Οι δαπάνες για στρατιωτικούς εξοπλισμούς παγκοσμίως αυξάνονται συνεχώς – 675 δις δολάρια από το 2005
– και αυξάνονται γρηγορότερα εκεί όπου τα στάνταρ της διοικούσας αρχής
και τα επίπεδα διαφάνειας είναι χαμηλότερα. Αν δεν υπάρξει άμεση δράση,
ώστε να διασφαλιστούν οι βασικές προδιαγραφές διαφάνειας και
αξιοπιστίας, οι στρατιωτικές δυνατότητες πολλών
αναπτυσσόμενων δυνάμεων
θα γίνονται όλο και περισσότερο ασαφείς και ανεξήγητες.
Ήδη,
περίπου το ένα τέταρτο των κυβερνήσεων ανά τον κόσμο δεν δημοσιοποιούν
τους προϋπολογισμούς τους για θέματα άμυνας, ενώ υπολογίζεται ότι
περισσότερο από το ένα τρίτο των παγκοσμίων στρατιωτικών δαπανών γίνεται
από χώρες στις οποίες υπάρχει μηδενική διαφάνεια όσον αφορά κονδύλια
για εξοπλισμούς.
Το
κενό μεταξύ εξοπλιστικών δαπανών και διαφάνειας γίνεται ιδιαίτερα
εμφανές, αν διασταυρώσουμε την έκθεση «Τάσεις στα παγκόσμια στρατιωτικά
έξοδα το 2015», που δημοσιεύθηκε από το SIPRI την
προηγούμενη Τετάρτη, με τον «Δείκτη Διαφθοράς στις Κυβερνητικές
Στρατιωτικές Δαπάνες για το 2015» του Διεθνούς Οργανισμού Διαφάνειας. Ο
δείκτης αυτός κατατάσσει τις χώρες, ανάλογα με το βαθμό εξοπλιστικής διαφάνειας που επιδεικνύουν, σε μια κλίμακα από το Α (μέγιστη διαφάνεια) έως το F (ελάχιστη διαφάνεια).
Αυτή η συνδυαστική έρευνα αποκαλύπτει μεταξύ άλλων ότι: Καμία
από τις 10 χώρες με τη μεγαλύτερη αύξηση σε εξοπλιστικές δαπάνες κατά
τα έτη 2014 και 2015 δεν πήρε πάνω από D στο Δείκτη Διαφάνειας.
Παράλληλα, ενώ 41 χώρες επένδυσαν πάνω από 2% του ΑΕΠ τους στην άμυνα το
2015, καμία δεν βαθμολογήθηκε με Α, ενώ με Β βαθμολογήθηκαν μόνο τρεις. Τέλος, από τις 69 χώρες που δαπάνησαν πάνω από 5% του ΑΕΠ για εξοπλισμούς, μόνο 5 έλαβαν Α ή Β.
Μάλιστα, η έκθεση του SIPRI έδειξε ότι η Κίνα πρωτοστατεί στο χορό των συγκαλυμμένων στρατιωτικών δαπανών,
αλλά και κάτι άλλο εξίσου ενδιαφέρον: Μείζονες δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ
(που βαθμολογήθηκαν με Β), το Ηνωμένο Βασίλειο (Α), η Γαλλία (C) και η
Ιταλία (C), έχουν περιορίσει τις στρατιωτικές δαπάνες τους από το 2005.
Ταυτόχρονα, η Κίνα (E), η Ρωσία (D), η Ινδία (D) και η Βραζιλία (E)
ξοδεύουν περισσότερα χρήματα για το στρατό, αυξάνοντας τις αμυντικές
δαπάνες τους κατά 169%, 112%, 44% και 43% αντίστοιχα.
Εκτός
των άλλων,και οι μεταβολές στο παγκόσμιο εμπόριο όπλων αντανακλούν αυτή
την τάση. Για παράδειγμα, οι πωλήσεις εξοπλισμών από τη Γαλλία και τη
Γερμανία (Β) σημείωσαν πτώση της τάξης του 10% και 51% αντίστοιχα, από
το 2011 έως το 2015, συγκριτικά με την περίοδο 2006-2010. Οι εξαγωγές
όμως αμυντικού εξοπλισμού από την Κίνα και τη Ρωσία αυξήθηκαν ραγδαία
κατά 28% και 88% αντίστοιχα. Δυστυχώς, οι καινούριοι δυναμικοί παίκτες
στη σκακιέρα της άμυνας στερούνται βασικών προδιαγραφών που θα
λειτουργούσαν ως χρήσιμοι
περιορισμοί, όπως η διαφάνεια στις επερχόμενες πωλήσεις όπλων, τα
κριτήρια για χορήγηση αδειών, ο δημόσιος διάλογος για αποφάσεις σχετικά
με τις εξαγωγές όπλων, καθώς και ο ορθός τρόπος λήψης αποφάσεων όσον
αφορά τις άδειες εξαγωγών.
Γιατί
όμως είναι τόσο σημαντικό το να υπάρχει διαφάνεια; Κάθε στέρεη και
αξιόπιστη κυβέρνηση έχει ανάγκη από ενημερωμένους πολίτες. Κι όμως, στον
τομέα της άμυνας παρατηρείται έλλειψη διαφάνειας και αξιοπιστίας. Από
τις εξαγωγές όπλων μέχρι και τον υπολογισμό των αμυντικών δαπανών, οι
πολίτες πολύ συχνά στερούνται συστηματικής ενημέρωσης σχετικά με τις
κινήσεις της κυβέρνησης σε τέτοια ζητήματα.
Επιπλέον,
οι ασάφειες και οι θεσμικές αδυναμίες στις χώρες που γίνονται οι
εισαγωγές όπλων καθιστούν τη διακίνησή τους μη ανιχνεύσιμη όσο και
ανεξέλεγκτη διαμέσου των συνόρων, ειδικά στη Μέση Ανατολή και την
Αφρική. Αυτή η πρακτική όχι μόνο ενισχύει το επίφοβο κλίμα στις περιοχές
αυτές, αλλά ταυτόχρονα ενθαρρύνει και την αύξηση των στρατιωτικών
δαπανών.
Είναι
βέβαιο ότι ο τρόπος με τον οποίο τα καινούρια ισχυρά πρόσωπα στις
οπλικές εξαγωγές – όπως η Ινδία και η Βραζιλία – θα διαχειριστούν τα
ίδια κεφάλαιά τους στον τομέα της άμυνας θα επηρεάσει τη σταθερότητα
πολλών περιοχών. Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι: ποιος έχει συμφέρον στον
έλεγχο και τη διαχείριση όλης αυτής της νέας στρατιωτικής δύναμης και
μέχρι ποιο σημείο θα φτάσει αυτό;
Μετάφραση: Φανή Αποσπόρη
Πηγή: defenseone.com
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου