Το χρονικό του Ενετοτουρκικού πολέμου (1684-1699)
Από τα χρόνια της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης (1453) και κατάλυσης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η Βενετία αποτελούσε μόνιμο εχθρό των Οθωμανών. Κυρίαρχος των Ιονίων νήσων και της Κρήτης, δεν παραιτήθηκε ποτέ από τις βλέψεις επί των νησιών του Αιγαίου και ακτών του ελληνικού χώρου, στοχεύοντας στον ολοκληρωτικό έλεγχο του ελληνικού νησιωτικού χώρου. Σε διάστημα 322 χρόνων, Οθωμανοί και Βενετοί πολέμησαν συνολικά 7 φορές, σε μια άτυπη μάχης Ανατολής – Δύσης.
Κατά τον 6ο Ενετοτουρκικό πόλεμο, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις εκτείνονταν από τη Δαλματία μέχρι το Αιγαίο Πέλαγος, με την κύρια εκστρατεία του πολέμου να αφορά την περιοχή του Μοριά (Πελοπόννησος). Οι Βενετοί ενεπλάκησαν στον πόλεμο, καθώς ήθελαν να εκδικηθούν για την απώλεια της Κρήτης στον Κρητικό Πόλεμο (1645-1669).
Σημαντικός παράγοντας στην έκβαση του πολέμου αποτέλεσε η εμπλοκή των Οθωμανών στον βόρειο αγώνα ενάντια στους Αψβούργους, οι οποίοι δεν είχαν διαθέσιμο έμψυχο δυναμικό για τον πόλεμο με τους Βενετούς. Ως αποτέλεσμα αυτού, ο Πόλεμος του Μοριά ήταν η μόνη σύγκρουση μεταξύ των δύο μερών από την οποία η Βενετία βγήκε νικήτρια, κερδίζοντας σημαντικά εδάφη.
Στο διάστημα αυτό, και ειδικότερα από τις 21 Σεπτεμβρίου 1687, πραγματοποιήθηκε η εκστρατεία των Βενετών προς την Αθήνα. Το πρωί της 21ης Σεπτεμβρίου, οι Τούρκοι ξύπνησαν βλέποντας τον βενετσιάνικο στόλο αγκυροβολημένο στον Πειραιά και χωρίς να χάσουν χρόνο, μάζεψαν τα τιμαλφή τους και ανέβηκαν στην Ακρόπολη. Μετά από αυτή την ενέργεια, μια επιτροπή επιφανών επισκέφθηκε τον Μοροζίνι και υποσχέθηκε υπακοή, στήριξη, τοπογραφικές και στρατηγικές πληροφορίες. Οι Αθηναίοι τάχθηκαν με τους Βενετούς επειδή, αν είχαν παραμείνει ουδέτεροι, όποιος κι αν κέρδιζε, θα υπέφεραν από τις συνέπειες, και, ως εκ τούτου, οι βόμβες του Μοροζίνι θα είχαν καταστρέψει την πόλη. Έτσι, αποφάσισαν να πάρουν το μέρος των Βενετών ανοιχτά και να παραμείνουν στην πόλη, φροντίζοντας ταυτόχρονα να κρύψουν τα τιμαλφή τους από φόβο, τόσο για τους Τούρκους όσο και για τους Βενετούς.
Τα γεγονότα της 26ης Σεπτεμβρίου 1687
Περνώντας στη νύχτα της 26ης Σεπτεμβρίου (προς την 27η), σύμφωνα με τις πηγές, μια βόμβα – κάποιοι ισχυρίζονται ότι εκτοξεύτηκε από έναν υπολοχαγό από το Λύνεμπουργκ – κατάφερε να περάσει από ένα άνοιγμα στην οροφή και να αναφλέξει μια σημαντική ποσότητα πυρίτιδας που ήταν αποθηκευμένη μέσα στον ναό.
Η έκρηξη που ακολούθησε χώρισε το κτίριο στα δύο, προκαλώντας εκτεταμένες καταστροφές. Οι Βενετοί, σύμφωνα με τις πηγές, ξέσπασαν σε ζητωκραυγές. Κάποιοι φώναξαν «Ζήτω η Δημοκρατία».
Μετά την έκρηξη, τρεις από τους τέσσερις τοίχους του ιερού ναού κατέρρευσαν σημαντικά, ενώ τα 3/5 των γλυπτών της ζωφόρου, υποχώρησαν. Η οροφή κατέρρευσε ολοκληρωτικά, έξι κίονες από τη νότια πλευρά έπεσαν, οχτώ από τη βόρεια, καθώς και απομεινάρια της ανατολικής πτέρυγας, εκτός από έναν κίονα. Η υποχώρηση των κιόνων προκάλεσε και την πτώση των μεγάλων μαρμάρινων επιστυλίων, τριγλύφων και μετοπών.
Σύμφωνα με τις πηγές, η έκρηξη και ανατίναξη προκάλεσαν εξαιρετικά έντονο σεισμό. Ως αποτέλεσμα αυτού, εκτοξεύτηκαν μάρμαρα, τα οποία σκότωσαν 300 Οθωμανούς.
Η φωτιά που προκλήθηκε εξαπλώθηκε στα γύρω σπίτια και, λόγω της έλλειψης νερού για κατάσβεση, επεκτάθηκε σε σημαντικό βαθμό. Όλο το διάστημα της νύχτας της 26ης Σεπτεμβρίου και η επόμενη μέρα, καιγόταν η Ακρόπολη.
Οι επόμενες μέρες μετά τον βομβαρδισμό
Παρά τα δραματικά γεγονότα της 26ης Σεπτεμβρίου, οι Τούρκοι δεν παραδόθηκαν, καθώς πληροφορήθηκαν ότι ο Σερασκέρης κατέφθανε με ισχυρές τουρκικές δυνάμεις, όπως και έγινε στις 28 Σεπτεμβρίου.
Ωστόσο, ο Κένιγκσμαρκ τις περίμενε και στράφηκε αμέσως εναντίον τους με το μεγαλύτερο μέρος του στρατού και του ιππικού του. Ο Σερασκέρης τρομοκρατήθηκε και υποχώρησε χωρίς να επιτεθεί ή αμυνθεί, με τους πολιορκημένους να βλέπουν την τελευταία τους ελπίδα να σβήνει. Αποφάσισαν να παραδοθούν και ύψωσαν τη λευκή σημαία πάνω από τον πύργο των Προπυλαίων στις 28 Σεπτεμβρίου. Πέντε Τούρκοι προύχοντες εμφανίστηκαν, εξουσιοδοτημένοι να διαπραγματευτούν τους όρους της παράδοσης. Εκδόθηκε διαταγή κατάπαυσης του πυρός και οι εκπρόσωποι οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο στον Πειραιά.
Μετέπειτα συγκλήθηκε πολεμικό συμβούλιο. Ο Μοροζίνι επέμεινε στην άνευ όρων παράδοση της Ακρόπολης και των πολιορκημένων. Οι απεσταλμένοι Τούρκοι ζήτησαν ρητή εγγύηση για τη ζωή τους και διευκόλυνση της αναχώρησής τους. Ο Κένιγκσμαρκ τάχθηκε με τους Τούρκους και στις 29 Σεπτεμβρίου συντάχθηκε συνθήκη που ξεκινούσε με τις λέξεις «από συμπόνια». Οι Τούρκοι έλαβαν εγγύηση για τη ζωή τους και την ελευθερία αναχωρήσεων, με το δικαίωμα να μεταφέρουν όποιες αποσκευές μπορούσαν να κουβαλήσουν στους ώμους τους, εκτός, φυσικά, από όπλα και πυρομαχικά. Στις 29 Σεπτεμβρίου ολοκληρώθηκε και επίσημα η παράδοση των Τούρκων, με τη βενετσιάνικη σημαία να υψώνεται στα Προπύλαια, πάνω από την Ακρόπολη.
Η Ακρόπολη βρισκόταν σε άσχημη κατάσταση. Οι νεκροί των εκρήξεων παρέμεναν δίχως ταφή, ενώ οι τραυματίες δεν μπορούσαν να λάβουν την απαραίτητη περίθαλψη. Ορισμένοι εξ αυτών κινδύνευαν να έρθουν σε επαφή με τους ξένους φρουρούς και τους Έλληνες για να πουλήσουν τα προσωπικά τους τιμαλφή που δεν μπορούσαν να μεταφέρουν μαζί τους.
Στις 4 Οκτωβρίου, μόλις οι Τούρκοι εγκατέλειψαν οριστικά την Ακρόπολη, οι Βενετοί ανέβηκαν και την κατέλαβαν. Ο Κόμης Πομπήιος διορίστηκε Διοικητής του Φρουρίου. Πρωτίστως, ανέλαβε την ταφή των νεκρών και καταγραφή του εγκαταλελειμμένου πολεμικού υλικού. Παράλληλα, αυτοσχέδιες ομάδες προσπάθησαν να μεταφέρουν τις πολυάριθμες ποσότητες με μάρμαρο και να διανοίξουν μονοπάτια μεταξύ των ερειπίων και των καμένων οικημάτων.
Ο Μοροζίνι, συνοδευόμενος από τον Κένιγκσμαρκ, περιτριγυρισμένος από την ανώτερη βαθμίδα του σώματος αξιωματικών, εισήλθε θριαμβευτικά στην Αθήνα. Στις πύλες της πόλης, ο Επίσκοπος και οι Αθηναίοι ευγενείς, οι οποίοι τους υποδέχτηκαν ως νικητές και δήλωσαν την αφοσίωσή τους στη Δημοκρατία του Αγίου Μάρκου. Ο Μοροζίνι επικύρωσε τα κοινωνικά προνόμια της Αθήνας, ενέκρινε την αυτοδιοίκηση και αναγνώρισε τα δικαιώματα του Αρχιεπισκόπου και των Ορθόδοξων Κληρικών.
Ποιος ήταν ο Φραντσέσκο Μοροζίνι;
Ο Μοροζί ήταν Βενετός ευγενής, ναύαρχος, αρχιστράτηγος και δόγης της Βενετίας (1619-1694). Το 1685 ορίστηκε διοικητής του Ενετικού στόλου και το 1687, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, κατά τη διάρκεια του Έκτου Ενετοτουρκικού πολέμου (1684-1689), πολιόρκησε την τουρκοκρατούμενη Ακρόπολη.
Πηγές: history-maps.com, archaeologia.eie.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου