Λίγους μήνες αργότερα, μετά τη θεομηνία Bora, η ίδια περιφέρεια ενέταξε κατεπείγον έργο για τις αποκαταστάσεις στις πληγείσες περιοχές ύψους 34,49 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 3 εκατ. ευρώ αφορούσαν την «αποκατάσταση» του ίδιου δικτύου ομβρίων, στην ίδια ακριβώς διαδρομή Φανερωμένη – αεροδρόμιο.
Με άλλα λόγια, βαφτίστηκε «αποκατάσταση» ένα έργο που την ίδια στιγμή χτιζόταν ακόμη και μάλιστα η δήθεν αποκατάστασή του κοστολογήθηκε ακριβότερα από την ίδια την κατασκευή.
Και το χειρότερο; Σύμφωνα με την επίσημη αυτοψία της Δημοτικής Επιχείρησης Υδρευσης Αποχέτευσης Δήμου Ρόδου (ΔΕΥΑΡ), την οποία φέρνει στο φως το Documento, στη συγκεκριμένη επαρχιακή οδό από Φανερωμένη έως αεροδρόμιο δεν υπήρξε καμία ζημιά από τη θεομηνία Bora, αφού σε ελέγχους που έγιναν τον Δεκέμβριο του 2024 και τον Ιούλιο του 2025 από τη ΔΕΥΑΡ η υπηρεσία κατέγραψε ότι το δίκτυο ομβρίων παρέμενε απολύτως λειτουργικό και δεν παρουσίαζε το παραμικρό πρόβλημα. Δηλαδή το έργο όχι μόνο δεν είχε καταστραφεί, αλλά λειτουργούσε κανονικά ενώ παράλληλα συνεχιζόταν η κατασκευή του με το κονδύλι των 1,8 εκατ. ευρώ.
Κι όμως, παρουσιάστηκε ως έργο «αποκατάστασης» με νέα χρηματοδότηση 3 εκατ. ευρώ.
Το Documento ζήτησε από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου τις εκθέσεις που θα αποδείκνυαν τις ζημιές, αλλά αντί για εκθέσεις λάβαμε γενικόλογες διαβεβαιώσεις, παραπομπές σε σύμβαση χωρίς καμία σχετική αναφορά και, τελικά, καμία απάντηση.
Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες του Documento, πολίτης της Ρόδου κατέθεσε επίσημη καταγγελία στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας ζητώντας να διερευνηθεί πώς ένα έργο που βρισκόταν σε εξέλιξη και δεν είχε υποστεί καμία ζημιά εντάχθηκε σε πρόγραμμα «αποκαταστάσεων θεομηνιών». Ο καταγγέλλων καλεί την αρχή να ελέγξει τη νομιμότητα της ένταξης, να διασταυρώσει τα φυσικά αντικείμενα και τους προϋπολογισμούς των δύο έργων και να εξετάσει αν υπήρξαν ψευδείς δηλώσεις αυτοψιών που παραπλάνησαν το υπουργείο. Ζητά επίσης, εφόσον προκύψουν στοιχεία, να αποδοθούν ευθύνες για πιθανή απιστία ή και απάτη σε βάρος του δημοσίου.
Οταν τα όμβρια κοστίζουν… εκατομμύρια
Στις 10 Μαΐου 2024 η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ανακοίνωσε τη διακήρυξη του έργου «Βελτίωση επαρχιακής οδού υπ’ αριθμ. 81Α02 από τον κόμβο Φανερωμένης έως Αεροδρόμιο» με συνολικό προϋπολογισμό 8.600.000 ευρώ (με ΦΠΑ), χρηματοδοτούμενο από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης – Περιφερειακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ – ΠΠΑ) Νοτίου Αιγαίου 2021-2025. Είναι ένα έργο με πληθώρα παρεμβάσεων, που περιλάμβανε κατασκευαστικές εργασίες για κυκλικούς κόμβους, για πεζοδρόμους, για έργα οδοστρωσίας και ασφαλτόστρωσης αλλά και σημαντικά υδραυλικά έργα. Και όταν μιλάμε για υδραυλικά έργα εννοούμε ακριβώς αυτό που αναφέρει ρητά η διακήρυξη: «τις κατασκευαστικές εργασίες για σωληνώσεις όμβριων υδάτων», δηλαδή την «κατασκευή ενός νέου δικτύου ομβρίων».
Με λίγα λόγια, πρόκειται για τις υπόγειες σωληνώσεις και τα φρεάτια που συλλέγουν και απομακρύνουν τα νερά της βροχής από τον δρόμο, προστατεύοντας έτσι την περιοχή από πλημμύρες. Είναι δηλαδή ένα κλασικό υδραυλικό έργο αντιπλημμυρικής θωράκισης, το οποίο ήταν ιδιαίτερα σημαντικό εφόσον το δίκτυο ήταν μέχρι τότε ανεπαρκές,
Πέντε μήνες αργότερα, στις 10 Οκτωβρίου 2024, υπογράφηκε και δημοσιεύτηκε η εργολαβική σύμβαση. Ανάδοχος, μέσω κοινοπραξίας, οι εταιρείες Vast – Make IKE – Αρχιμήδης ΑΕ. Στην ανάλυση του προϋπολογισμού το ποσό που δεσμεύεται για τα υδραυλικά έργα –δηλαδή το δίκτυο όμβριων– ανέρχεται σε 1.825.000 ευρώ. Η διάρκεια της σύμβασης: δύο χρόνια. Ολα δείχνουν να κυλούν κανονικά: ένας διαγωνισμός με ένα έργο αναμφίβολα σημαντικό για την οδική ασφάλεια και την αντιπλημμυρική θωράκιση της περιοχής με χρονοδιάγραμμα με αρχή και τέλος.
Δηλαδή όλα νομότυπα κι όπως πρέπει… Ή μήπως όχι;
Αποκατάσταση προτού καν ολοκληρωθεί η κατασκευή;
Στις 30 Νοεμβρίου 2024 η Ρόδος βρέθηκε στο έλεος της θεομηνίας Bora, με σφοδρές βροχοπτώσεις και ανέμους που όντως προκάλεσαν σοβαρά προβλήματα σε ορισμένες περιοχές του νησιού. Λίγους μήνες αργότερα, στις 11 Φεβρουαρίου 2025, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου προχώρησε σε κατεπείγουσα προκήρυξη έργου με τον τίτλο «Πρώτες Αμεσες Επεμβάσεις Αποκατάστασης Υποδομών που Επλήγησαν από τη Θεομηνία Bora στο νησί της Ρόδου». Το ύψος του έργου είναι 34.490.431,32 ευρώ (με ΦΠΑ). Η προθεσμία για την υποβολή προσφορών ήταν μόλις έξι ημέρες, μέχρι τις 17 Φεβρουαρίου 2025.
Στις 8 Απριλίου 2025 το έργο ανατέθηκε στην εταιρεία Αρχιμήδης Ανώνυμη Τεχνική Εταιρεία. Την ίδια δηλαδή εταιρεία που λίγους μήνες πριν είχε αναλάβει μέσω κοινοπραξίας με τη Vast το έργο των 8,6 εκατ. ευρώ για τη βελτίωση της επαρχιακής οδού 81Α02 από τον κόμβο Φανερωμένης έως Αεροδρόμιο.
Διαβάζοντας προσεκτικά τη σύμβαση της 8ης Απριλίου γίνεται σαφές ότι το νέο έργο αποκατάστασης υποδομών των 34,5 εκατ. ευρώ δεν ήταν ενιαίο έργο αλλά ένα «πακέτο» από επιμέρους υποέργα: ασφαλτοστρώσεις, τεχνικές παρεμβάσεις, αποκαταστάσεις γεφυρών και οδικών τμημάτων που, σύμφωνα με την περιφέρεια, είχαν πληγεί από τη θεομηνία.
Ανάμεσα σε αυτά τα υποέργα ξεχωρίζει ένα που προκαλεί εύλογα ερωτήματα. Πρόκειται για το έργο «Επ. οδός 81Α02: Αποκατάσταση δικτύου αποχέτευσης ομβρίων σε τμήμα της Επ. οδού Ρόδος-Ιξιά-Τριάντα-Κρεμαστή-Παραδείσι» με προϋπολογισμό 3.000.000 ευρώ. Δηλαδή σε περιοχές που εντάσσονται στην ευρύτερη επαρχιακή οδό: 81Α02, από τον κόμβο Φανερωμένης έως το αεροδρόμιο.
Κι εδώ ξεκινούν τα παράδοξα. Κα αυτό γιατί το συγκεκριμένο δίκτυο ομβρίων στην επαρχιακή οδό 81Α02 που αναφέρει η σύμβαση της 8ης Απριλίου 2025 για τις αποκαταστάσεις δεν ήταν κάποιο παλιό έργο που καταστράφηκε από τη θεομηνία Bora. Ηταν το ίδιο δίκτυο που είχε ήδη χρηματοδοτηθεί το 2024 με 1,8 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, το έργο του 2024 όχι μόνο δεν είχε παραδοθεί αλλά ήταν εν εξελίξει όταν υπογράφηκε η σύμβαση για τις αποκαταστάσεις μετά την Bora.
Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι η αποκατάσταση είχε διπλάσιο κόστος από την ίδια την κατασκευή. Πώς λοιπόν μιλάμε για «αποκατάσταση» ενός δικτύου ομβρίων που δεν έχει καν ολοκληρωθεί και ήταν ακόμη σε εξέλιξη η κατασκευή του;
Το ερώτημα δεν είναι απλό ούτε τυπικό. Αγγίζει την ουσία της διαχείρισης δημόσιων πόρων και ανοίγει σοβαρά ζητήματα για το πώς ένα έργο μπορεί να «βαφτίζεται» δύο φορές, με διαφορετικές ετικέτες και διαφορετικές πηγές χρηματοδότησης. Δεν μιλάμε για τεχνική λεπτομέρεια, αλλά για θέμα διαφάνειας και αξιοπιστίας στη δημόσια διοίκηση. Οταν η ίδια παρέμβαση παρουσιάζεται ταυτόχρονα ως «νέα κατασκευή» και ως «αποκατάσταση», δημιουργείται η αίσθηση διπλής χρέωσης στον φορολογούμενο. Και επειδή οι πόροι προέρχονται από το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το διακύβευμα δεν περιορίζεται σε αριθμούς· αγγίζει την αξιοπιστία του ίδιου του συστήματος διαχείρισης έργων και τη φερεγγυότητα των αρμόδιων υπηρεσιών.
€3 εκατ. για ζημιές… που δεν υπήρξαν
Τα «περίεργα» όμως δεν σταματούν εδώ. Το πρόγραμμα «Πρώτες Αμεσες Επεμβάσεις Αποκατάστασης Υποδομών που Επλήγησαν από τη Θεομηνία Bora στο νησί της Ρόδου» προϋποθέτει –κι αυτό είναι αυτονόητο και προφανές– ότι οι παρεμβάσεις θα γίνουν σε περιοχές που πράγματι υπέστησαν ζημιές από την κακοκαιρία της 30ής Νοεμβρίου 2024.
Στην περίπτωση όμως της επαρχιακής οδού 81Α02 από τον κόμβο Φανερωμένης έως το αεροδρόμιο και του δικτύου ομβρίων στην περιοχή αυτή, η εικόνα φαίνεται διαφορετική.
Το Documento φέρνει στο φως την επίσημη αυτοψία της ΔΕΥΑΡ, η οποία αναφέρει στις 15/7/2025: «Το υφιστάμενο δίκτυο όμβριων υδάτων της επαρχιακής οδού Φανερωμένης – Αεροδρόμιο παραμένει λειτουργικό καθώς δεν διαπιστώθηκαν ζημιές από τη θεομηνία Bora ούτε κατά την αυτοψία της καταγραφής των ζημιών τον Δεκέμβριο του 2024, αλλά ούτε και κατά την νέα αυτοψία που πραγματοποιήθηκε για την εκπόνηση της μελέτης που εξετάζουμε».
Δηλαδή το δίκτυο που «καταστράφηκε» από τη θεομηνία όχι μόνο δεν έπαθε τίποτε, αλλά καταγράφηκε ως πλήρως λειτουργικό τόσο αμέσως μετά το ακραίο καιρικό φαινόμενο όσο και αρκετούς μήνες αργότερα. Παρ’ όλα αυτά, εντάχθηκε σε πρόγραμμα αποκατάστασης με ξεχωριστό κονδύλι 3 εκατ. ευρώ.
Αν ένα απολύτως λειτουργικό δίκτυο εμφανίζεται ως «ζημιωμένο» και εντάσσεται σε χρηματοδότηση για αποκατάσταση, τότε μιλάμε για πρακτική που ξεπερνά την έννοια της απλής αβλεψίας. Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι ότι η ίδια παρέμβαση έχει χρηματοδοτηθεί δύο φορές, με διαφορετικά προγράμματα και διαφορετικά ποσά. Για να το πούμε ξεκάθαρα: το δίκτυο ομβρίων στην επαρχιακή οδό 81Α02 όχι μόνο δεν έπαθε καμία ζημιά από τη θεομηνία, αλλά την περίοδο εκείνη βρισκόταν κιόλας σε φάση κατασκευής έχοντας χρηματοδοτηθεί με το ποσό του 1,8 εκατ. ευρώ. Κι όμως, εμφανίστηκε ξανά ως έργο «αποκατάστασης» με νέο κονδύλι 3 εκατ. ευρώ.
Κι αυτό, σε μια περίοδο μάλιστα που κάθε ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων έχει σημασία για τις τοπικές κοινωνίες, δεν μπορεί παρά να προκαλεί έντονο προβληματισμό και να δημιουργεί σκιές γύρω από το πώς τελικά σχεδιάζονται και εγκρίνονται τα έργα που παρουσιάζονται ως «σωτήρια» για το νησί.
Οι εκθέσεις που υπάρχουν… αλλά δεν βρίσκονται
Το Documento απευθύνθηκε με επίσημο έγγραφο ερώτημα στο γραφείο του περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου Γιώργου Χατζημάρκου ζητώντας να μάθει αν το τμήμα της επαρχιακής οδού 81Α02 από τον κόμβο Φανερωμένης έως το αεροδρόμιο υπέστη ζημιές από τη θεομηνία Bora. Η περιφέρεια απάντησε ότι το συγκεκριμένο τμήμα επλήγη από την κακοκαιρία και ότι, ειδικά για το δίκτυο ομβρίων, λόγω «εκτεταμένων επιπτώσεων» κρίθηκε αναγκαίο να γίνουν διευρυμένες παρεμβάσεις μέσω νεότερου έργου. Ζητήσαμε τότε να μας αποσταλούν αντίγραφα των εκθέσεων που –κατά δήλωσή της– αποδεικνύουν ότι η οδός επλήγη όντως από την Bora.
Η απάντηση που λάβαμε ήταν γενικόλογη: μας διαβεβαίωσαν ότι εκθέσεις συντάχθηκαν από τα αρμόδια κλιμάκια.
Οταν επανήλθαμε ζητώντας εκ νέου τις εκθέσεις και επισημαίνοντας ότι υπάρχει έγγραφο της ΔΕΥΑΡ, το οποίο βεβαιώνει ότι στο ίδιο τμήμα δεν υπήρξαν ζημιές –ρωτώντας μάλιστα αν το γνωρίζουν– η περιφέρεια περιορίστηκε να πει ότι οι εκθέσεις έχουν ενσωματωθεί στη σύμβαση «Πρώτες Αμεσες Επεμβάσεις…» και ότι δεν είχε γνώση της έκθεσης της ΔΕΥΑΡ, δηλαδή του πλέον αρμόδιου φορέα. Στις 9 Σεπτεμβρίου στείλαμε νέο γραπτό αίτημα τονίζοντας ότι στη σύμβαση δεν εντοπίσαμε καμία από τις εκθέσεις που επικαλούνταν και ζητώντας ακόμη μια φορά να μας τις αποστείλουν. Εκτοτε, σιωπή. Παρά τις αλλεπάλληλες κλήσεις, κανένα έγγραφο, καμία απάντηση. Οι εκθέσεις που επικαλείται η περιφέρεια παραμένουν μέχρι σήμερα άφαντες.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου