ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Σταυροδρόμι πολιτισμών.

Θεσσαλονίκη είναι το ιστορικό της κέντρο και η παραλία της που εκτείνεται σε όλη την ανατολική πλευρά. Είναι οι γειτονιές της Νεάπολης και της Μενεμένης. Είναι η ιστορική Τούμπα, η προσφυγική Καλαμαριά, το Πανόραμα και η Ευκαρπία. Σε ένα αφιέρωμα μερικών σελίδων δεν κλείνεται εύκολα το παρελθόν, το παρόν και, γιατί όχι, οι προοπτικές για το αύριο ολόκληρης της πόλης. Γι’ αυτό επιλέξαμε να επικεντρωθούμε στο κέντρο, περπατώντας στην παραλία και τα στενά της. Ανακαλύψαμε.. κρυμμένα μυστικά και φροντίσαμε να δώσουμε προτάσεις για διαμονή, βόλτες και διασκέδαση. Να μεταφέρουμε στο χαρτί τον παλμό μιας πόλης που συχνά... ξεχνάει να δει στον καθρέφτη πόσο γοητευτική είναι.

Στην παραλία και στον λευκό Πύργο, στην πλατεία Αριστοτέλους και στα λαδάδικα

Η καρδιά της Θεσσαλονίκης χτυπά στην παραλία της και στον Λευκό Πύργο. Στην πλατεία Αριστοτέλους και στα Λαδάδικα. Στο λιμάνι με τους επιβλητικούς γερανούς.

Θεσσαλονίκη είναι οι άνθρωποί της, οι φοιτητές της. Οι επισκέπτες των κλαδικών εκθέσεων της Helexpo και της ΔΕΘ. Θεσσαλονίκη είναι οι πολύωροι «φραπέδες» στα καφέ της παραλίας. Είναι η αίσθηση ότι «δεν γίνεται τίποτε καινούργιο», αλλά και η παρεμβατική ομάδα «Σφήνα» που με τις πρωτότυπες δράσεις της διακόπτει τη... ρουτίνα του αστικού μας τοπίου. Είναι τα έργα του μετρό, αλλά και οι ποδηλάτες της που ολοένα και αυξάνονται.

Θεσσαλονίκη είναι τα τριπλοπαρκαρισμένα αυτοκίνητα, είναι και οι «Πάνθηρες του δρόμου» που κολλάνε στα παρμπρίζ το χαρακτηριστικό πορτοκαλί σήμα «Είμαι γάιδαρος, παρκάρω όπου γουστάρω»! Είναι τα μπουζούκια, αλλά και τα ρεμπετάδικα. Είναι οι αθηναϊκοί θίασοι που έρχονται εδώ για λίγες μέρες, αλλά και το Φεστιβάλ Νέων Θεατρικών Σχημάτων. Είναι η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου που στήνεται στα τέλη Μαΐου στις εγκαταστάσεις της Helexpo και το Φεστιβάλ Βιβλίου στην Παραλία.

Πάντα έτσι ήταν η πόλη. Πολυεπίπεδη. Πολυπολιτισμική. Πολύχρωμη. Το μαρτυρούν οι 23 αιώνες ιστορίας της, όπως «ξετυλίγονται» στο ισόγειο, στους πέντε ορόφους και στο δώμα του Λευκού Πύργου.

Xαρακτηριστικός δρόμος στα Λαδάδικα.

Η βόλτα στο παρελθόν και το παρόν της πόλης συνεχίζεται στο πλακόστρωτο της Παλιάς Παραλίας επί της λεωφόρου Νίκης. Η προκυμαία φτιάχτηκε την εποχή της Τουρκοκρατίας και σήμερα αποτελεί την πιο αγαπημένη βόλτα στην πόλη. Το σημείο συνάντησης τουριστών, περιπατητών, καροτσιών και ποδηλάτων.

Προχωρώντας από τον Λευκό Πύργο προς το Λιμάνι και απολαμβάνοντας τη θάλασσα από τη μία και μερικά από τα πιο όμορφα κτίρια της πόλης από την άλλη -προσπαθείς να αγνοήσεις τα χιλιάδες αυτοκίνητα που προκαλούν μόνιμη συμφόρηση στην παραλιακή- φτάνεις σε λίγα λεπτά στην πιο κεντρική πλατεία της Θεσσαλονίκης: την πλατεία Αριστοτέλους. Την πλατεία της κυριακάτικης οικογενειακής βόλτας, των πολιτικών συγκεντρώσεων και των συναυλιών. Φεύγοντας από την Αριστοτέλους βρίσκεις στον δρόμο σου τα Λαδάδικα όπου η στάση είναι σχεδόν... υποχρεωτική. Μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες τα σοκάκια της το πρωί στέγαζαν την αγορά χονδρεμπορίου της πόλης και το βράδυ τον αγοραίο έρωτα.

Στην παλιά παραλία έγιναν έργα ανάπλασης. Παραμένει η αγαπημένη βόλτα επισκεπτών και Θεσσαλονικιών, τους οποίους δεν φαίνεται να... πτοεί η διαρκής κίνηση των αυτοκινήτων.

Το 1985, με κοινή απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού και του δήμου, η περιοχή κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο και απαγορεύτηκε το κτίσιμο πολυκατοικιών.

Κι επειδή εκεί που είναι τα σημερινά Λαδάδικα δημιουργήθηκε το 315 μ.Χ. από τον Μ. Κωνσταντίνο το πρώτο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, η περιήγηση στην πόλη καλό είναι να ολοκληρωθεί στο σύγχρονο λιμάνι.

Οι περισσότεροι Θεσσαλονικείς το μάθαμε καλά, το περπατήσαμε και το αγαπήσαμε μετά την ανακατασκευή των παλιών αποθηκών, οι οποίες κατασκευάστηκαν αρχικά το 1910 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ελι Μοδιάνο.

Η αναστήλωση και ανακατασκευή τους έγινε το 1997 όταν η Θεσσαλονίκη ήταν Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Πλέον στους χώρους του λιμανιού στεγάζεται το Μουσείο Φωτογραφίας, το Μουσείο Κινηματογράφου, το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης κι ένα καφέ-εστιατόριο, ενώ κάθε Νοέμβριο το λιμάνι υποδέχεται χιλιάδες Ελληνες και ξένους σινεφίλ, αφού μαζί με το «Ολύμπιον» φιλοξενούν το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Η άλλη πλευρά του λιμανιού, λιγότερο γνωστή, αλλά εξίσου γοητευτική -κυρίως χάρη στους επιβλητικούς γερανούς- έχει πολλή κίνηση όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Το ασβέστωμα του Κόκκινου ΠύργουΟ πύργος ήταν μέρος των περιμετρικών τειχών της πόλης, εκεί όπου συναντιόταν το ανατολικό τμήμα τους με το θαλάσσιο τείχος, και χρησιμοποιούνταν αρχικά ως αμυντικό προπύργιο. Κτίστηκε στις αρχές του 16ου αιώνα (ολοκληρώθηκε το 1535-6) στη θέση παλαιότερου βυζαντινού οχυρώματος. Τον 18ο αιώνα αναφέρεται ως Φρούριο της Καλαμαριάς και τον 19ο αιώνα ως Πύργος των Γενιτσάρων και Πύργος του Αίματος - ήταν φυλακή βαρυποινιτών και η όψη του βαφόταν με αίμα από τις συχνές εκτελέσεις φυλακισμένων από τους Γενίτσαρους. Το 1890, και ενώ οι Οθωμανοί είχαν ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία εξευρωπαϊσμού της πόλης, ασπρίστηκε συμβολικά με ασβέστη κι από τότε έμεινε η σημερινή του ονομασία.

FAST INFO

ΣΧΕΔΙΟ ΠΟΛΗΣ
Μετά την καταστροφική για τη Θεσσαλονίκη πυρκαγιά του 1917, τον επανασχεδιασμό της πόλης ανέλαβε η Επιτροπή Εμπράρ, με επικεφαλής τον Γάλλο πολεοδόμο Ερνέστ Εμπράρ. Χάρη σε αυτόν τον σχεδιασμό τα κτίρια της πλατείας, όπως το «Ολύμπιον» και το ξενοδοχείο «Ηλέκτρα Παλάς», πήραν τη δεκαετία του 1960 τη μορφή που βλέπουμε και σήμερα. Πριν από λίγα χρόνια ένα άλλο σχέδιο για την πλατεία Αριστοτέλους απασχόλησε την πόλη. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης πρότεινε ένα σχέδιο ανάπλασης, το οποίο όμως συνάντησε σφοδρές αντιδράσεις κυρίως από τους bloggers της πόλης και τελικά έπειτα από παρέμβαση του υπουργείου Πολιτισμού το σχέδιο ματαιώθηκε.

Η ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΕΥΚΟ ΠΥΡΓΟ Λειτουργεί από τον περασμένο Σεπτέμβριο. Η ιστορία της πόλης παρουσιάζεται μέσα από ένα σύνολο εφαρμογών εικόνας και ήχου, προβολές, βίντεο, διαφάνειες, ηχητικά ντοκουμέντα, οθόνες αφής και λίγα αρχαία αντικείμενα (Πληροφορίες στα www.lpth.org και www.mbp.gr/html/gr/pirgos.htm).

Κείμενα: Δήμητρα Κεχαγιά
Φωτογραφίες: Περικλής Μεράκος, Ιωάννα Νικολαρέιζη, Κλαίρη Μουσταφέλλου, Θανάσης Παπαδόπουλος 

 

 ΠΗΓΗ