Ποιος κερδίζει τις ρουμανικές εκλογές;

 ALBA IULIA, Romania — The contest for the Romanian presidency is almost over. 

ΑΛΜΠΑ ΙΟΥΛΙΑ, Ρουμανία — Η αναμέτρηση για την προεδρία της Ρουμανίας έχει σχεδόν τελειώσει.

Η ψηφοφορία της Κυριακής θα καθορίσει εάν ένα στρατηγικά ζωτικής σημασίας μέλος του ΝΑΤΟ στην ανατολική άκρη της ΕΕ θα στραφεί εναντίον της Ουκρανίας υπό την ανατρεπτική επιρροή ενός ακροδεξιού λαϊκιστή ή θα παραμείνει σταθερά προσκολλημένο στο παραδοσιακό φιλο-Βρυξελλιανό ρεύμα.

Στο προβάδισμα μετά τον πρώτο γύρο βρίσκεται ο Τζορτζ Σίμιον, ένας 38χρονος εθνικιστής που αγαπά τον Ντόναλντ Τραμπ και αντιτίθεται στην βοήθεια προς την Ουκρανία και στο παρελθόν έχει ταχθεί υπέρ της ένωσης της Ρουμανίας με τη γειτονική της Μολδαβία.

Ο αντίπαλός του στον δεύτερο γύρο της Κυριακής είναι ο μετριοπαθής, κεντρώος μαθηματικός Νικουσόρ Νταν, 55 ετών, ο οποίος είναι ανεξάρτητος δήμαρχος της πρωτεύουσας της Ρουμανίας, Βουκουρεστίου, από το 2020. Ο Νταν υπόσχεται να διατηρήσει τη Ρουμανία στην ευρωπαϊκή και φιλοδυτική της πορεία και έχει καλέσει τον Τραμπ να ακολουθήσει μια πιο σκληρή γραμμή με τη Ρωσία.

Ο διαγωνισμός τους κατά καιρούς έχει πάρει την ατμόσφαιρα μιας σχολικής αντιπαράθεσης: Ο Σίμιον, ο οποίος συνεχώς συγκρούεται με τους επικριτές του, χλεύασε τον γλυκανάλατο διανοούμενο Νταν ως «αυτιστικό» την Πέμπτη.

«Ουσιαστικά κερδίζουμε», δήλωσε ο Σίμιον στο POLITICO σε ξεχωριστές δηλώσεις του κατά τη διάρκεια επίσκεψης στις Βρυξέλλες την Πέμπτη. «Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι δίκαιες και ελεύθερες εκλογές, όλα τα θεσμικά όργανα να ενεργούν με φυσιολογικό, σωστό τρόπο και θα τερματίσουμε πρώτοι όταν καταμετρηθεί και η τελευταία ψήφος. Έχω μια μάλλον αισιόδοξη άποψη για αυτό, για το τελικό αποτέλεσμα, νομίζω ότι θα είναι μια σαρωτική νίκη».

Έχει δίκιο να είναι τόσο σίγουρος;

Οι δημοσκοπήσεις

Στον πρώτο γύρο των εκλογών, ο Σίμιον κέρδισε το 41% ​​των ψήφων έναντι του 21% του Νταν. Το ερώτημα είναι αν ο Σίμιον μπορεί να διατηρήσει αυτό το τεράστιο πλεονέκτημα - ή αν ο Νταν μπορεί να προσελκύσει αρκετή υποστήριξη από υποστηρικτές άλλων κομμάτων για να τον προσπεράσει στον δεύτερο γύρο της Κυριακής.

Στις πρώτες δημοσκοπήσεις που εξέταζαν την αντιπαράθεση μετά την πρώτη ψηφοφορία, ο Simion διατήρησε ένα άνετο προβάδισμα — με 55% έναντι 45% του Dan, σε μια έρευνα που ανατέθηκε από τον ίδιο τον δήμαρχο του Βουκουρεστίου.

Ωστόσο, πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι η διαφορά μειώνεται σημαντικά καθώς πλησιάζει η ημέρα της απόφασης.

Την Τετάρτη, μια δημοσκόπηση 4.000 ατόμων από την AtlasIntel έφερε τους δύο υποψηφίους στο ίδιο επίπεδο με 48% έκαστος. Το κρίσιμο σημείο είναι ότι η AtlasIntel περιελάμβανε ένα δείγμα του μεγάλου πληθυσμού της ρουμανικής διασποράς, μεταξύ των οποίων ο Simion είναι εξαιρετικά δημοφιλής.

Στη συνέχεια, την Πέμπτη, ο Dan πήρε το προβάδισμα σε μια δημοσκόπηση για πρώτη φορά, με 52% έναντι 48% του Simion. Αυτή η έρευνα, από το ανεξάρτητο ερευνητικό ινστιτούτο IRSOP, πραγματοποίησε έρευνα σε περίπου 950 άτομα.

Ο Nicușor Dan, 55 ετών, είναι ο ανεξάρτητος δήμαρχος της πρωτεύουσας της Ρουμανίας, Βουκουρεστίου, από το 2020. | Robert Ghement/EFE μέσω EPA

Πολλοί Ρουμάνοι διστάζουν να πουν πώς θα ψηφίσουν, με ορισμένους να φοβούνται τις επιπτώσεις. Δεδομένου του υψηλού επιπέδου κυνισμού σχετικά με τη διαδικασία, και του γεγονότος ότι οι δημοσκοπήσεις προηγουμένως υποτίμησαν την υποστήριξη προς τους δεξιούς, είναι πραγματικά αξιόπιστες τέτοιες δημοσκοπήσεις;

«Ναι, μπορούμε να τις εμπιστευτούμε», δήλωσε ο Radu Magdin, πρώην σύμβουλος της ρουμανικής κυβέρνησης, ο οποίος είναι τώρα διευθύνων σύμβουλος της Smartlink Communications. «Θα είναι πολύ δύσκολη η αναμέτρηση την Κυριακή. Είναι πολύ απίθανο ο Simion να κερδίσει με διαφορά. Είτε θα κερδίσει με μικρή διαφορά είτε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο Nicușor Dan να τον προλάβει και να κερδίσει, με βάση την αυξημένη συμμετοχή».

Ο αεροπορικός πόλεμος

Οι εκλογές της Ρουμανίας διεξάγονται σε μεγάλο βαθμό στην τηλεόραση και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κανένας από τους δύο υποψηφίους δεν πέρασε πολύ χρόνο στο έδαφος, περιοδεύοντας στη χώρα, τις τελευταίες ημέρες, και δεν υπήρξε καμία ενημέρωση ή διοργάνωση συγκεντρώσεων σε βασικές εκλογικές περιφέρειες. Ο Simion δεν έχει καν βρεθεί στη χώρα.

Και οι δύο έχουν βασιστεί στην προσέλκυση των ψηφοφόρων τους στο διαδίκτυο και μέσω τηλεοπτικών εμφανίσεων.

Ο Dan έχει συμμετάσχει σε πολλαπλά τηλεοπτικά ντιμπέιτ, όπου έχει δώσει γυαλιστερές, αν και μερικές φορές μεθυστικές, απαντήσεις σε ερωτήσεις.

Αντιθέτως, ο Σίμιον έχει συμμετάσχει μόνο σε ένα άμεσο ντιμπέιτ με τον Νταν, το οποίο θεωρήθηκε ότι βοήθησε τον δήμαρχο του Βουκουρεστίου. Οι υποστηρικτές του Νταν έχουν επανειλημμένα παραπονεθεί ότι ο Σίμιον δεν θα εμφανιστεί στα τηλεοπτικά ντιμπέιτ, υιοθετώντας την εικόνα μιας άδειας καρέκλας για να συμβολίσει τον αντίπαλό τους.

Ο εθνικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας της Ρουμανίας προγραμμάτισε ένα τελικό τηλεοπτικό «ντιμπέιτ» με ερωτήσεις και απαντήσεις για κάθε υποψήφιο — με τον Νταν να εμφανίζεται την Πέμπτη και τον Σίμιον να έχει τη σειρά του την Παρασκευή. Αλλά ο Σίμιον δεν επιβεβαίωσε τη συμμετοχή του, με αποτέλεσμα ο ραδιοτηλεοπτικός φορέας να το ακυρώσει.

Αντίθετα, ο Σίμιον χρησιμοποίησε μια τακτική ροή μηνυμάτων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να επισημάνει την ριζοσπαστική, Τραμπιστική του προσφορά. Έχει επιτεθεί στα μέσα ενημέρωσης, ισχυριζόμενος ότι διαστρεβλώνουν την κάλυψη των πολιτικών του θέσεων, και μάλιστα έχει σύρει δημοσιογράφους στο γραφείο του για να τους επιπλήξει οργισμένα πριν δημοσιεύσει το βίντεο στο X.

Έχει επίσης αλλάξει ριζικά το παιχνίδι του τις τελευταίες ημέρες. Αυτή την εβδομάδα περιόδευσε στην Ευρώπη, ίσως για να ενισχύσει τα διεθνή του διαπιστευτήρια, συναντώντας ακροδεξιούς συμμάχους στην Πολωνία, την Ιταλία και τις Βρυξέλλες.

Κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας με έναν δημοσιογράφο στις Βρυξέλλες την Πέμπτη, ο Simion είπε: «Έχετε έναν υποψήφιο που υποστηρίζετε, είναι αυτιστικός, καημένε μου».

Ο Dan απάντησε: «Το να θέλεις να γίνεις πρόεδρος και να χρησιμοποιείς τη λέξη «αυτιστικός» ως προσβολή είναι απαράδεκτο».

Sunday’s vote will determine whether a strategically vital NATO member on the EU’s eastern edge takes a turn against Ukraine under the disruptive influence of a hard-right populist, or remains firmly anchored in the traditional pro-Brussels mainstream.

In the lead after the first round is the Donald Trump-loving George Simion, a 38-year-old nationalist who opposes aid to Ukraine and has previously favored uniting Romania with its neighbor Moldova. 

His opponent in Sunday’s second round runoff vote is moderate, centrist mathematician Nicușor Dan, 55, who has been the independent mayor of Romania’s capital, Bucharest, since 2020. Dan promises to keep Romania on its European and pro-Western trajectory and has called on Trump to take a harder line with Russia. 

Their contest has at times taken on the air of a schoolyard stand-off: Simion, who is constantly picking conflicts with his critics, ridiculed the soft-spoken intellectual Dan as “autistic” on Thursday. 

“We are basically winning,” Simion told POLITICO in separate remarks during a visit to Brussels on Thursday. “The only thing we need is fair and free elections, all the institutions to act in a normal, correct way, and we will finish first when the last vote [has] been counted. I have a rather optimistic view on it, on the final result, I think it will be a landslide.” 

Is he right to be so confident? 

The polls 

In the first round of the election, Simon won 41 percent of the vote to Dan’s 21 per cent. The question is whether Simion can maintain that huge advantage — or if Dan can attract enough support from backers of other parties to overtake him in Sunday’s second round.

In the early polls looking at the head-to-head contest after the first vote, Simion retained a comfortable lead — at 55 percent to Dan’s 45, in one survey commissioned by the Bucharest mayor himself. 

But more recent polls have shown the gap narrowing significantly as decision day gets closer.

On Wednesday, a poll of 4,000 people by AtlasIntel put the two candidates level on 48 percent each. Crucially, AtlasIntel included a sample of the large Romanian diaspora population, among whom Simion is hugely popular. 

Then, on Thursday, Dan took the lead in a poll for the first time, with 52 percent to Simion’s 48 percent. That survey, by independent research institute IRSOP, canvassed some 950 people. 

Nicușor Dan, 55, has been the independent mayor of Romania’s capital, Bucharest, since 2020. | Robert Ghement/EFE via EPA

Many Romanians are reluctant to say how they will vote, with some fearing repercussions. Given the high level of cynicism regarding the process, and the fact the polls previously underestimated support for right-wingers, are such surveys truly reliable? 

“Yes, they can be trusted,” said Radu Magdin, a former Romanian government adviser who is now CEO of Smartlink Communications. “It’s going to be really tight on Sunday. It’s highly unlikely that Simion wins with a margin. Either he wins close or even it’s a high possibility that Nicușor Dan catches up and wins, based on an increased participation.” 

The air war 

Romania’s election has been fought largely on TV and on social media. Neither of the two candidates spent much time on the ground, touring the country, in the final days, and there has been no pressing the flesh or holding rallies in key constituencies. Simion hasn’t even been in the country.

Both have instead relied on rallying their voters online and via TV appearances. 

Dan has taken part in multiple debates on television, where he has given polished if sometimes pedestrian answers to questions. 

Simion, by contrast, has only taken part in one direct debate involving Dan, which was seen to have helped the Bucharest mayor. Dan’s supporters have repeatedly complained that Simion won’t show up to TV debates, adopting the image of an empty chair to symbolize their opponent. 

Romania’s national broadcaster scheduled a final TV question-and-answer “debate” for each candidate — with Dan appearing on Thursday and Simion due to take his turn on Friday. But Simion failed to confirm his participation, leading the broadcaster to call it off.

Instead, Simion has used a regular flow of social media messages to ram home his radical, Trumpist offering. He has attacked the mainstream media, alleging they distort their coverage of his political positions, and has even hauled journalists into his office to give them an angry scolding before posting the video on X. 

He has also radically changed his game in the last few days. This week he has toured Europe, perhaps to bolster his international credentials, meeting hard-right allies in Poland, Italy and Brussels. 

During an exchange with a reporter in Brussels on Thursday, Simion said: “You have a candidate you’re supporting, he’s autistic, poor guy.” 

Dan hit back: “Wanting to be president and using ‘autistic’ as an insult is unacceptable.” 

Policy clashes 

When it comes to policy, Simion has promised to follow Trump’s approach to the Ukraine war and to emulate his governing style more generally, cutting taxes and boosting business while stamping out “woke” ideology and backing traditional Christian and family values.

Amid criticism that he has been too pro-Putin, Simion has recently talked up his belief in NATO.  While avoiding outright anti-EU postures, he has also claimed to stand up for Romania in negotiations with the bloc, and on Thursday accused French President Emmanuel Macron of having “dictatorial tendencies” — the kind of comment that wouldn’t be out of place coming from Trump.

Many Romanians are reluctant to say how they will vote, with some fearing repercussions. | Robert Ghement/EFE via EPA

Dan, meanwhile, has called on Trump to put more pressure on Putin in peace negotiations with Ukraine and has vowed to continue to steer Romania along its pro-European and Western path, describing Simion as a “Russian gazette.”

Turnout 

In the end, voter turnout is likely to be the deciding factor. Analysts, including those within Dan’s camp, believe the higher the turnout, the better for the Bucharest mayor. 

“Historically there is a higher turnout with around 10 per cent more in the 2nd round of presidential elections compared with the first round,” said analyst Magdin. 

If turnout remains at the level of round one — up to 55 percent — Simion would likely win, he said. “At 60 percent-plus, suddenly Nicușor Dan becomes the most probable winner.” 

One official working on Dan’s team told POLITICO that mobilizing new voters will be key. To win Dan needs 11 million people to turn out compared to the 9.5 million in the first round, the official said.

Georgescu’s ghost

Simion is the front-runner after ultranationalist Georgescu, the far-right shock victor of last year’s canceled election, was disqualified. Romanian authorities said foreign interference had helped propel him to victory.

Many voters in Romania — including those who did not back Georgescu — felt aggrieved that faceless officials and judges could abort an election. People in Romania commonly describe democracy as a sham and demand that the country’s “corrupt” political system be torn down.

Simion is the chief beneficiary of this anger, though Dan also promises to enact change and portrays himself as an “anti-system” politician.  

Foreign votes 

The Romanian diaspora could swing the Sunday vote results either way. An estimated 4 million Romanians live abroad, 970,000 of whom voted in the first round — with about 60 percent backing Simion. 

Voting has already begun among the diaspora for round two. “The polls that we’ve seen until now are not accurate because they don’t cover the diaspora,” said Elena Calistru, civic activist and president of Funky Citizen NGO. “In the previous elections, the turnout for the diaspora was more than one million people.”

“The huge difference we saw between the two candidates in the first round of the elections is indeed closing in, and Nicușor Dan is on the rise,” she said. “The turnout will be fundamental.”

Related Tags

NATO Romanian elections 2024 Romanian politics