Ενώ η Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων περιόριζε την κατοχή πυρηνικών κεφαλών σε μόλις πέντε χώρες - τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κίνα, τη Ρωσία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο - συνολικά δεκαπέντε χώρες διατηρούν σήμερα τουλάχιστον περιορισμένες γνωστές δυνατότητες πυρηνικής επίθεσης. Σε αυτές περιλαμβάνονται τέσσερα μη υπογράφοντα κράτη και έξι χώρες που συμμετέχουν σε συμφωνίες κοινής χρήσης πυρηνικών όπλων.
Αυτά τα κράτη εκπαιδεύονται στη χρήση αμερικανικών ή ρωσικών πυρηνικών όπλων που είναι αποθηκευμένα στην επικράτειά τους, με την προσδοκία ότι θα τους δοθεί πρόσβαση σε περίπτωση μεγάλης κλίμακας σύγκρουσης. Οι χώρες με πυρηνικά όπλα μπορούν να χωριστούν σε τέσσερις κατηγορίες με βάση το μέγεθος, τις δυνατότητες και την ποικιλομορφία των οπλοστασίων και των συστημάτων εκτόξευσης. Παρακάτω παρουσιάζεται μια επισκόπηση των πυρηνικών οπλοστασίων του κόσμου. Επίπεδο Ένα: Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η Κίνα
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η Κίνα είναι τα μόνα κράτη με πλήρως ανεπτυγμένες πυρηνικές τριάδες και δυνατότητες επίθεσης διηπειρωτικού βεληνεκούς. Αυτό σημαίνει ότι αναπτύσσουν πυρηνικά όπλα σε χερσαία πυραυλικά συστήματα, στρατηγικά βομβαρδιστικά και υποβρύχια ικανά να χτυπήσουν στόχους σε απόσταση άνω των 5.600 χλμ. Και οι τρεις χώρες διαθέτουν τόσο τακτικά όσο και στρατηγικά πυρηνικά όπλα. Το οπλοστάσιο της Κίνας, ωστόσο, είναι λιγότερο από το ένα πέμπτο του μεγέθους αυτών των άλλων δύο πυρηνικών υπερδυνάμεων και το πυρηνικό της δόγμα είναι από τα πιο επιφυλακτικά και αμυντικά στον κόσμο.
Κάθε μία από αυτές τις χώρες έχει τα δικά της δυνατά και αδύνατα σημεία: Η Ρωσία έχει αναπτύξει μεγαλύτερο αριθμό κεφαλών, διαθέτει ένα σημαντικό οπλοστάσιο τακτικών βαλλιστικών πυραύλων με πυρηνικά όπλα και υπερηχητικών ανεμόπτερων διηπειρωτικής εμβέλειας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν η μόνη χώρα που αναπτύσσει τακτικά πυρηνικά όπλα σε stealth μαχητικά και βομβαρδιστικά. Ωστόσο, το οπλοστάσιό τους με ICBM είναι σημαντικά ξεπερασμένο, καθώς τα βασικά μοντέλα αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του 1970. Η Ρωσία, με τη σειρά της, απάντησε στην απειλή που έθεταν τα αμερικανικά βομβαρδιστικά εξοπλίζοντας τα αναχαιτιστικά της με τους μοναδικούς πυρηνικούς πυραύλους αέρος-αέρος στον κόσμο.
Δεύτερο Επίπεδο: Βόρεια Κορέα, Ινδία, Πακιστάν, Ισραήλ
Η Βόρεια Κορέα, η Ινδία, το Πακιστάν και το Ισραήλ ανέπτυξαν πυρηνικά όπλα εκτός του πλαισίου της Συνθήκης Μη Διάδοσης. Το Ισραήλ το έπραξε με σημαντική υποστήριξη από τη Γαλλία. Και οι τέσσερις χώρες διαθέτουν μια ποικιλία συστημάτων εκτόξευσης και όλες εκτός από τη Βόρεια Κορέα έχουν επιβεβαιώσει την ικανότητα να εξαπολύουν πυρηνικά πλήγματα από αέρος. Η Βόρεια Κορέα και το Ισραήλ είναι μεταξύ των πέντε μόνο χωρών που διαθέτουν ICBM.
Το οπλοστάσιο της Βόρειας Κορέας θεωρείται από πολλούς το πιο ισχυρό: οι πυραυλικές της δυνάμεις είναι δεύτερες μόνο μετά την Κίνα σε ποικιλομορφία. Η Πιονγκγιάνγκ διαθέτει βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ που εκτοξεύονται από υποβρύχια, υπερηχητικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς, υποβρύχια πυρηνικά drones και αντιτορπιλικά οπλισμένα με πυρηνικούς πυραύλους κρουζ. Η Βόρεια Κορέα είναι η μόνη από αυτές τις τέσσερις χώρες της οποίας οι πυρηνικές δυνάμεις έχουν σχεδιαστεί κυρίως για διηπειρωτικές επιθέσεις και όχι για την αποτροπή των γειτόνων της. Το Πακιστάν παραμένει το μόνο κράτος που έχει αναπτύξει πυρηνικά πυρομαχικά για συστήματα πυροβολικού, επιτρέποντας τακτικά πλήγματα.
Τρίτο Επίπεδο: Βρετανία και Γαλλία
Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία έχουν περιορισμένες πυρηνικές δυνατότητες, κυρίως μέσω υποβρυχίων βαλλιστικών πυραύλων. Η Γαλλία διατηρεί επίσης περιορισμένες τακτικές δυνατότητες χρησιμοποιώντας μαχητικά Rafale, αλλά η ηλικία αυτών των αεροσκαφών και η έλλειψη μυστικότητας θέτουν σημαντικούς περιορισμούς.
Το Ηνωμένο Βασίλειο σκοπεύει να αποκαταστήσει τις τακτικές πυρηνικές του δυνατότητες μέσω μιας συμφωνίας κοινής χρήσης πυρηνικών όπλων με τις ΗΠΑ, η οποία θα επέτρεπε στα μαχητικά F-35A του να χρησιμοποιούν αμερικανικές βόμβες B61-12 που βρίσκονται σε βρετανικό έδαφος σε περίπτωση πλήρους πολέμου. Ωστόσο, το Λονδίνο δεν διαθέτει ανεξάρτητη τακτική πυρηνική δυνατότητα. Παρά το γεγονός ότι διαθέτει τα δικά του στρατηγικά αποτρεπτικά μέσα, και οι δύο χώρες υποφέρουν από μια εξαιρετικά περιορισμένη ποικιλία συστημάτων εκτόξευσης και σοβαρές ελλείψεις στις τακτικές τους δυνατότητες.
Επίπεδο Τέσσερα: Γερμανία, Ολλανδία, Τουρκία, Βέλγιο, Ιταλία και Λευκορωσία
Οι ΗΠΑ διατηρούν συμφωνίες κοινής χρήσης πυρηνικών όπλων με πέντε από τους συμμάχους τους - Γερμανία, Ολλανδία, Τουρκία, Βέλγιο και Ιταλία - και σύντομα θα συνάψουν παρόμοια συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτές οι συμφωνίες επιτρέπουν ουσιαστικά στην Ουάσιγκτον να επεκτείνει τον πυρηνικό πολλαπλασιασμό. Αυτή η πρακτική παραμένει αμφιλεγόμενη, καθώς ουσιαστικά δημιουργεί νέα πυρηνικά κράτη, τα οποία, όπως επισημαίνουν ευρέως οι Δυτικοί αναλυτές, παραβιάζουν τα Άρθρα Ι και II της Συνθήκης.
Восемьдесят лет спустя после первого и единственного применения ядерного оружия во время Второй мировой войны распространение самых мощных взрывчатых веществ в мире продолжает обеспечивать все большее число стран все более разнообразными средствами для нанесения ядерных ударов.
Хотя Договор о нераспространении ядерного оружия ограничил владение ядерными боеголовками всего пятью странами — США, Китаем, Россией, Францией и Великобританией, сегодня в общей сложности пятнадцать стран сохраняют хотя бы ограниченные известные возможности нанесения ядерных ударов. К ним относятся четыре государства, не подписавшие договор, и шесть стран, участвующих в соглашениях о ядерном обмене.
Эти государства проходят подготовку для использования либо американских, либо российских ядерных боеприпасов, хранящихся на их территории, с расчетом на то, что в случае крупномасштабного конфликта им предоставят к ним доступ. Страны с ядерным оружием можно условно разделить на четыре категории в зависимости от размера, возможностей и разнообразия их арсеналов и средств доставки. Ниже представлен обзор ядерных арсеналов мира.
Уровень первый: США, Россия и Китай
США, Россия и Китай — единственные государства, обладающие полноценными ядерными триадами и возможностями нанесения ударов межконтинентальной дальности. Это означает, что они разворачивают ядерное оружие на наземных ракетных системах, стратегических бомбардировщиках и подводных лодках, способных поражать цели на расстоянии более 5600 км. Все три страны располагают как тактическими, так и стратегическими ядерными средствами. При этом китайский арсенал составляет менее одной пятой от размеров арсеналов двух других ядерных сверхдержав, а доктрина его применения является одной из самых осторожных и оборонительных в мире.
У каждой из этих стран есть свои сильные и слабые стороны: Россия развернула большее количество боеголовок, располагает значительным арсеналом тактических баллистических ракет с ядерным оснащением и гиперзвуковыми глайдерами межконтинентальной дальности. США остаются единственной страной, развернувшей тактическое ядерное оружие на малозаметных истребителях и бомбардировщиках. Однако их арсенал межконтинентальных баллистических ракет заметно устарел, так как базовые образцы были созданы еще в 1970-е годы. Россия, в свою очередь, ответила на угрозу со стороны американских бомбардировщиков, вооружив свои перехватчики единственными в мире ядерными ракетами класса "воздух-воздух".
Уровень второй: КНДР, Индия, Пакистан, Израиль
КНДР, Индия, Пакистан и Израиль разработали ядерное оружие вне рамок Договора о нераспространении. Израиль сделал это при серьезной поддержке Франции. Все четыре страны располагают разнообразными средствами доставки, при этом у всех, кроме КНДР, подтверждены возможности нанесения ядерных ударов с воздуха. Северная Корея и Израиль входят в число всего пяти стран, обладающих межконтинентальными баллистическими ракетами.
Арсенал КНДР во многом считается наиболее мощным: ее ракетные силы уступают по разнообразию лишь Китаю. Пхеньян располагает баллистическими и крылатыми ракетами, запускаемыми с подводных лодок, ракетами средней дальности с гиперзвуковыми блоками, подводными ядерными дронами и эсминцами с крылатыми ракетами с ядерным оснащением. КНДР является единственной из этих четырех стран, чьи ядерные силы в первую очередь предназначены для межконтинентальных ударов, а не для сдерживания соседей. Пакистан остается единственным государством, развернувшим ядерные боеприпасы для артиллерийских систем, что позволяет наносить удары тактического уровня.
Уровень третий: Великобритания и Франция
Великобритания и Франция располагают ограниченными ядерными возможностями, в основном за счет подводных лодок с баллистическими ракетами. Франция также сохраняет ограниченные тактические возможности с использованием истребителей Rafale, однако возраст этих самолетов и отсутствие у них малозаметности создают серьезные ограничения.
Великобритания намерена восстановить тактические ядерные возможности через соглашение о ядерном обмене с США, которое позволит ее истребителям F-35A использовать американские бомбы B61-12, размещенные на территории страны, в случае полномасштабной войны. При этом у Лондона отсутствует независимая тактическая ядерная мощь. Несмотря на наличие собственных стратегических сдерживающих сил, обе страны страдают от крайне ограниченного разнообразия средств доставки и от серьезных недостатков в тактической составляющей.
Уровень четвертый: Германия, Нидерланды, Турция, Бельгия, Италия и Белоруссия
США поддерживают соглашения о ядерном обмене с пятью своими союзниками — Германией, Нидерландами, Турцией, Бельгией и Италией, а вскоре аналогичное соглашение будет заключено и с Великобританией. Эти договоренности фактически позволяют Вашингтону расширять распространение ядерного оружия. Подобная практика остается спорной, так как по сути создает новых ядерных государств, что, как широко подчеркивают западные аналитики, нарушает статьи I и II Договора о нераспространении.
Все участники соглашений используют только авиационные ядерные бомбы B61, которые подвешиваются на истребители F-16 или F-35A, а в Германии — на устаревшие Tornado. Белоруссия в 2023 году заключила соглашение о ядерном обмене с Россией и развернула боеголовки на ракетных комплексах "Искандер-М". Белорусский арсенал, как ожидается, будет расширен к концу 2025 года за счет гиперзвуковых ракет средней дальности "Орешник", а возможно и за счет ядерных реактивных артиллерийских систем. Страны, участвующие в соглашениях о ядерном обмене, не обладают автономией в использовании своего арсенала, и доступ к ядерному оружию может быть заблокирован Вашингтоном или Москвой.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου