Τέσσερις συσκέψεις πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας έχει προκαλέσει μέχρι σήμερα το ζήτημα της ονομασίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Οι τρεις έγιναν το 1992 και η τελευταία το 1993. Παράλληλα, οι μαζικές συγκεντρώσεις που γίνονταν την περίοδο εκείνη σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, έδιναν τον τόνο και ασκούσαν σοβαρές πιέσεις στις θέσεις των κομμάτων.
Η επόμενη πολύ κρίσιμη σύσκεψη υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή για το «Σκοπιανό» έγινε στις 13 Απριλίου του 1992. Η σύσκεψη έλαβε χώρα μετά την πορτογαλική πρόταση «Πινέιρο» που περιελάμβανε την ονομασία Nova Macedonia και κατέληξε στην απόρριψή της, αλλά και στην οριστική ρήξη μεταξύ Μητσοτάκη – Σαμαρά.
«Σχετικά με το θέμα των Σκοπίων, η πολιτική ηγεσία της χώρας, με εξαίρεση το ΚΚΕ, συμφώνησε ότι η Ελλάδα θα αναγνωρίσει ανεξάρτητο κράτος των Σκοπίων μόνον αν τηρηθούν και οι τρεις όροι που έθεσε η ΕΟΚ, στις 16 Δεκεμβρίου 1991, με την αυτονόητη διευκρίνιση ότι στο όνομα του κράτους αυτού δεν θα υπάρχει η λέξη “Μακεδονία”», είχε δηλώσει ο Πέτρος Μολυβιάτης μετά το πέρας της σημαντικότερης σύσκεψης των πολιτικών αρχηγών για το θέμα.
Δύο μήνες μετά, στις 14 Ιουνίου 1992 έλαβε χώρα η τρίτη από τις τέσσερις συσκέψεις για τις ραγδαίες εξελίξεις στα Βαλκάνια, ενώ η τελευταία έγινε στις 10 Μαΐου του 1993.
Οι θέσεις των κομμάτων
Νέα Δημοκρατία
Οι
ανατροπές των σοσιαλιστικών καθεστώτων στις χώρες της Ανατολικής
Ευρώπης, «βρήκαν» την Ελλάδα με κυβέρνηση τη ΝΔ και πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.
Οι εξελίξεις στη γειτονική χώρα που διεκδικούσε από τη στιγμή της
ανεξαρτητοποίησής την ονομασία Δημοκρατία της Μακεδονίας, προκάλεσαν σοβαρότατους τριγμούς εντός της ΝΔ.Ο πρωθυπουργός, ήρθε σε πλήρη ρήξη με τον τότε υπουργό εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά. Συγκεκριμένα, ο Σαμαράς, κατά τη Σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών τον Απρίλιο του 1992, ενημέρωσε τους αρχηγούς για τις πιο πρόσφατες εξελίξεις και για την πρόταση Πινέιρο που περιείχε την ονομασία “Nova Macedonia”. Αμέσως μετά ο Σαμαράς παρουσίασε ένα πακέτο επτά σημείων δράσης της ελληνικής πλευράς απέναντι στα Σκόπια, ένα εκ των οποίων ήταν και το κλείσιμο των συνόρων με τη γειτονική χώρα.
Ήταν τότε που παρενέβη ο ΠτΔ Κωνσταντίνος Καραμανλής και ρωτώντας αν οι θέσεις αυτές είναι θέσεις της κυβέρνησης για να λάβει την αρνητική απάντηση του Πρωθυπουργού. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ζήτησε τότε από τον Αντώνη Σαμαρά να αποχωρήσει από την αίθουσα, ενώ αργότερα την ίδια ημέρα ανακοίνωσε την αποπομπή του.
Αν και στην πρώτη σύσκεψη, τον Φεβρουάριο του 1992 οι αρχηγοί είχαν συμφωνήσει σε ένα ευρύτερο πλαίσιο την άρνηση της χρήσης του όρου Μακεδονία, ο Μητσοτάκης φέρεται να συμφωνούσε τον Απρίλιο του ίδιου έτους με την πρόταση της πορτογαλικής κυβέρνησης για το Nova Macedonia. Ήταν με αυτή την αφορμή που έγινε η αναφορά του Μητσοτάκη στα περί «10ετίας».
Πάντως, η κυβέρνηση στήριξε σε απόλυτο βαθμό τον τότε πατριωτικό «παροξυσμό» που επικρατούσε στη χώρα, καθώς είχε εξάρει την πρωτοβουλία των διοργανωτών για συλλαλητήρια στην Αθήνα, ενώ για να διευκολύνει ακόμα περισσότερο τη συμμετοχή, είχε πάρει την απόφαση να κλείσουν τα σχολεία.
ΠΑΣΟΚ
Ο Αντώνης Σαμαράς βρήκε τότε έναν σύμμαχο στο πρόσωπο του ορκισμένου εχθρού του Κ. Μητσοτάκη, Ανδρέα Παπανδρέου.
Το ΠΑΣΟΚ, προετοιμάζοντας το δρόμο για την επαναφορά του στα
κυβερνητικά έδρανα, άσκησε πολεμική εναντίον της ΝΔ σε όλα τα ζητήματα
συμπεριλαμβανομένου του μακεδονικού ζητήματος.Άλλωστε, κατά τη διάρκεια του μεγάλου συλλαλητηρίου της Θεσσαλονίκης, ο τότε κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ δήλωνε στη Βουλή:«Ένας σεισμός μεγάλης ψυχικής έντασης και πολλών ρίχτερ γίνεται αυτή την ώρα στη συμπρωτεύουσα».
Ο Ανδρέας Παπανδρέου υποστήριξε ότι χωρίς το άμεσο κλείσιμο συνόρων, αλλά και την απόσυρση προξένου που υπήρχε στη χώρα, το μήνυμα της Αθήνας προς τα Σκόπια και τους εταίρους θα ήταν αδύναμο. Μάλιστα, για να καταρρίψει το επιχείρημα της Αλέκας Παπαρήγα η οποία επέμενε ότι δεν πρέπει να συνδέεται το ζήτημα της ονομασίας με την εθνική ασφάλεια, υποστήριξε ότι βρισκόταν σε εξέλιξη ένα διεθνές σχέδιο μίας «Μεγάλης Μακεδονίας».
Δύο χρόνια αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1994, υπό την πρωθυπουργία -πλέον- του Ανδρέα Παπανδρέου, η Ελλάδα κηρύσσει μονομερές εμπάργκο στην ΠΓΔΜ.
ΚΚΕ
Η
πολιτική γραμμή του ΚΚΕ για το θέμα είχε γίνει αντικείμενο έντονης
αντιπαράθεσης. Η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος, τόνιζε το 1992, δια
μέσου της ΓΓ του Αλέκας Παπαρήγα ότι ο όρος Μακεδονία έχει για το ΚΚΕ μόνο γεωγραφική έννοια. «Το ΚΚΕ θεωρεί αρνητική εξέλιξη την ίδια την απόσχιση του κράτους των Σκοπίων από τη Γιουγκοσλαβία. Άσχετα από τη χρησιμοποίηση ή όχι του ονόματος “Μακεδονία”, που για το ΚΚΕ έχει μόνο γεωγραφική έννοια, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να δημιουργηθεί πρόβλημα γενικής αμφισβήτησης των συνόρων στα Βαλκάνια», σημείωνε η ΚΕ τον Φεβρουάριο του 1992.Αναφερόμενο στα εθνικιστικά συλλαλητήρια της περιόδου, το ΚΚΕ με ανακοίνωσή του τόνιζε ότι «καλλιεργούν την εθνικιστική ψύχωση και δεν εξυπηρετούν φυσικά τα συμφέροντα του ελληνικού λαού και της χώρας».
Η μη συμμετοχή του ΚΚΕ στα εθνικιστικά συλλαλητήρια στα οποία καλούσαν όλα τα υπόλοιπα κόμματα, οδήγησε στον χαρακτηρισμό «πλην Λακεδαιμονίων» από τον Λεωνίδα Κύρκο. Με την ίδια αφορμή, η ΝΔ εξέδιδε ανακοίνωση που ανέφερε ότι «τα υπολείμματα του ΚΚΕ είχαν την ευκαιρία να εξιλεωθούν για ένα θλιβερό παρελθόν. Δυστυχώς, δεν το έπραξαν».
Πάντως, με εξαίρεση τη γενικόλογη απόφαση του πρώτου συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών για το ζήτημα τον Φεβρουάριο του 1992, η θέση του ΚΚΕ από το 1992 για το ζήτημα της ονομασίας έχει παραμείνει σταθερή στη «σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό».
Συνασπισμός
«Με
ωριμότητα, που έπεισε και τους πλέον δύσπιστους, αλλά και πατριωτικό
παλμό, εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες από όλη τη Μακεδονία εξέφρασαν χτες
σε μια συγκέντρωση με ιδιαίτερη μαζικότητα και ενωτικό χαρακτήρα την
εθνική ευαισθησία τους και την αποφασιστικότητά τους να προασπίσουν την
ακεραιότητα, την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά του ελληνισμού.»
(Αυγή 15/2/1992)Έτσι περιέγραφε η εφημερίδα του Συνασπισμού το συλλαλητήριο που έγινε για το Μακεδονικό ζήτημα στη Θεσσαλονίκη το 1992. Μάλιστα στο συλλαλητήριο είχε πάρει μέρος το ιστορικό στέλεχος της ανανεωτικής Αριστεράς, Λεωνίδας Κύρκος. «Επρόκειτο για μια τεράστια λαϊκή εκδήλωση που τη χαρακτήριζε η έντονη ευαισθησία απέναντι σε οποιαδήποτε προσπάθεια αμφισβήτησης των συνόρων της ελληνικής Μακεδονίας, πλαστογράφησης της ιστορίας, υφαρπαγής της ιστορικής κληρονομιάς», είχε δηλώσει ο ίδιος στην Αυγή.
Μάλιστα, η τότε πρόεδρος του Συνασπισμού Μαρία Δαμανάκη, αρκετά χρόνια αργότερα έκανε αυτοκριτική, χαρακτηρίζοντας λανθασμένη τη θέση του ΣΥΝ το 1992, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα ότι η ίδια διαφωνούσε.
«Στις γραμμές του (o ΣΥΝ) συγκέντρωνε παράγοντες του ευρύτερου χώρου της Αριστεράς με πολλές και διαφορετικές απόψεις, μεταξύ άλλων και επί του θέματος της ονομασίας». Σε άρθρο της για το θέμα στην Καθημερινή τον Ιούλιο του 2017, η κ. Δαμανάκη τονίζει ότι η ίδια μαζί με τον Λεωνίδα Κύρκο και τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη «δεν πετύχαμε να πείσουμε την πλειοψηφία του Συνασπισμού». «Για το θέμα αυτό δέχθηκα ως πρόεδρος του ΣΥΝ την περίοδο εκείνη έναν ανοιχτό όσο και υπόγειο εσωκομματικό πόλεμο από άλλους παράγοντες του κόμματος, που με διαδέχθηκαν μετέπειτα στην ηγεσία», εξηγεί, «φωτογραφίζοντας» τον μετέπειτα πρόεδρο Νίκο Κωνσταντόπουλο. Στο κείμενό της πάντως η κ. Δαμανάκη εξηγεί ότι η πίεση που ασκούνταν από τα μαζικά συλλαλητήρια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη ήταν πολύ ισχυρή για να παραβλεφθεί.
Ο Συνασπισμός υιοθέτησε τη θέση για σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό του όρου Μακεδονία τα επόμενα χρόνια.
Πηγές: Sansimera.gr, Huffingtonpost.gr, Athina984.gr, Rizospastis.gr, Protagon.gr, News247.gr, Newpost.gr, Kathimerini.gr,
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου