Το ζοφερό όραμα Αντρέ Γκλoυκσμάν για το Μέλλον της Ευρώπης Συνέντευξη του γάλλου φιλόσοφου στο περιοδικό Spiegel

Την άποψη ότι οι «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» είναι «λάθος στόχος» εκφράζει μεταξύ άλλων ο Αντρέ Γκλoυκσμάν, ένας από τους πιο γνωστούς και αμφιλεγόμενους σύγχρονους ευρωπαίους φιλοσόφους, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον γερμανό δημοσιογράφο Ρόμαν Λάικ και στο περιοδικό Spiegel. .

Ο 75χρονος γάλλος φιλόσοφος ανήκει στο ρεύμα των Νέων Φιλοσόφων του 20ου αιώνα και διακρίνεται για την αγάπη του προς την γερμανική φιλοσοφία. Γεννημένος το 1937 από Εβραίους γονείς, έγινε κατά την εφηβεία του οπαδός του μαοϊσμού και πρόσφατα υποστηρικτής του Νικολά Σαρκοζί, ενώ έχει ταχθεί υπέρ της επέμβασης στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και υπέρ της ανεξαρτησίας των Τσετσένων.

Στην αρχή του διαλόγου για την ίδια την ύπαρξη ή μη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ο Γκλυκσμάν αναφέρει ότι βρίσκει την κατάσταση στην Ευρώπη «εξαιρετικά ταραγμένη» ενώ ο ίδιος δεν πίστεψε ποτέ ότι «όλοι οι κίνδυνοι για την Ευρώπη έσβησαν με το τέλος του φασισμού και του κομμουνισμού».

«Οι δημοκρατίες έχουν την τάση να ξεχνούν ή να αγνοούν τις τραγικές διαστάσεις τη ιστορίας» αναφέρει χαρακτηριστικά ενώ δεν αποκλείει στο μέλλον μια πιθανή διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άλλωστε, για τον ίδιο, ακόμη και 60 χρόνια μετά την εδραίωση του ευρωπαϊκού ονείρου, «η Ευρώπη δεν είναι κράτος ή κοινότητα με την έννοια του έθνους» κι αυτό γιατί τα «ευρωπαϊκά κράτη δεν μοιάζουν μεταξύ τους, γι' αυτό και δεν μπορούν να συνυπάρξουν».

Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός και η δυτικότροπη σκέψη δεν αρκούν για να δημιουργήσουν τις «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης», μια «ευρωπαϊκή συνομοσπονδία», γι' αυτό και ο ίδιος θεωρεί ότι αποτελεί «λάθος στόχο» το κυνήγι ενός τέτοιου ονείρου.

Σε ερώτηση για το αν η ΕΕ είναι μια «ουτοπία», ο γάλλος φιλόσοφος απαντά ξεκάθαρα ότι «όπως και να το δει κανείς,, σίγουρα δεν αποτελεί κοινότητα σε θέματα θρησκείας, γλώσσας ή ηθικών αξιών». Ακόμη, η ΕΕ παρά την φανερή ανομοιογένειά της έχει επιβιώσει μέχρι και σήμερα «όχι για να υπηρετεί το καλό, αλλά για να πολεμά το κακό», που προκύπτει από «την ανάμνηση του Χίτλερ και τον ρατσισμό», «τον σοβιετικό κομμουνισμό» αλλά και «την αποικιοκρατία».

Ο Αντρέ Γκλυκσμάν μίλησε ακόμη και για «θλιβερή κακοφωνία» σε μια Ευρώπη, της οποίας «τα κράτη μέλη δεν είναι πια πρόθυμα ή σε θέση να σχηματίσουν ένα κοινό μέτωπο εναντίον εξωτερικών απειλών στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο». Έτσι, τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα, λέει, για τον ρωσικό «ενεργειακό γίγαντα».

«Αν τα παλαιά ευρωπαϊκά κράτη δεν ενωθούν και δεν παρουσιάσουν από κοινού ένα μέτωπο, θα χαθούν», προσθέτει κάνοντας αναφορά και στην γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, η οποία «αφού δίστασε για λίγο, επέλεξε την αλληλεγγύη, έστω και με μετριοπάθεια», αλλά παρ' όλα αυτά «αφήνει την Γερμανία, την Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία να τις χωρίσει η κρίση».

«Ο καθένας παίζει το δικό του παιχνίδι. Μέσα σε αυτήν την αναρχική σύγχυση, η Ευρώπη πρέπει να επιβληθεί και να κρατήσει επιθετική στάση απέναντι στις απειλές. Η Ρωσία του Πούτιν, που θέλει να ξανακερδίσει ό,τι έχασε, είναι μια απειλή. Η Κίνα, ένα γραφειοκρατικό κράτος δούλων, είναι μια απειλή. Ο μαχητικός Ισλαμισμός είναι μια απειλή. Η Ευρώπη πρέπει να μάθει να σκέφτεται ξανά με τους όρους του εχθρού.», συνεχίζει.

Όταν ο δημοσιογράφος παρομοιάζει την σχέση Γαλλίας-Γερμανίας με την «ρουτίνα ενός ζευγαριού ηλικιωμένων», ο Γκλυκσμάν απαντά ότι «αν θέλει ο ένας από τους δύο να βγει στη σύνταξη και να αποχωρήσει, ας μας το πει» ενώ αποδίδει την σημερινή «περιορισμένη», σε σχέση με το παρελθόν, σχέση των δύο χωρών στην «κοντόφθαλμη» πολιτική τους, που υπολογίζει μόνο τις εθνικές εκλογές και τα αποτελέσματά τους.

Ωστόσο, δεν είναι το ηγετικό έλλειμμα, σύμφωνα με τον ίδιο, που ευθύνεται για την σημερινή κατάσταση, αλλά η «αποτυχία των διανοουμένων, η αδιαφορία των λαών και ο απομονωτισμός», που όπως αναφέρει «χάθηκαν στον μεταμοντερνισμό». 

phgh