Ανακοίνωση – απάντηση εξέδωσε το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, σχετικά με το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη για το ναυάγιο της Πύλου, για το οποίο καταλογίζονται ευθύνες στο Λιμενικό.
Όπως αναφέρει στη σχετική ανακοίνωση το υπουργείο, σε σχέση με το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη για το ναυάγιο της Πύλου, σημειώνονται τα εξής:
Το πόρισμα αντικειμενικά επιχειρεί να μεταθέσει τη συζήτηση από τα εγκληματικά δίκτυα των διακινητών στα στελέχη του Λιμενικού Σώματος, που αγωνίζονται νυχθημερόν για την προστασία της χώρας. Η προσπάθεια όμως αυτή χαρακτηρίζεται από πρόδηλη αναντιστοιχία μεταξύ περιεχομένου και συμπερασμάτων: Θεωρεί ελεγκτέους, για σοβαρά ποινικά αδικήματα, πλειάδα αξιωματικών του Λιμενικού Σώματος, τους οποίους δεν μνημονεύει καν ονομαστικά στην ανάλυση του πορίσματος. Μεταξύ περισσοτέρων εκδοχών ως προς τα πραγματικά στοιχεία της υπόθεσης, συστηματικά τάσσεται υπέρ εκείνων των ισχυρισμών που αμφισβητούν την ορθή άσκηση των αρμοδιοτήτων του Λιμενικού Σώματος, χωρίς την οποιαδήποτε αξιόπιστη τεκμηρίωση. Στηρίζεται, εν τέλει, στην εκ του ασφαλούς διατύπωση εικασιών ως προς τον τρόπο διαχείρισης μιας κατάστασης κρίσης εκ μέρους του Λιμενικού Σώματος. Ενώ ο Συνήγορος του Πολίτη, βάσει του νόμου, είναι αρμόδιος για «τη συλλογή, την καταγραφή, την αξιολόγηση, τη διερεύνηση ή την περαιτέρω προώθηση προς άσκηση πειθαρχικού ελέγχου στις αρμόδιες υπηρεσίες, καταγγελιών για πράξεις, ενέργειες ή παραλείψεις», εν προκειμένω, καταλήγει σε αυθαίρετα συμπεράσματα που κινδυνεύουν να προκαταλάβουν τη δικαστική αξιολόγηση. Η νομική ευθύνη προϋποθέτει, όμως, τον καταλογισμό συγκεκριμένων πράξεων ή παραλείψεων, για τις οποίες ευθύνονται συγκεκριμένα πρόσωπα και οι οποίες αποδεικνύονται προσηκόντως.
Κατά το μέρος που έχει νομικό και όχι πολιτικό περιεχόμενο, το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη θα αξιολογηθεί από τα αρμόδια πειθαρχικά και δικαστικά όργανα, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Είναι αυτονόητο ότι οι αποφάσεις τους είναι για την Κυβέρνηση απολύτως σεβαστές.
Σε κάθε περίπτωση, σε μια εποχή που η παράτυπη μετανάστευση προκαλεί την παγκόσμια ανησυχία, η Κυβέρνηση παραμένει αταλάντευτα προσηλωμένη σε μια αυστηρή αλλά δίκαιη πολιτική φύλαξης των συνόρων της χώρας. Εμπιστευόμαστε απολύτως το Λιμενικό Σώμα, τόσο για την αποτελεσματική προστασία των συνόρων της Χώρας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και για την άσκηση των καθηκόντων έρευνας και διάσωσης, με τρόπο που σέβεται και προστατεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα όσων βρίσκονται σε κίνδυνο.
Επισημαίνεται, επίσης, ότι η σύνταξη του σχετικού πορίσματος, η οποία κατά τον νόμο γίνεται εντός προθεσμίας τριών μηνών, ολοκληρώθηκε μετά από πενταπλάσιο χρονικό διάστημα, δεκαπέντε μηνών από την έναρξη της διερεύνησης και ενόσω τα κόμματα της αντιπολίτευσης αρνήθηκαν, τον Οκτώβριο του 2024, να συμφωνήσουν στην επιλογή νέου Συνηγόρου του Πολίτη, όχι λόγω της οποιασδήποτε επιφύλαξης ως προς το προτεινόμενο πρόσωπο, αλλά λόγω της ακόμη εξελισσόμενης έρευνας για το ναυάγιο της Πύλου που, βάσει του νόμου, θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί ήδη προ οκταμήνου.
Σημειώνεται τέλος ότι, ενώ η θητεία του Συνηγόρου του Πολίτη έχει λήξει από τις 25.7.2022, ο ίδιος εκκινεί τη διερεύνηση της υπόθεσης που έλαβε χώρα επί υπηρεσιακής Κυβέρνησης τον Ιούνιο 2023, αυτεπαγγέλτως, τον Νοέμβριο του ιδίου έτους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της προσφυγικής/μεταναστευτικής κρίσης από το 2015, έχουν διασωθεί από το Λ.Σ. –ΕΛ.ΑΚΤ. περισσότεροι από 256.067 υπήκοοι τρίτων χωρών που κινδύνευαν στο θαλάσσιο πεδίο σε συνολικά 6.299 περιστατικά έρευνας-διάσωσης. Η άψογη εκτέλεση αυτής της αποστολής έχει αναγνωριστεί θετικά από τη διεθνή κοινότητα. Επιπλέον γνωρίζεται ότι σε αυτά τα περιστατικά έχουν συλληφθεί 1.091 διακινητές.
• Τα στελέχη του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., που είναι υπεύθυνα για τη φύλαξη των θαλασσίων συνόρων της Ελλάδος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιχειρούν ολόκληρο το εικοσιτετράωρο με αποτελεσματικότητα, υψηλό αίσθημα ευθύνης, επαγγελματισμό αλλά και απόλυτο σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και τα ανθρώπινα δικαιώματα, σύμφωνα με το διεθνές και το ενωσιακό δίκαιο.
• Πέραν της βασικής εκπαίδευσης των στελεχών Λ.Σ-ΕΛ.ΑΚΤ. σε θέματα θεμελιωδών δικαιωμάτων, σημειώνεται ότι από το 2014 έως και το 2024 σε συνεργασία σε αρκετές περιπτώσεις και με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα (UNHCR) έχουν υλοποιηθεί σειρά εκπαιδευτικών δράσεων για θέματα διαχείρισης μικτών μεταναστευτικών ομάδων και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με τη συμμετοχή στελεχών ΛΣ – ΕΛΑΚΤ, από όλες τις Λιμενικές Αρχές της επικράτειας.
Τι αναφέρει το πόρισμα
Ο Συνήγορος του Πολίτη ολοκλήρωσε την έρευνά του για το ναυάγιο της Πύλου και επισήμανε στο πόρισμά του μια σειρά σοβαρών και επίμεμπτων παραλείψεων στα καθήκοντα έρευνας και διάσωσης εκ μέρους ανώτερων αξιωματικών του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής (Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.), που συνιστούν σαφείς ενδείξεις για τη στοιχειοθέτηση της θανατηφόρου έκθεσης, καθώς και της έκθεσης σε κίνδυνο ζωής, υγείας και σωματικής ακεραιότητας των επιβαινόντων στο αλιευτικό Adriana, κατά το άρθρο 306 Π.Κ, κατά τη διαχείριση του περιστατικού την 13η και 14η Ιουνίου 2023.
Αναλυτικά η ενημέρωση από το Συνήγορο του Πολίτη αναφορικά με την έρευνα για το Ναυάγιο της Πύλου έχει ως εξής:
Ο Συνήγορος του Πολίτη ολοκλήρωσε την έρευνά του για το ναυάγιο της Πύλου και επισήμανε στο πόρισμά του μια σειρά σοβαρών και επίμεμπτων παραλείψεων στα καθήκοντα έρευνας και διάσωσης εκ μέρους ανώτερων αξιωματικών του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής (Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.), που συνιστούν σαφείς ενδείξεις για τη στοιχειοθέτηση της θανατηφόρου έκθεσης, καθώς και της έκθεσης σε κίνδυνο ζωής, υγείας και σωματικής ακεραιότητας των επιβαινόντων στο αλιευτικό Adriana, κατά το άρθρο 306 Π.Κ, κατά τη διαχείριση του περιστατικού την 13η και 14η Ιουνίου 2023.
Η Ανεξάρτητη Αρχή αποφάσισε να προβεί σε ιδία έρευνα, με την ειδική αρμοδιότητα του Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας, τον Νοέμβριο του 2023, σε συνέχεια της ρητής άρνησης πειθαρχικής διερεύνησης από το Λιμενικό Σώμα, την οποία είχε ζητήσει η Αρχή στις επιστολές της από τον Ιούνιο 2023, μετά το τραγικό ναυάγιο της Πύλου.
Κατόπιν της συγκέντρωσης αποδεικτικού υλικού 5.000 περίπου σελίδων (συμπεριλαμβανομένων έγγραφων απαντήσεων των εμπλεκομένων υπηρεσιών, δημοσιογραφικών ερευνών, της λήψης επιπλέον δεκαεφτά ένορκων μαρτυρικών καταθέσεων, μίας έκθεσης πραγματογνωμοσύνης και μίας γνωμοδότησης που ζήτησε η Αρχή, και του φακέλου δικογραφίας που διαβιβάσθηκε από την Εισαγγελία Εφετών Καλαμάτας) και της λήψης στη συνέχεια προφορικών και έγγραφων εξηγήσεων από δέκα (10) στελέχη του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., στους οποίους είχε χορηγηθεί το σύνολο του συλλέγοντος υλικού, ο Συνήγορος του Πολίτη κατέληξε σε πόρισμα 148 σελίδων για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου.
Στο πόρισμα της Ανεξάρτητης Αρχής αναλύονται λεπτομερώς τα γεγονότα, οι πράξεις και παραλείψεις των εμπλεκομένων στελεχών του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. σε σχέση με τις προβλέψεις του νομικού πλαισίου για το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (Ε.Κ.Σ.Ε.Δ.), σύμφωνα ιδίως με τη Διεθνή Σύμβαση για την Έρευνα και Διάσωση (SAR), από την ειδοποίηση για υπερφορτωμένο αλιευτικό με -κατ’ εκτίμηση περίπου 750 μετανάστες από το αντίστοιχο Κέντρο Συντονισμού της Ιταλίας, στις 11:00 π.μ. της 13ης Ιουνίου 2023, γεγονός που επαληθεύτηκε από τον FRONTEX, μέχρι την βύθισή του 15 ώρες αργότερα, τη διάσωση 104 επιζώντων και την ανάσυρση 82 σορών.
Το πόρισμα της Ανεξάρτητης Αρχής καταλήγει σε σαφείς ενδείξεις για οκτώ (8) ανώτερους αξιωματικούς του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. ως προς την εκ μέρους τους γνώση και παράβλεψη του κινδύνου για τη ζωή, την υγεία και τη σωματική ακεραιότητα των επιβαινόντων αλλοδαπών στο αλιευτικό Adriana, οι οποίοι κρίνονται ελεγκτέοι για θανατηφόρα έκθεση, καθώς και για έκθεση σε κίνδυνο της ζωής, υγείας και σωματικής ακεραιότητας των επιβαινόντων στο αλιευτικό Adriana, κατά το άρθρο 306 Π.Κ.
Το πόρισμα της Αρχής αξιολογεί, επίσης, την καταγγελλόμενη ρυμούλκηση του αλιευτικού Adriana από το σκάφος του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. που κλήθηκε να προστρέξει. Εν προκειμένω, κρίσιμα αποδεικτικά στοιχεία δεν γνωστοποιήθηκαν στην Αρχή, παρά τα σχετικά αιτήματά της, ιδίως τα δεδομένα από το κινητό τηλέφωνο του πλοιάρχου Λ.Σ. του σκάφους αυτού, τα οποία διαθέτει το Ναυτοδικείο Πειραιά, και όλες οι συνομιλίες του πλοιάρχου με το Ε.Κ.Σ.Ε.Δ. του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. μέχρι την ανατροπή του αλιευτικού, για τις οποίες το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. ενημέρωσε, ότι δεν κατεγράφησαν ψηφιακά, παρά τις περί του αντιθέτου προβλεπόμενες διατάξεις. Ομοίως, δεν τέθηκε υπόψη της Αρχής το καταγραφικό υλικό από τις κάμερες του σκάφους του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., για το οποίο υλικό η ενημέρωση του ΛΣ-ΕΛ.ΑΚΤ. ήταν, ότι ήταν εκτός λειτουργίας, λόγω βλάβης. Η αξιολόγηση του ανωτέρω αποδεικτικού υλικού κρίνεται καθοριστική για την θεμελίωση ευθυνών για πρόκληση ναυαγίου.
Το πόρισμα της Ανεξάρτητης Αρχής διαβιβάσθηκε στον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής για την εκ μέρους του άσκηση πειθαρχικής δικαιοδοσίας, και παράλληλα στην αρμόδια Εισαγγελική Αρχή του Ναυτοδικείου Πειραιά, για την αξιολόγηση της αντικειμενικής και υποκειμενικής υπόστασης των σχετικών ποινικών αδικημάτων.
Ο Συνήγορος του Πολίτη κ. Ανδρέας Ποττάκης δήλωσε ότι, για την Ανεξάρτητη Αρχή, η διαφάνεια της διοικητικής δράσης και η απόδοση ευθυνών, όπου υπάρχουν, για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου αποτελεί στοιχειώδες δικαιοκρατικό αίτημα, άρρηκτα συνδεδεμένο με το σεβασμό στο κράτος δικαίου, όπως και η ενδελεχής διερεύνηση από τη διοίκηση κάθε άλλου περιστατικού που συνδέεται με προσβολή του δικαιώματος στη ζωή, την υγεία και τη σωματική ακεραιότητα.
Ο Συνήγορος υπενθύμισε τις αρχές της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), το οποίο, στην υπόθεση του ναυαγίου του Φαρμακονησίου επισήμανε ότι οι αρχές «δεν έλαβαν, στο πλαίσιο των εξουσιών τους, τα μέτρα που μπορούσαν να θεωρηθούν, ευλόγως, ικανά να αποτρέψουν τον κίνδυνο».
Το πρωταρχικό κατά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ζήτημα σε μια επιχείρηση έρευνας και διάσωσης είναι αν οι προσπάθειες των αρχών «επικεντρώθηκαν επαρκώς και καταλλήλως, στη ζωή» των εμπλεκομένων προσώπων.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου