Μουσείο Μπενάκη-Κωνσταντίνος Μάνος: Φωτογραφίες μιας Ελλάδας που δεν υπάρχει πια

Οι φωτογραφίες του Κωνσταντίνου Μάνου, του μεγάλου έλληνα δημιουργού της διασποράς, επιστρέφουν για άλλη μια φορά στο Μουσείο Μπενάκη, για να αναδείξουν την Ελλάδα που έχει πλέον χαθεί, την ελληνική επαρχία και τους ανθρώπους της, τη δεκαετία του 1960.

Τα φωτογραφικά ενσταντανέ που περιλαμβάνονται στην παρούσα έκθεση, προέρχονται από την ενότητα «The Greek Portfolio», έχουν παρουσιαστεί περισσότερες από έξι φορές σε όλο τον κόσμο και συνιστούν πολύτιμες μαρτυρίες για το πώς ήταν η χώρα μας 50 χρόνια νωρίτερα.
Με αφορμή λοιπόν, τη συμπλήρωση των 50 χρόνων από τη δημιουργία της πολυβραβευμένης ενότητας φωτογραφιών A Greek Portfolio, ο Κωνσταντίνος Μάνος επανεξετάζει τις λήψεις που πραγματοποίησε κατά το διάστημα 1961-1964 (και συμπληρώθηκαν το 1967), όταν περιηγήθηκε τη γη των γονιών του από άκρη σε άκρη, «ως ένας φιλικός παρατηρητής, δίχως βιασύνη και συγκεκριμένο σχέδιο» και μας προσφέρει μια διαφορετική ανάγνωση του υλικού του.

*Επιστροφή από τους αγρούς, Κριτσά, Κρήτη, δεκαετία 1960 © Κωνσταντίνος Μάνος/MAGNUM/AURION *
Με τις μαγικές του εικόνες ο Μάνος μας καλεί συνοδοιπόρους στα απομακρυσμένα χωριά και νησιά της Ελλάδας του ’60 όπου άνθρωποι φτωχοί και αγέρωχοι, μέσα σ’ ένα σκηνικό αγροτικής απλότητας και γαλήνης, δίνουν με αξιοπρέπεια τον αγώνα τους για επιβίωση προσηλωμένοι σ’ έναν τρόπο ζωής απαράλλακτο για αιώνες. Στις φωτογραφίες του αποκρυσταλλώνονται εφήμερες καθημερινές στιγμές, με λιτό και αυστηρό ύφος, αλλά και με τρυφερότητα, χωρίς ρητορικά σχήματα.

Αγόρι με τσέρκι, Κρήτη, δεκαετία 1960 © Κωνσταντίνος Μάνος/MAGNUM/AURION
Το πολυβραβευμένο έργο του ξεχωρίζει από την έως τότε φωτογραφική απεικόνιση της χώρας και λειτουργεί ως εφαλτήριο στους νέους φωτογράφους για μια διαφορετική προσέγγιση της ελληνικής υπαίθρου. Όπως επισήμανε και ο ίδιος στη συνέντευξη τύπου που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη, «αυτό που με ενδιέφερε ήταν η στιγμή.
Αυτή η ιδιαίτερη, η ξεχωριστή στιγμή που αξίζει να τη βγάλεις φωτογραφία, που «ξεκολλάει» το φωτογραφιζόμενο γεγονός από την απλή καθημερινότητα, δίνοντάς του αντοχή στο χρόνο, υψηλή καλλιτεχνική αξία, αυθεντική συγκίνηση στο θεατή ».

*Κοιτάζοντας το χορό, Όλυμπος, Κάρπαθος, δεκαετία 1960 © Κωνσταντίνος Mάνος/MAGNUM/AURION *
Πέρα από το εθνολογικό-ιστορικό ενδιαφέρον που απέκτησε το έργο αυτό με την πάροδο του χρόνου και ιδιαίτερα μετά τις καταλυτικές αλλαγές που επέφερε η ανάπτυξη του τουρισμού τις τελευταίες δεκαετίες, η ποιητική ικανότητα του φακού του Μάνου, δημιουργεί εικόνες διαχρονικές που αποπνέουν τη μοναδικότητα του τοπίου και των κατοίκων του, προσφέροντάς μας έτσι «ένα κομμάτι της ταυτότητάς μας».
Στο πρώτο μέρος της έκθεσης παρουσιάζεται ένα σύνολο πρωτότυπων εκτυπώσεων από τις φωτογραφίες που επέλεξε ο ίδιος το 1972 για να εικονογραφήσει το ομότιτλο λεύκωμά του. Στο δεύτερο μέρος, τα θέματα σταχυολογήθηκαν από τα 219 πρωτότυπα τυπώματα που πρόσφατα δώρισε ο δημιουργός στο Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη και τα οποία δεν συμπεριέλαβε κατά τη σύνθεση του βιβλίου A Greek Portfolio.
Την επιμέλεια της έκθεσης έχει αναλάβει ο Γιάννης Δήμου.

Το σχολείο, Όλυμπος, Κάρπαθος © Κωνσταντίνος Μάνος/MAGNUM/AURION
Ο ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ
Ο Κωνσταντίνος Μάνος γεννήθηκε στην πόλη Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας των Η.Π.Α. από έλληνες γονείς. Με τη φωτογραφία ήρθε σε επαφή για πρώτη φορά στα δεκατρία του χρόνια, ως μέλος της φωτογραφικής λέσχης του σχολείου του. Στο πανεπιστήμιο ανακάλυψε τον Henri Cartier-Bresson και το έργο του. Έχοντας βρει τον μέντορά του, απέκτησε αμέσως την πρώτη του μηχανή Leica με την οποία πραγματοποίησε τις πρώτες του λήψεις σ’ ένα μικρό νησί απέναντι από τα παράλια της Νότιας Καρολίνας, όπου κατοικούν απόγονοι σκλάβων που εργάζονταν σε φυτείες. Σε ηλικία μόλις δεκαεννέα ετών προσλήφθηκε ως επίσημος φωτογράφος της Συμφωνικής Ορχήστρας της Βοστόνης για το καλοκαιρινό της φεστιβάλ. Η συνεργασία του αυτή οδήγησε το 1961 στην έκδοση του πρώτου του βιβλίου με τίτλο Portrait of Α Symphony που περιλαμβάνει στιγμιότυπα από πρόβες και παραστάσεις της ορχήστρας στο ωδείο της πόλης.

Μουσικοί, δεκαετία 1960 © Κωνσταντίνος Μάνος/MAGNUM/AURION
Αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας το 1954 με πτυχίο στην αγγλική λογοτεχνία και για τα επόμενα δύο χρόνια υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό. Μετά τη λήξη της στρατιωτικής του θητείας εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη και εργάστηκε ως επαγγελματίας φωτογράφος για τα περιοδικά Esquire, Life και Look. Από το 1961 έως το 1963 ο Μάνος έζησε στην Ελλάδα όπου και φωτογράφησε για το λεύκωμα A Greek Portfolio το οποίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1972. Το βιβλίο απέσπασε διακρίσεις στο φωτογραφικό φεστιβάλ της Arles και στο φεστιβάλ βιβλίου της Λειψίας. Το 1999 το επανεκδόθηκε με αφορμή την έκθεση των φωτογραφιών του στο Μουσείο Μπενάκη. Εικόνες από τη σειρά αυτή έχουν παρουσιαστεί εκτός των άλλων στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγου και στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού.
Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ εγκαταστάθηκε στη Βοστόνη και συνεργάστηκε με τις εκδόσεις Time-Life συμβάλλοντας μάλιστα στην εικονογράφηση του βιβλίου τους για την Αθήνα. Το 1974, εργάστηκε ως κύριος φωτογράφος του Where’s Boston?, μιας παραγωγής πολυμέσων με θέμα τη ζωή της πόλης 200 χρόνια μετά την Αμερικανική Ανεξαρτησία. Με το πρόγραμμα αυτό συνδέθηκε τόσο η έκδοση του βιβλίου του Bostonians όσο και μια υπαίθρια έκθεση με 152 ασπρόμαυρες φωτογραφίες στις οποίες αποτυπώνεται η ποικιλομορφία των κατοίκων της πόλης.

Γυναίκα με κατσίκα, δεκαετία 1960 © Κωνσταντίνος Μάνος/MAGNUM/AURION
Από το 1963 ο Μάνος είναι μέλος του διεθνούς πρακτορείου Magnum Photos. Φωτογραφίες του συμπεριλαμβάνονται στις μόνιμες συλλογές σημαντικών ιδρυμάτων όπως του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, του Μουσείου Καλών Τεχνών της Βοστόνης, του Ινστιτούτου Τέχνης του Σικάγου, του Μουσείου Καλών Τεχνών του Χιούστον, της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Παρισιού, του Μουσείου Τέχνης Chrysler στο Νόρφολκ, του George Eastman House στο Ρότσεστερ, του Μουσείου Τέχνης της Ατλάντα καθώς και του Μουσείου Μπενάκη.
Το 1982 ο Μάνος πέρασε από την ασπρόμαυρη φωτογραφία στην έγχρωμη. Τα πρώτα δείγματα από το εν εξελίξει έργο του American Color δημοσιεύτηκαν στο ομότιτλο βιβλίο το 1995. Το 2000 δημοσιεύτηκε η συνέχεια αυτής της δουλείας με τον τίτλο American Color 2. To 2003 απέσπασε το βραβείο Leica Medal of Excellence ανάμεσα σε 250 συναδέλφους για την έγχρωμη δουλειά του.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
Διάρκεια έκθεσης: Μέχρι 25 Αυγούστου 2013
Εισιτήριο: € 5, € 3
Μουσείο Μπενάκη, Κουμπάρη 1 & Βασ. Σοφίας, τηλ. 210 36 71000
Πληροφορίες για ξεναγήσεις και παράλληλες εκδηλώσεις: Μουσείο Μπενάκη
Περισσότερα στοιχεία για το έργο του φωτογράφου
Copyright © 2013 euronews

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...