ΔΕΚΑΤΕΣΣΕΡΑ ΕΙΔΗ ΘΗΛΑΣΤΙΚΩΝ «Συγκάτοικοί» μας στις θάλασσες

Τρία διαφορετικά είδη δελφινιών, η μεσογειακή φώκια και η πτεροφάλαινα είναι μερικά από τα σπάνια θηλαστικά της Μεσογείου. Κανόνες με συμβουλές και μέτρα προφύλαξης σε περίπτωση συνάντησής τους δίνει η οργάνωση WWF..

Με τον εντυπωσιακό αριθμό των δεκατεσσάρων θαλάσσιων θηλαστικών «συγκατοικούν» οι Eλληνες. Η μεσογειακή φώκια, η οποία θεωρείται παγκοσμίως κρισίμως κινδυνεύον είδος, τρία είδη δελφινιών, η πτεροφάλαινα, ο φυσητήρας, ο ζιφιός, και η φώκαινα είναι μερικά από αυτά. Τα περισσότερα είναι σπάνια, ενώ κάποια συνιστούν πρόκληση ακόμη και για τους επιστήμονες, αφού δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς.

Ο πλούτος των ελληνικών θαλασσών, οι οποίες θεωρούνται από τους σημαντικότερους οικοτόπους της Μεσογείου, καταδεικνύεται εύκολα: Στον Κορινθιακό Κόλπο παρατηρείται το μοναδικό παγκοσμίως φαινόμενο της συμβίωσης τριών διαφορετικών ειδών δελφινιών, ενώ στην Ελλάδα ζει και αναπαράγεται ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός της μεσογειακής φώκιας. Αριθμεί περίπου 250 άτομα, ενώ ήδη το 2011 βρέθηκαν νεκρές 17 φώκιες. Κατά μήκος της Ελληνικής Τάφρου, από τη βορειοανατολική Κέρκυρα μέχρι την ανατολική Ρόδο, ζουν λιγότεροι από 200 φυσητήρες, αριθμός που τους καθιστά εξαιρετικά ευάλωτους, ενώ στο Β. Αιγαίο ζει ο μοναδικός πληθυσμός φώκαινας στη Μεσόγειο.

Εγχειρίδιο
Επιδιώκοντας να «εκπαιδεύσει» το κοινό στην προστασία των θαλάσσιων θηλαστικών, η περιβαλλοντική οργάνωση WWF εξέδωσε ένα εγχειρίδιο προς ναυτιλλομένους, έναν χρήσιμο οδηγό με συμβουλές για το πώς θα πρέπει να πράξουν οι παραθεριστές σε περίπτωση που συναντήσουν στο νερό, στην ακτή ή εν πλω ένα υγιές ή τραυματισμένο κήτος.

Η συμβολή όλων μπορεί να αποδειχθεί καταλυτική για να σωθεί ένα σπάνιο ζώο που διαβιώνει στις ελληνικές θάλασσες και συμβάλλει στην ισορροπία του πλανήτη. Αλλωστε η σωστή συμπεριφορά απέναντι στα θαλάσσια θηλαστικά καθίσταται απαραίτητη για την ασφάλεια όλων, αφού μπορεί να μην είναι επιθετικά, ενδέχεται, όμως, να στρεσαριστούν από την επαφή τους με τον άνθρωπο.

Καταγραφή
Ενημέρωση αρμόδιων φορέων

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η παρατήρηση του θαλάσσιου θηλαστικού και η ενημέρωση των αρμόδιων φορέων. «Εάν το κήτος είναι κοντά στην ακτή, μην το προσεγγίζετε, φωτογραφήστε το και παρακολουθήστε την εξέλιξή του. Αν το δείτε στο φυσικό του περιβάλλον, τραβήξτε όσο περισσότερες φωτογραφίες μπορείτε. Αν πρόκειται για φυσητήρα με πολύ ήπια προσέγγιση φωτογραφήστε τη δεξιά και την αριστερή πλευρά του ραχιαίου πτερυγίου και κρατηθείτε σε απόσταση περίπου 50 μέτρων πίσω από τον φυσητήρα, ώστε να φωτογραφήσετε την ουρά του πριν την κατάδυση», συμβουλεύει η WWF. Σε κάθε περίπτωση καταγράψτε τα στοιχεία που εντοπίσατε, τη μέρα, την ώρα και τη θέση της παρατήρησης, τραβήξτε φωτογραφίες και επικοινωνήστε με το τοπικό λιμεναρχείο. Επίσης, μπορείτε να ενημερώσετε και να ενημερωθείτε σχετικά από το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών (210-8960108) και την οργάνωση Mom (210-5222888) για μεσογειακές φώκιες.

Εκθεση
Οσοι αγαπούν τη φύση και βρεθούν τις επόμενες ημέρες στο Βόρειο Αιγαίο θα έχουν, επίσης, τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν την κινητή έκθεση του προγράμματος LIFE για τα θαλασσοπούλια. Η έκθεση αποτελείται από έξι ενημερωτικές επιφάνειες με θέμα τον Αιγαιόγλαρο, τον Θαλασσοκόρακα, τα πελαγικά θαλασσοπούλια του Αιγαίου, το Πρόγραμμα LIFE, τις πολύτιμες ακατοίκητες νησίδες και τη μεσογειακή φώκια, ενώ θα διατίθεται και ενημερωτικό υλικό. Τις επόμενες μέρες η έκθεση θα ταξιδέψει στη Λήμνο, τη Λέσβο και την Αλόννησο.

Οδηγίες προς «ναυτιλομένους»
Τι να κάνετε αν τα συναντήσετε...

Αν δείτε τραυματισμένο κητώδες (όρκα, δελφίνι, φάλαινα)

• Μην το ακουμπήσετε χωρίς γάντια.
• Μην πλησιάζετε την οπή αναπνοής στην κορυφή του κεφαλιού του ζώου, αν δεν φοράτε προστατευτική μάσκα.
• Απομακρύνετε τους περίεργους. Το στρες μπορεί να σκοτώσει το θηλαστικό.
• Εάν είναι νεκρό, φωτογραφήστε το κεφάλι με το στόμα ανοικτό ώστε να φαίνονται τα δόντια.
• Μετρήστε το συνολικό του μήκος από την άκρη του ρύγχους μέχρι την εγκοπή που υπάρχει στο μέσο της ουράς.

Αν δείτε μεσογειακή φώκια

• Μην πανικοβληθείτε.
• Εάν είστε κάτω από το νερό μην την πλησιάσετε.
• Στη στεριά σταθείτε σε απόσταση 30 μέτρων. Μην προσπαθήσετε να την ταΐσετε και να τη βρέξετε.
• Εάν τη δείτε σε θαλάσσια σπηλιά μην προσπαθήσετε να μπείτε μέσα. Εάν βρίσκεστε ήδη μέσα απομακρυνθείτε αργά.
• Αν κάνετε ψαροντούφεκο μην τη σημαδέψετε.
• Κρατηθείτε σε απόσταση ασφαλείας. Δεν είναι επιθετικά ζώα, αλλά είναι εξαιρετικά επιφυλακτικά με τον άνθρωπο.

Πρώτες βοήθειες σε κητώδη

• Μην επιχειρήσετε να το σύρετε.
• Μην επιχειρήσετε να το επιστρέψετε στα βαθιά.
• Κρατήστε το στα ρηχά και σταθεροποιήστε το σώμα του, ώστε η κοιλιά του να κάθεται απαλά σε αμμώδη βυθό. Πρέπει να βρίσκεται πάντα μπρούμυτα, σε μαλακό μέρος και η οπή αναπνοής του να είναι εκτός νερού.
• Σκεπάστε το σώμα με βρεγμένο, ανοιχτόχρωμο και μαλακό ύφασμα αφήνοντας ελεύθερα τα πτερύγια, την αναπνευστική οπή και τα μάτια.
• Εάν έχει ήλιο, φτιάξτε σκιά.

Αν δείτε θαλάσσιο θηλαστικό εν πλω

• Κρατήστε απόσταση 50 μέτρων.
• Αφήστε την πρωτοβουλία της επαφής στο θηλαστικό.
• Ακολουθήστε παράλληλη πορεία με το κοπάδι.
• Μην αυξομειώνετε ταχύτητα, μην αλλάζετε απότομα πορεία.
• Μην κολυμπάτε με δελφίνια ή άλλα κητώδη. Είναι άγρια ζώα και ειδικά οι μητέρες πολύ επιθετικές.
• Μην προσπαθήσετε να τα αγγίξετε ή να τα ταΐσετε.
• Εάν είναι μεγάλα και αργά, μειώστε από μακριά την ταχύτητά σας στους 3 κόμβους. Μην τους κλείσετε την πορεία ή κατευθυνθείτε κάθετα προς αυτά.

Κατερίνα Ροββά πηγη