Όπως σημειώνεται σε εκτενές αφιέρωμα του BBC, μέχρι την πτήση του Μπελένκο και την προσγείωσή του στο Χακοντάτε, κανείς στη Δύση δεν είχε δει το επιβλητικό δικινητήριο, υψηλών επιδόσεων αεροσκάφος από κοντά. Ο 29χρονος προσγείωσε το αεροσκάφος, το οποίο κατέληξε στο χώμα, καθώς το μήκος του διαδρόμου προσγείωσης δεν ήταν αρκετό, βγήκε από το κόκπιτ, έριξε δύο προειδοποιητικούς πυροβολισμούς εναντίον οδηγών αυτοκινήτων που είχαν σταματήσει για να δουν το περίεργο θέαμα του μεγάλου αεροπλάνου με τα διακριτικά της ΕΣΣΔ και μετά ανακοίνωσε πως ήθελε να αυτομολήσει.
Πληροφορίες για την ύπαρξη του MiG-25 είχαν φτάσει στη Δύση αρχικά το 1970, με κατασκοπευτικούς δορυφόρους να έχουν τραβήξει φωτογραφίες μυστικών δοκιμών ενός άγνωστου τύπου αεροσκάφους σε σοβιετικές βάσεις. Το αεροπλάνο αυτό φαινόταν σαν ένα πολύ μεγάλο μαχητικό, με τεράστια φτερά και πολύ ογκώδεις κινητήρες – κάτι που υποδείκνυε αυξημένη ευελιξία και ταχύτητα. Επίσης, είχαν αναφερθεί και κάποιες θεάσεις στη Μέση Ανατολή από τους Ισραηλινούς, που τον Μάρτιο του 1971 είχαν εντοπίσει ένα αεροσκάφος που έπιασε ταχύτητα Μαχ 3,2, δηλαδή πάνω από 3 φορές την ταχύτητα του ήχου, και ανέβηκε σε ύψος 63.000 ποδών (20 χλμ). Απόπειρα αναχαίτισης που ακολούθησε λίγες ημέρες μετά από ισραηλινά μαχητικά απέτυχε: Τα καταδιωκτικά δεν κατάφεραν καν να το πλησιάσουν. Τον Νοέμβριο, η ισραηλινή πολεμική αεροπορία έστησε ενέδρα σε έναν από αυτούς τους μυστηριώδεις εισβολείς, εκτοξεύοντας εναντίον του πυραύλους από μπροστά του, από ύψος 30.000 ποδών χαμηλότερα- χωρίς αποτέλεσμα, καθώς το μαχητικό ανέπτυξε ξανά τρομακτική ταχύτητα και εξαφανίστηκε, απομακρυνόμενο από την επικίνδυνη ζώνη πριν εκραγούν οι πύραυλοι.
Στο αμερικανικό Πεντάγωνο σήμανε συναγερμός, καθώς το μαχητικό αυτό φαινόταν ταχύτερο και πιο ευέλικτο από οτιδήποτε υπήρχε στο οπλοστάσιο της USAF. Όπως αναφέρει ο Στίβεν Τριμπλ, του Flightglobal, «ήξεραν ότι θα ήταν πολύ γρήγορο, και πίστευαν επίσης ότι θα ήταν πολύ ευέλικτο. Είχαν δίκιο για το πρώτο, αλλά όχι τόσο για το δεύτερο».
Αυτό που είχαν δει οι αμερικανικοί δορυφόροι και τα ισραηλινά ραντάρ ήταν το MiG-25, ένα βαρύ αεροσκάφος που είχε κατασκευαστεί ως απάντηση σε μια σειρά από αεροσκάφη που οι ΗΠΑ ετοιμάζονταν να θέσουν σε υπηρεσία τη δεκαετία του 1960, όπως το F-108 (μαχητικό) , το SR-71 (κατασκοπευτικό) και το B-70 (βομβαρδιστικό). Και τα τρία αυτά αεροσκάφη μπορούσαν να πιάσουν ταχύτητα τριπλάσια αυτής του ήχου.
Τη δεκαετία του 1950, τα σοβιετικά αεροσκάφη ήταν εφάμιλλα, αν όχι καλύτερα, από τα αντίστοιχα αμερικανικά και δυτικά εν γένει. Ωστόσο, το άλμα από τα 2 Μαχ στα 3 ήταν δύσκολη υπόθεση, και Σοβιετικοί μηχανικοί υπό τον Ρόστισλαβ Μπελιάκοφ ανέλαβαν να δώσουν λύση- και αυτή ήταν το MiG-25. Ένα αεροσκάφος με δύο θηριώδεις κινητήρες (R-15), φτιαγμένο από ατσάλι, ώστε να αντέχει την καταπόνηση από τις μεγάλες ταχύτητες, μήκους 19,5 μέτρων, που μετέφερε περίπου 13,6 τόνους καυσίμου, που ήταν απαραίτητοι για τις μηχανές του. Ο λόγος για τα μεγάλα φτερά ήταν το βάρος του, όχι η απαίτηση για ευελιξία: Ήταν απαραίτητα για να μπορεί να παραμένει στον αέρα.
Το MiG-25 (έλαβε τον ΝΑΤΟϊκό προσδιορισμό Foxbat), σχεδιάστηκε για να απογειώνεται και να πιάνει τα Μαχ 2,5 σε μικρό χρονικό διάστημα, ώστε να αναχαιτίζει γρήγορα εισερχόμενα αεροσκάφη (βομβαρδιστικά, οπλισμένα με πυρηνικά όπλα), καθοδηγούμενο από επίγεια ραντάρ. Τα Το δικό του ραντάρ αναλάμβανε στα 80 χλμ από τον στόχο, με το MiG-25 να χρησιμοποιεί τους πυραύλους του (μεγάλοι και αυτοί, μήκους 6 μέτρων) εναντίον των εχθρικών αεροσκαφών πριν φτάσουν στους στόχους τους, στο εσωτερικό της ΕΣΣΔ. Επίσης, ως απάντηση στο θρυλικό SR-71 Blackbird (ένα από τα κορυφαία αεροσκάφη όλων των εποχών) κατασκευάστηκε και μια αναγνωριστική έκδοση, που δεν έφερε όπλα, αλλά κάμερες και άλλους αισθητήρες. Το αεροσκάφος αυτό ήταν πιο ελαφρύ, καθώς δεν έφερε πυραύλους και ραντάρ σκόπευσης, οπότε μπορούσε να πιάσει τα Μαχ 3,2: Επρόκειτο για το αεροπλάνο που είχαν εντοπίσει οι Ισραηλινοί το 1971.
Αυτά όμως δεν ήταν γνωστά στις αρχές της δεκαετίας του 1970 στη Δύση, με αποτέλεσμα το MiG-25 να παραμένει μια μυστηριώδης απειλή. Μέχρι την πτήση του Βίκτορ Μπελένκο.
Ποιος ήταν ο Βίκτορ Μπελένκο- η πτήση του
Ο Βίκτορ Μπελένκο είχε γεννηθεί αμέσως μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, στους πρόποδες του Καυκάσου, και μέχρι τότε ήταν υπόδειγμα Σοβιετικού πολίτη, και μάλιστα στρατιωτικού, με αποτέλεσμα να ζει καλύτερα από τον μέσο πολίτη της ΕΣΣΔ. Ωστόσο, είχε απογοητευθεί από πολλά: Πατέρας ενός παιδιού, ήταν σε φάση διαζυγίου και είχε αρχίσει να αμφιβάλλει σχετικά με το πόσο «κακές» ήταν οι ΗΠΑ και το πόσο «καλή» η κομμουνιστική/ σοβιετική κοινωνία. «Η σοβιετική προπαγάνδα εκείνης της εποχής σας απεικόνιζε ως μια κακομαθημένη, σάπια κοινωνία, που είχε καταρρεύσει» είπε ο ίδιος στο Full Context το 1996. «Αλλά είχα ερωτήματα».
Συνειδητοποίησε ότι η διέξοδός του ήταν το μεγάλο νέο μαχητικό στο οποίο εκπαιδευόταν. Βάση του ήταν η αεροπορική βάση Τσουγκουγιένκα στα Πριμόρσκι Κράι, κοντά στο Βλαδιβοστόκ, σε απόσταση 644 χλμ από την Ιαπωνία. Το νέο MiG μπορούσε να πετάξει γρήγορα και ψηλά, αλλά όχι πολύ μακριά, λόγω των «αχόρταγων» από πλευράς καυσίμου κινητήρων του.
Στις 6 Σεπτεμβρίου απογειώθηκε μαζί με άλλους πιλότους σε εκπαιδευτική αποστολή. Κανένα από τα αεροσκάφη δεν ήταν οπλισμένο. Ο ίδιος είχε ήδη σκεφτεί τη διαδρομή, και το αεροσκάφος του ήταν πλήρες καυσίμου. Κάποια στιγμή έφυγε από τον σχηματισμό, ανέπτυξε ταχύτητα και μέσα σε μικρό διάστημα πετούσε πάνω από τη θάλασσα, κατευθυνόμενος προς την Ιαπωνία. Για να αποφύγει τα σοβιετικά και τα ιαπωνικά ραντάρ πέταξε σε πολύ μικρό ύψος πάνω από τη θάλασσα, μόλις 30 μέτρων. Όταν ήταν βαθιά στον ιαπωνικό εναέριο χώρο, ανέβηκε στα 20.000 πόδια (6.000 μέτρα) για να τον «πιάσουν» τα ιαπωνικά ραντάρ, οι έκπληκτοι χειριστές των οποίων προσπάθησαν να έρθουν σε επαφή μαζί του, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, καθώς ο ασύρματός του ήταν ρυθμισμένος σε άλλες συχνότητες. Απογειώθηκαν μαχητικά, αλλά ο Μπελένκο τους ξέφυγε στα σύννεφα και εξαφανίστηκε ξανά από τα ραντάρ. Μέχρι τότε, ο Σοβιετικός πιλότος πετούσε από μνήμης, έχοντας μελετήσει χάρτες πριν απογειωθεί και αποσκοπώντας να προσγειωθεί στο Κιτόσε. Εν τέλει, με τα καύσιμα να τελειώνουν, προσγειώθηκε στο κοντινότερο αεροδρόμιο, που ήταν το Χακοντάτε. Οι Ιάπωνες κατάλαβαν με τι είχαν να κάνουν μόνο όταν το αεροπλάνο προσγειώθηκε. Η προσοχή όλων των δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών στράφηκε στο Χακοντάτε και στο ανέλπιστο «δώρο» του αποστάτη πιλότου- η CIA δεν μπορούσε να πιστέψει την τύχη της.
Μετά από εξαντλητική ανάλυση, το αεροσκάφος επεστράφη αποσυναρμολογημένο στην ΕΣΣΔ. Όσον αφορά στον Μπελένκο, προφανώς και δεν επέστρεψε: Του επετράπη να ζήσει στις ΗΠΑ, έλαβε αμερικανική υπηκοότητα και έγινε μηχανικός αεροσκαφών και σύμβουλος της USAF.
Αναλύοντας το μαχητικό
Τo MiG-25 αναλύθηκε εξαντλητικά, όπως ήταν αναμενόμενο, με τους Δυτικούς αναλυτές να κατανοούν ότι δεν επρόκειτο για ένα «υπερμαχητικό», αλλά για ένα αεροσκάφος με πολύ συγκεκριμένη δουλειά, όπως λέει ο Ρότζερ Κόνορ, ειδικός σε θέματα αεροπορίας του Smithsonian: «Δεν ήταν και πολύ χρήσιμο ως μαχητικό αεροσκάφος- ήταν ακριβό, δυσκίνητο και όχι πολύ αποτελεσματικό στη μάχη» λέει σχετικά. Επίσης, υπήρχαν και άλλα προβλήματα, όπως η τεράστια πίεση και καταπόνηση στους κινητήρες όταν πετούσε σε ταχύτητα Μαχ 3. Όπως έγινε γνωστό αργότερα, οι πιλότοι των MiG-25 προειδοποιούνταν να μην ξεπερνούν τα 2,8 Μαχ: Στο περιστατικό του 1971 στο Ισραήλ, ο πιλότος πρακτικά αχρήστευσε τους κινητήρες του αεροσκάφους του, και ήταν τυχερός που μπόρεσε να επιστρέψει στη βάση του.
Ωστόσο, το φάσμα της απειλής του αεροσκάφους έκανε τις ΗΠΑ να αρχίσουν τη δουλειά πάνω σε ένα project που οδήγησε σε ένα από τα καλύτερα μαχητικά του κόσμου, και είναι ακόμα σε υπηρεσία: Το F-15 (και η ΕΣΣΔ, με τη σειρά της, απάντησε με το Su-27, που ήταν ακριβώς το αεροπλάνο που η CIA φοβόταν ότι οι Σοβιετικοί είχαν αποκτήσει στις αρχές της δεκαετίας του 1970 – ταχύτατο και ευέλικτο). Επίσης, αν και η μελέτη του Foxbat έδειξε πως το ογκώδες ραντάρ του ήταν λιγότερο προηγμένο από τα αμερικανικά, καθώς χρησιμοποιούσε, αντί για τρανζιστορ, σωλήνες κενού, αρκετοί επεσήμαναν αργότερα ότι αυτό το χαρακτηριστικό το καθιστούσε ασφαλές από ηλεκτρομαγνητικούς παλμούς, παράγωγα πυρηνικών εκρήξεων: Σε περίπτωση πυρηνικού πολέμου, το MiG-25 θα ήταν ικανό να συνεχίζει να επιχειρεί σε ένα όλο και πιο επικίνδυνο και αφιλόξενο περιβάλλον, ενώ τα αντίστοιχα συστήματα των αμερικανικών μαχητικών θα αχρηστεύονταν. Οι κινητήρες του μπορεί να κατανάλωναν πολλά καύσιμα, με αποτέλεσμα η εμβέλειά του να είναι μικρή, αλλά αυτές τις δουλειές που ήταν επιφορτισμένο να κάνει – που προϋπέθεταν να πετά πολύ γρήγορα σε ευθεία γραμμή για να τραβήξει φωτογραφίες ή να εκτοξεύει πυραύλους- το MiG-25 ήταν σε θέση να τις κάνει πολύ καλά, αν και δεν ήταν σε θέση να αναχαιτίσει τη «νέμεσή» του, το αμερικανικό κατασκοπευτικό SR-71.
Εν τέλει η ΕΣΣΔ κατασκεύασε πάνω από 1.200 αεροσκάφη του τύπου, που εξελίχθηκε σε σύμβολο γοήτρου για τις στηριζόμενες από τη Σοβιετική Ένωση πολεμικές αεροπορίες, λόγω των θαυμαστών επιδόσεών του. Βρίσκεται- θεωρητικά τουλάχιστον- ακόμα στο οπλοστάσιο της Συρίας και της Αλγερίας, ενώ η Ινδία το απέσυρε το 2006. Ο διάδοχός του, στον ρόλο για τον οποίο ήταν σχεδιασμένο, ήταν το MiG-31, που τέθηκε σε υπηρεσία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου: Ένα μαχητικό βασισμένο στο Foxbat, με προηγμένους αισθητήρες, ισχυρό ραντάρ και καλύτερους κινητήρες.
Επιχειρησιακή δράση
Χωρίς να φτάνει άλλα ψυχροπολεμικά μοντέλα σοβιετικών αεροσκαφών, όπως το MiG-21, που είδαν τεράστια χρήση σε όλη την υφήλιο κατά την περίοδο, το MiG-25 έχει ενδιαφέρον «βιογραφικό»: Από στους Σοβιετικούς χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως κατασκοπευτικό/ αναγνωριστικό (αν και, μέσω του φόβου που ενέπνεε όσο ήταν ακόμα άγνωστος παράγων, απέτρεψε τις πτήσεις SR-71 στον σοβιετικό εναέριο χώρο), ωστόσο η Συρία το χρησιμοποίησε κατά των Ισραηλινών το 1981 και το 1982, με απώλειες απέναντι στα ισραηλινά F-15. Στον πόλεμο Ιράν- Ιράκ υπηρέτησε με τα χρήματα της ιρακινής αεροπορίας, με επιτυχίες εναντίον ιρανικών F-4 Phantom και άλλων αεροσκαφών. Ο κορυφαίος άσσος των ιρακινών MiG-25 ήταν ο σμήναρχος Μοχάμεντ Ραγιάν, με 10 καταρρίψεις, ο οποίος τελικά καταρρίφθηκε από ιρανικά F-14 Tomcat. Στον Πόλεμο του Κόλπου το 1991, ένα ιρακινό MiG-25 κατέρριψε ένα αμερικανικό F/A-18 την πρώτη νύχτα του πολέμου, ενώ σε ένα περιστατικό ιρακινά MiG-25, έχοντας αποφύγει αμερικανικά F-15, εξανάγκασαν σε ματαίωση αποστολής αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου EF-111, που υποχώρησαν, αφήνοντας τα αεροσκάφη που κάλυπταν χωρίς υποστήριξη. Τα αμερικανικά F-15 κατέρριψαν σε μια περίπτωση δύο MiG-25, τα οποία κατάφεραν να «ξαναπιάσουν» μετά τις προσπάθειες αποφυγής τους. Σε ένα άλλο περιστατικό, ιρακινά MiG-25 πλησίασαν δύο F-15, εκτόξευσαν πυραύλους από μεγάλη απόσταση, τους οποίους τα αμερικανικά απέφυγαν και στη συνέχεια απομακρύνθηκαν, χωρίς τα αμερικανικά μαχητικά να είναι σε θέση να τα προλάβουν.
Η ινδική πολεμική αεροπορία τα χρησιμοποίησε για αναγνωριστικούς/ κατασκοπευτικούς σκοπούς απέναντι στο Πακιστάν, με ένα αξιοσημείωτο περιστατικό το 1997, όταν ινδικό Foxbat πέταξε σε ταχύτητα Μαχ 2 πάνω από πακιστανικό έδαφος. Επίσης, λιβυκά MiG-25 συμμετείχαν στις επιχειρήσεις κατά τις εντάσεις στον Κόλπο της Σύρτης, μεταξύ ΗΠΑ και Λιβύης.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου