Η Άγκυρα επιδιώκει μια νέα συμφωνία με τη Βαγδάτη για τη λειτουργία του πετρελαιαγωγού Ιράκ-Τουρκίας, η οποία θα απαιτεί από το Ιράκ να δεσμεύει εκ των προτέρων τη χωρητικότητα για το πετρέλαιο που επιθυμεί να εξάγει.
Τον Ιούλιο, η Άγκυρα ανακοίνωσε με προειδοποίηση ενός έτους ότι ακυρώνει τις συμφωνίες που διέπουν τον ITP, γνωστό και ως αγωγό Κιρκούκ-Τσεϊχάν, ο οποίος μεταφέρει πετρέλαιο από τη βορειοανατολική ιρακινή επαρχία Κιρκούκ στο μεσογειακό πετρελαϊκό κέντρο της Τουρκίας στο Τσεϊχάν.
Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η Άγκυρα αναζητά έναν μηχανισμό διαφορετικό από αυτόν που υπάρχει ήδη στη συμφωνία.
«Αναζητούμε κατά κάποιον τρόπο μια συμφωνία τύπου κατανομής χωρητικότητας», δήλωσε στους δημοσιογράφους στην Κωνσταντινούπολη στις 3 Δεκεμβρίου. «Θα ρωτήσουμε την κεντρική κυβέρνηση για τη χωρητικότητα που επιθυμεί και θα της την κατανείμουμε».
Τα σχόλια του Μπαϊρακτάρ υποδηλώνουν ότι η Άγκυρα επιθυμεί η νέα συμφωνία να επιβεβαιώσει ότι τα 650 χιλιόμετρα (περίπου 400 μίλια) του ITP εντός της Τουρκίας αποτελούν τουρκική ιδιοκτησία, η πρόσβαση στην οποία θα αποφασίζεται αποκλειστικά από την Άγκυρα. Ωστόσο, σύμφωνα με την παλιά συμφωνία, η λειτουργία του αγωγού ρυθμιζόταν από κοινού.
Εάν οι δύο πλευρές δεν καταλήξουν σε νέα συμφωνία, θα είναι δύσκολο για την ιρακινή αρχή εμπορίας πετρελαίου, SOMO, η οποία ελέγχει επί του παρόντος όλες τις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράκ, να συνεχίσει να στέλνει πετρέλαιο μέσω του αγωγού.
Ενώ ο Μπαϊρακτάρ δήλωσε ότι οι συνομιλίες για μια νέα συμφωνία με τη Βαγδάτη βρίσκονται σε εξέλιξη, η πραγματική σύναψη της συμφωνίας μπορεί να διαρκέσει κάποιο χρόνο.
Οι ιρακινές γενικές εκλογές στις 11 Νοεμβρίου δεν ανέδειξαν νικητή και τα 41 κόμματα που εκλέχθηκαν στο κοινοβούλιο δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει για μια συνασπιστική κυβέρνηση με λειτουργική πλειοψηφία.
Αν και υπήρξαν πολλές αναφορές για μια “συγκλονιστική κίνηση”, η απόφαση της Άγκυρας να ακυρώσει τις συμφωνίες ITP δεν ήταν πραγματικά έκπληξη.
Ο αγωγός 1,6 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής από τον Μάρτιο του 2023, όταν το διεθνές διαιτητικό δικαστήριο στο Παρίσι αποφάνθηκε ότι η Τουρκία είχε παραβιάσει τους όρους της υπάρχουσας συμφωνίας, επιτρέποντας στην ημιαυτόνομη περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν του Ιράκ να εξάγει πετρέλαιο μέσω του αγωγού μεταξύ 2014 και 2018, ανεξάρτητα από τη Βαγδάτη.
Το δικαστήριο διέταξε την Άγκυρα να καταβάλει 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση, και η ροή διακόπηκε εν αναμονή μιας συμφωνίας κατανομής εσόδων μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης του Ιράκ στη Βαγδάτη, της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν στο Ερμπίλ και των εταιρειών που παράγουν πετρέλαιο στην περιοχή του Κουρδιστάν.
Η ροή ξανάρχισε τον Σεπτέμβριο, αφού η Βαγδάτη, η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν και οι παραγωγοί πετρελαίου στην περιοχή του Κουρδιστάν κατέληξαν σε συμφωνία για την κατανομή των εσόδων από το πετρέλαιο, το οποίο θα διατίθεται στην αγορά αποκλειστικά από την SOMO.
Ωστόσο, η απόφαση της δικαστικής επιτροπής παραμένει ένα πρόβλημα μεταξύ της Άγκυρας και της Βαγδάτης. Επιπλέον, το Ιράκ ζητά επιπλέον αντισταθμίσεις από την Τουρκία σε μια δεύτερη υπόθεση που κατατέθηκε στο δικαστήριο με έδρα το Παρίσι για αυτό που περιγράφει ως παράνομες πωλήσεις, όπως αναφέρθηκαν για πρώτη φορά από το Al-Monitor τον Μάρτιο.
«Υπάρχουν δύο εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις», επιβεβαίωσε ο Μπαϊρακτάρ στις 3 Δεκεμβρίου.
Η απόφαση της Άγκυρας να ακυρώσει τις συμφωνίες λειτουργίας του αγωγού μπορεί να φαίνεται ως μια προσπάθεια να αξιοποιήσει την πρόσβαση στον αγωγό έναντι μεγάλων προστίμων, αλλά δεν είναι σε καμία περίπτωση η όλη ιστορία.
Η Τουρκία επιθυμεί επίσης τον πλήρη έλεγχο του ITP εντός της Τουρκίας για τη διαμετακόμιση του δικού της αργού πετρελαίου. Η παραγωγή από τα πετρελαϊκά πεδία Gabar, που ανακαλύφθηκαν το 2023 στη νοτιοανατολική Τουρκία, αυξήθηκε ραγδαία σε πάνω από 80.000 βαρέλια την ημέρα και αναμένεται να φτάσει τα 100.000 βαρέλια την ημέρα, σύμφωνα με τον κρατικό διαχειριστή αγωγών της Τουρκίας, Botas.
Αρχικά, η παραγωγή από τα πεδία μεταφερόταν με φορτηγά, αλλά σε αυτό το επίπεδο, η μεταφορά με φορτηγά δεν είναι επιλογή.
Στα τέλη του 2024, η Botas, που διαχειρίζεται τον ITP, κατασκεύασε έναν αγωγό μήκους 25 χιλιομέτρων (16 μιλίων) που συνδέει τα πεδία Gabar με τον ITP.
Η Botas δημοσίευσε στοιχεία που δείχνουν πόσο αργό πετρέλαιο Gabar μεταφέρθηκε μέσω του αγωγού προς το Ceyhan: 29.000 βαρέλια τον Δεκέμβριο του 2024, αυξάνοντας σε 2,025 εκατομμύρια βαρέλια τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους και 2,085 εκατομμύρια βαρέλια τον Φεβρουάριο.
Αφού η Βαγδάτη διαμαρτυρήθηκε ότι η πρόσθετη ροή παραβίαζε τους όρους της διακυβερνητικής συμφωνίας λειτουργίας του ITP, η Botas απλώς αφαίρεσε τα στοιχεία από τον ιστότοπό της.
Τον Σεπτέμβριο, η Botas επανέλαβε τη δημοσίευση πληροφοριών σχετικά με τη ροή μέσω του αγωγού Ιράκ-Τουρκίας, αναφέροντας ότι μετέφερε 689.000 βαρέλια τον Σεπτέμβριο, με αύξηση στα 6,021 εκατομμύρια βαρέλια τον Οκτώβριο, αριθμούς που οι παρατηρητές πίστευαν ότι αναφέρονται μόνο στο αργό πετρέλαιο από το Ιράκ, χωρίς να περιλαμβάνουν τους όγκους από το Gabar.
Σύμφωνα με την Botas, σε πλήρη λειτουργία, οι δύο αγωγοί που αποτελούν τον αγωγό πετρελαίου Ιράκ-Τουρκίας έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν μεταξύ 1,5 και 1,6 εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου την ημέρα. Η χωρητικότητα ποικίλλει ελαφρώς ανάλογα με την πυκνότητα των υλικών που τροφοδοτούνται στον αγωγό. Ο αγωγός σχεδιάστηκε για το αργό πετρέλαιο του Κιρκούκ, το οποίο διαφέρει από το αργό πετρέλαιο του Κουρδιστάν και του Gabar της Τουρκίας.
Ο αγωγός λειτουργούσε σχεδόν στο μέγιστο της χωρητικότητάς του μέχρι την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ το 1990, μετά την οποία υποβλήθηκε σε διεθνείς κυρώσεις. Οι τουρκικές αρχές διαμαρτύρονται εδώ και καιρό ότι, λειτουργώντας σε τόσο χαμηλή χωρητικότητα, ο αγωγός δεν αποφέρει επαρκή έσοδα από τέλη διαμετακόμισης για να καλύψει τα έξοδα λειτουργίας και συντήρησης της Botas.
Μιλώντας στους δημοσιογράφους στις 3 Δεκεμβρίου, ο Μπαϊρακτάρ επανέλαβε προηγούμενες δηλώσεις ότι η Άγκυρα θέλει ο αγωγός να λειτουργεί σε πλήρη χωρητικότητα. «Θα θέλαμε να αξιοποιήσουμε τον αγωγό σε πλήρη χωρητικότητα, περίπου 1,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα», είπε.
Ωστόσο, η ικανότητα της Άγκυρας και της Βαγδάτης να καταλήξουν σε συμφωνία για νέους όρους θα εξαρτηθεί από την προθυμία της νέας συμμαχίας που θα προκύψει στη Βαγδάτη, σε μια εποχή που οι δύο χώρες εξακολουθούν να έχουν ανεπίλυτα ζητήματα διαμεσολάβησης.
Δείτε επίσης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου