Από τον διορισμό την Τρίτη του πρωθυπουργού Σεμπαστιάν Λεκορνί, του τρίτου πρωθυπουργού του Μακρόν από τότε που προκήρυξε πρόωρες εκλογές σε άκαιρη χρονική στιγμή πέρυσι, ο λεγόμενος «φόρος Ζουκμάν» βρίσκεται στα χείλη όλων, διαφημιζόμενος ως κόκκινη γραμμή από υποστηρικτές και αντιπάλους.
Η μετριοπαθής αριστερά έχει ορκιστεί να ρίξει την κυβέρνηση Λεκορνί εάν δεν υποστηρίξει τον «φόρο Ζουκμάν». Αλλά ο επερχόμενος πρωθυπουργός χρειάζεται επίσης την υποστήριξη των συντηρητικών του κυρίαρχου κόμματος, για τους οποίους η φορολόγηση των πλουσίων είναι ταμπού.
Οποιαδήποτε νέα εισφορά θα ήταν επίσης ένα πικρό χάπι για τον Μακρόν, του οποίου η απόφαση να καταργήσει έναν προηγούμενο φόρο περιουσίας στην αρχή της πρώτης θητείας του τού χάρισε τον διαχρονικό χαρακτηρισμό του «προέδρου των πλουσίων» .
Υπέρμαχος του Μακρόν από την αρχή, ο Λεκορνί έγινε ο τελευταίος πρωθυπουργός που υποσχέθηκε μια «ρήξη» με το παρελθόν, αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του την Τρίτη. Μπορεί όμως να σπάσει τα οκτάχρονα φιλοεπιχειρηματικών και φιλικών προς τους δισεκατομμυριούχους πολιτικών;
«Προοδευτική» φορολογία
Η πρόταση του Ζουκμάν περιλαμβάνει την επιβολή φόρου τουλάχιστον 2% σε φυσικά πρόσωπα με περιουσιακά στοιχεία που υπερβαίνουν τα 100 εκατομμύρια ευρώ. Θα ισχύει για περίπου 1.800 νοικοκυριά στη Γαλλία και, σύμφωνα με τον οικονομολόγο, θα αποφέρει έως και 20 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως – σχεδόν τα μισά από τα έσοδα που είχαν προγραμματιστεί στον προϋπολογισμό λιτότητας που έριξε την κυβέρνηση του François Bayrou νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.
Άλλοι οικονομολόγοι έχουν αμφισβητήσει τα στοιχεία του Ζουκμάν υποστηρίζοντας ότι η ετήσια απόδοση του φόρου θα είναι πιο κοντά στα 5 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, η πρόταση προσελκύει μεγάλο ενδιαφέρον εν μέσω αυξανόμενων στοιχείων που αποδεικνύουν ότι το φορολογικό σύστημα της Γαλλίας δεν είναι τόσο προοδευτικό όσο θεωρούνταν συνήθως.
Όπως υποστήριξε ο Ζουκμάν σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Le Monde την Πέμπτη, «δεν μπορεί κανείς να περιμένει από τους Γάλλους να αποδεχτούν μέτρα λιτότητας όσο οι δισεκατομμυριούχοι πληρώνουν τόσο λίγο φόρο».
Οικονομολόγοι και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού έχουν διαπιστώσει ότι τα πλουσιότερα νοικοκυριά πληρώνουν αναλογικά λιγότερο φόρο επί του εισοδήματός τους από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Αποδεικνύοντας την «οπισθοδρομική» φύση του φορολογικού συστήματος της Γαλλίας, μια μελέτη του 2023 από το Ινστιτούτο Δημόσιας Πολιτικής (IPP) με έδρα το Παρίσι διαπίστωσε ότι τα 75 πλουσιότερα νοικοκυριά στη Γαλλία φορολογούνταν περίπου με το μισό συντελεστή της επόμενης κατηγορίας.
Το αποτέλεσμα είναι ένα διαρκώς διευρυνόμενο χάσμα πλούτου. Ενώ ο συνολικός πλούτος των 500 πλουσιότερων ατόμων στη Γαλλία ανερχόταν στο 6% του ΑΕΠ το 1996, το μερίδιο έχει πλέον αυξηθεί στο 42%, σύμφωνα με το εβδομαδιαίο οικονομικό περιοδικό Challenges. Αυτό με τη σειρά του υπονομεύει την κοινωνική συνοχή, τροφοδοτώντας το είδος των αντικυβερνητικών διαμαρτυριών που έχουν ταρακουνήσει τη Γαλλία κατά τη διάρκεια μεγάλου μέρους των δύο θητειών του Μακρόν στην εξουσία.
Υποστήριξη από Νομπελίστες
Ενώ ο Γάλλος πρόεδρος παρέμεινε σταθερά αντίθετος στην εισαγωγή ενός νέου φόρου περιουσίας, οι προτάσεις του Ζουκμάν έχουν κερδίσει την ενθουσιώδη υποστήριξη του προέδρου της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα Ντα Σίλβα, η κυβέρνηση του οποίου πίεσε για έναν παγκόσμιο ελάχιστο φόρο στους δισεκατομμυριούχους που ισοδυναμεί με το 2% του καθαρού πλούτου τους κατά τη διάρκεια της προεδρίας της στην G20 πέρυσι.
Άλλες χώρες, όπως η Ισπανία, η Νότια Αφρική και η Χιλή, έχουν έκτοτε δεσμευτεί να συνεργαστούν με τη Βραζιλία για την εφαρμογή ενός τέτοιου φόρου.
Ο φόρος Zουκμάν έχει επίσης εγκριθεί από επτά πρώην οικονομολόγους, βραβευμένους με Νόμπελ, οι οποίοι προέτρεψαν τη γαλλική κυβέρνηση σε άρθρο γνώμης τον Ιούλιο να εφαρμόσει έναν ελάχιστο φόρο στα περιουσιακά στοιχεία των δισεκατομμυριούχων «σε μια εποχή αυξανόμενων ελλειμμάτων και ραγδαίας αύξησης του πλούτου».
Ένας τέτοιος φόρος θα ήταν αποτελεσματικός «επειδή στοχεύει σε όλες τις μορφές φοροαποφυγής, ανεξάρτητα από τη φύση τους», έγραψαν οι υπογράφοντες, συμπεριλαμβανομένων των Paul Krugman, Joseph Stiglitz και Esther Duflot. «Θα ήταν επίσης στοχευμένος – επηρεάζοντας κυρίως τους πλουσιότερους φορολογούμενους που επιδίδονται σε επιθετική βελτιστοποίηση της φορολογίας».
Ενώ ο Μακρόν έχει υποστηρίξει ότι ένας φόρος σαν αυτόν που πρότεινε ο Ζουκμάν «θα είχε νόημα μόνο αν είναι παγκόσμιος», οι βραβευμένοι με Νόμπελ προέτρεψαν τις μεμονωμένες κυβερνήσεις να μην περιμένουν την οριστικοποίηση μιας διεθνούς συμφωνίας. «Αντίθετα, οι χώρες θα πρέπει να δώσουν το παράδειγμα, όπως έκανε η Γαλλία στο παρελθόν», έγραψαν, επικαλούμενοι την εισαγωγή του ΦΠΑ το 1954, η οποία σύντομα αντιγράφηκε σε όλο τον κόσμο.
«Παλιές εμμονές της αριστεράς»
Εβδομάδες πριν από τη δημοσίευση του άρθρου γνώμης, η δεξιά Γερουσία της Γαλλίας απέρριψε μια πρώτη προσπάθεια εφαρμογής του φόρου Ζουκμάν, μήνες αφότου το νομοσχέδιο είχε ξεπεράσει ένα πρώτο εμπόδιο στην Εθνοσυνέλευση, παρά την αντίθεση τόσο των συντηρητικών όσο και του κυβερνώντος κόμματος του Μακρόν.
Ο ηγέτης της δεξιάς πτέρυγας της Γερουσίας, Ζεράρ Λαρσέ, επανέλαβε την Πέμπτη την αντίθεσή του στον φόρο, χαρακτηρίζοντάς τον ως «ψευδαίσθηση». Ο ηγέτης του κόμματός του, Μπρουνό Ρεταϊό , απερχόμενος υπουργός Εσωτερικών, δήλωσε ότι δεν θα υποστηρίξει «παλιές εμμονές της αριστεράς που έχουν ήδη προκαλέσει αρκετή ζημιά στη χώρα».
Οι επικριτές της πρότασης του Ζούκμαν λένε ότι θα οδηγήσει τους πλουσιότερους επενδυτές να μετακομίσουν στο εξωτερικό – ένας κίνδυνος που, σύμφωνα με τον οικονομολόγο, μπορεί να αντισταθμιστεί με την υποβολή των φορολογουμένων στην εισφορά για άλλα πέντε χρόνια μετά την αναχώρησή τους.
Πρώην μέλος του κόμματος Les Républicains του Ρεταϊό και του Λαρσέρ ο ίδιος ο Λεκορνί είναι απίθανο να έχει ιδιαίτερη διάθεση να προωθήσει τον φόρο Ζουκμάν. Αλλά τα περιθώρια ελιγμών του είναι περιορισμένα.
Η νέα κυβέρνηση της Γαλλίας έχει μόνο λίγες εβδομάδες για να υποβάλει την πρόταση προϋπολογισμού της για το 2026 και στη συνέχεια να εξασφαλίσει την έγκρισή της από το κοινοβούλιο μέχρι το τέλος του έτους. Ένα διογκωμένο έλλειμμα σημαίνει ότι οι οίκοι αξιολόγησης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη την πιέζουν.
Μειονεκτώντας αριθμητικά στο κοινοβούλιο, ο Λεκορνί πρέπει να απευθυνθεί είτε στην άκρα δεξιά είτε στη μετριοπαθή αριστερά, με μόνο την τελευταία επιλογή να θεωρείται πολιτικά βιώσιμη. Ωστόσο, έχοντας απορριφθεί τρεις φορές από τότε που επικράτησαν στις πρόωρες εκλογές του περασμένου έτους, οι αριστεροί βουλευτές δεν έχουν καμία διάθεση για παραχωρήσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου