Δεκάδες χιλιάδες πολίτες διαδηλώνουν εναντίον του Νίκολα
Γκρούεφκσι, ενώ έστησαν σκηνές στο κέντρο της πόλης, ανακοινώνοντας πως
θα αναμείνουν την παραίτησή του. Τι συμβαίνει στην πΓΔΜ, πώς η κυβέρνηση
περιορίζει τις ελευθερίες των πολιτών και ποια είναι η ταυτότητα του
κόμματος της αντιπολίτευσης. Μια δημοσιογράφος από τη χώρα, απαντά σε
όλες τις ερωτήσεις μας, ακόμα και για το καυτό ζήτημα του ονόματος
Την περασμένη Κυριακή, δεκάδες χιλιάδες πολίτες της πΓΔΜ
βγήκαν στους δρόμους των Σκοπίων, ζητώντας την παραίτηση του
πρωθυπουργού Ν. Γκρούεφκσι.
Η μεγάλη διαδήλωση διοργανώθηκε από την αντιπολίτευση, υπό τον Ζόραν Ζάεβ, στον απόηχο των αποκαλύψεων του για τις τηλεφωνικές παρακολουθήσεις χιλιάδων πολιτών από τις μυστικές υπηρεσίες.
Η μεγάλη διαδήλωση διοργανώθηκε από την αντιπολίτευση, υπό τον Ζόραν Ζάεβ, στον απόηχο των αποκαλύψεων του για τις τηλεφωνικές παρακολουθήσεις χιλιάδων πολιτών από τις μυστικές υπηρεσίες.
Οι συμμετέχοντες στη συγκέντρωση κρατούσαν σημαίες της πΓΔΜ,
ενώ σε αυτήν παραβρέθηκαν και πολίτες αλβανικής εθνικής καταγωγής οι
οποίοι κρατούσαν αλβανικά εθνικά σύμβολα, όπως και υποστηρικτές κομμάτων
που εκπροσωπούν μικρότερες εθνικές κοινότητες στη χώρα.
Στην πρώτη συγκέντρωση, με προτροπή του Ζόραν Ζάεβ, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη οχτώ αστυνομικών που σκοτώθηκαν στις συγκρούσεις με ένοπλους Αλβανούς, το περασμένο Σαββατοκύριακο, στην πόλη Κουμάνοβο.
Υπό την πίεση των κατηγοριών της κυβέρνησης για παρακολουθήσεις αξιωματούχων και υποθέσεις διαφθοράς, καθώς και εξαιτίας των επεισοδίων, την περασμένη εβδομάδα δύο υπουργοί και ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών της χώρας παραιτήθηκαν.
Ηγέτες της αντιπολίτευσης καταγγέλλουν ότι ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών, Σ. Μιχάλκοφ και η υπουργός Εσωτερικών Τζ. Γιανκούλοφσκα, ήταν πίσω από απόπειρες ελέγχου του Τύπου, των δικαστικών αρχών και εκλεγμένων αξιωματούχων μέσω της παρακολούθησης των τηλεφωνικών τους συνομιλιών. Η κυβέρνηση αρνείται τις κατηγορίες και επιμένει ότι η αντιπολίτευση προσπαθεί να αποσταθεροποιήσει τη χώρα.
Όλα αυτά, την ώρα που παραμένει ανοιχτό το ζήτημα του ονόματος, με την Ελλάδα να έχει ασκήσει βέτο για την ένταξη της πΓΔΜ σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ και τις διπλωματικές διαβουλεύσεις να προχωρούν με αβεβαιότητα.
Προσπαθώντας να αναλύσουμε περαιτέρω το θέμα και να διερευνήσουμε το τι συμβαίνει τις τελευταίες ημέρες στη γειτονική μας χώρα, μιλήσαμε με τη δημοσιογράφο Tanja Milevska που ζει και εργάζεται στις Βρυξέλλες, καλύπτοντας το πολιτικό ρεπορτάζ για ευρωπαϊκά θέματα.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθεί πως στο παρόν κείμενο η χώρα θα καταγράφεται ως πΓΔΜ, όρος με τον οποίο αναγνωρίζεται από όλους τους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Συμβούλιο της Ευρώπης και το ΝΑΤΟ (ή με την αγγλική συντομογραφία "fYRοM" (former Yugoslav Republic of Macedonia).
Πολλά κράτη την έχουν αναγνωρίσει και με το "συνταγματικό της όνομα" (Δημοκρατία της Μακεδονίας), όσον αφορά στις κατ' ιδίαν διμερείς τους σχέσεις, ενώ σε διεθνές επίπεδο συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τη διεθνή ονομασία fYROM, την οποία χρησιμοποιούμε και εμείς.
Η Tanja Milevska, αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι η χώρα θα αποδίδεται εδώ ως πΓΔΜ, ζήτησε να υπάρξει σημείωση που θα διευκρινίζει ότι στις απαντήσεις της στη συνέντευξη μας, αναφερόταν στο κράτος αποκαλώντας το "Macedonia" (χρησιμοποιούσε κοινώς το "συνταγματικό όνομα"). Σεβόμαστε το αίτημα της και το αναφέρουμε.
Ας δούμε όμως τι έχει να πει η δημοσιογράφος από τη χώρα, για την ίδια της την πατρίδα που βρίσκεται εν μέσω πολιτικής κρίσης και αναταραχής.
Τη ρωτάμε να μας περιγράψει την κατάσταση στη χώρα τις τελευταίες ημέρες. Η δημοσιογράφος στέκεται στα σκάνδαλα διαφθοράς και στις υποκλοπές που ενοχοποιούν την κυβέρνηση Γκρουέφσκι.
"Πολλοί άνθρωποι στην πΓΔΜ διαμαρτύρονται από τις αρχές Μαΐου και ζητούν την παραίτηση του πρωθυπουργού, λόγω των αποκαλύψεων σχετικά με το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών. Οι αποκαλύψεις ήρθαν στην επιφάνεια κυρίως από το κόμμα της αντιπολίτευσης, το SDSM που ισχυρίζεται πως έλαβε τις πληροφορίες από πληροφοριοδότη στον οποίο είχε πρόσβαση, από τις μυστικές υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας.
Οι κασέτες στις οποίες καταγράφονται οι συνομιλίες αποκαλύπτουν συνομιλίες ανάμεσα σε μέλη της κυβέρνησης, καταγράφεται ο ίδιος ο πρωθυπουργός, ο αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών, και γίνεται λόγος για ξεκάθαρη εκλογική απάτη, διαφθορά, ακόμα και για προσπάθειες για απόκρυψη μιας δολοφονίας από τον πρωθυπουργό και τους στενούς συνεργάτες του".
"Από όταν ανέλαβε αυτή η κυβέρνηση έχουν παραβιαστεί
θεμελιώδη δικαιώματα, ανεξάρτητα ΜΜΕ έχουν αναγκαστεί να κλείσουν,
δημοσιογράφοι φιμώθηκαν, διέσπειραν φόβο στις τάξεις της κοινωνίας και
έφτιαξαν ένα σύστημα στο οποίο μόνο τα μέλη του κόμματος μπορούν να
ευημερήσουν. Πλέον πολλοί διαδηλωτές έχουν κατασκηνώσει μπροστά από τα
γραφεία της κυβέρνησης και ζητούν την παραίτηση της. Οπαδοί της
κυβέρνησης έχουν κατασκηνώσει και εκείνοι μπροστά από τη Βουλή.
Η κυβέρνηση κατηγορεί την αντιπολίτευση ότι "προσπαθεί παράνομα να πάρει την εξουσία χωρίς εκλογές", ενώ η αντιπολίτευση θέλει μια μεταβατική κυβέρνηση που θα βάλει τις βάσεις για να γίνουν ελεύθερες και δημοκρατικές εκλογές, κάτι που δεν φαίνεται πως είναι ρεαλιστικό σήμερα, βάσει των όσων καταγράφονται στις υποκλοπές".
Συνεχίζοντας τη συζήτηση μας, η Tanja Milevska στέκεται στις υποθέσεις εκείνες και στις πολιτικές που έχουν ωθήσει τον κόσμο που στηρίζει την αντιπολίτευση να βγει στον δρόμο.
" Οι αποκαλύψεις για τα σκάνδαλα διαφθοράς άρχισαν τον Φεβρουάριο. Παρόλα αυτά, η απογοήτευση που προέρχεται από τις πολιτικές της κυβέρνησης ανιχνεύεται πολλά χρόνια πίσω εξαιτίας της απόλυτης "πολιτικοποίησης" της χώρας. Μόνο μέλη του κόμματος μπορούν να βρουν δουλειά, να ανοίξουν την επιχείρηση τους κλπ. Πολλοί νέοι φεύγουν από τη χώρα γιατί δεν βλέπουν προοπτική, αν δεν είναι μέλη του κυβερνώντος κόμματος. Επίσης υπάρχει αίτημα για μεταρρυθμίσεις στο ακαδημαϊκό σύστημα από τους φοιτητές που άρχισαν τις κινητοποιήσεις τους τον Νοέμβριο. Η δυσαρέσκεια καλλιεργείται μήνες τώρα".
Ποια είναι όμως η ταυτότητα του κόμματος της αντιπολίτευσης;
" Το SDSM είναι ένα κεντροαριστερό κόμμα, υπό την ηγεσία του Ζόραν Ζάεβ που είναι και δήμαρχος της πόλης στα Βουλγαρικά σύνορα που ονομάζεται Strumitsa. Είναι το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης και το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στην πΓΔΜ συνολικά. Ήταν στην εξουσία την περίοδο 1992-1998 και 2002-2006".
"Το βασικό αίτημα της αντιπολίτευσης είναι περισσότερη δημοκρατία και περισσότερη ελευθερία για τους πολίτες. Διεκδικεί την ελευθερία της έκφρασης, την ελευθερία του Τύπου, την ελευθερία του συνέρχεσθαι, κλπ, τα οποία όλα έχουν υπονομευθεί κατά τη διάρκεια της παρούσας διακυβέρνησης. Σε ό,τι αφορά την πολυεθνική σταθερότητα, πρέπει να πούμε ότι σήμερα δεν υπάρχει κίνδυνος για πολυεθνική αστάθεια, ούτε υπάρχει οποιαδήποτε εκτίμηση για ενδο-εθνοτικές εντάσεις ή συγκρούσεις, όπως επιβεβαιώνεται και από αξιωματούχους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Αλβανοί και Σκοπιανοί ενώνονται κάτω από τη δυσαρέσκειά τους για την κυβέρνηση. Από όταν έληξε η σύγκρουση του 2001, η χώρα διέπεται από τη συμφωνία-πλαίσιο της Αχρίδας η οποία περιγράφει λεπτομερώς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της κάθε εθνικής κοινότητας, αυτό είναι το έγγραφο που οικοδομεί την αμοιβαία εμπιστοσύνη και για τους δύο.
Αυτό το κίνημα πολιτών που έχει διαμορφωθεί κατά τους τελευταίους μήνες θα είναι, επίσης, ένας "φύλακας" για οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση. Αυτό διατυπώθηκε ξεκάθαρα και την περασμένη Κυριακή, οι άνθρωποι έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους με το SDSM για να ζητήσουν την παραίτηση, παρότι ένας μεγάλος, μεγάλος αριθμός από αυτούς τους διαδηλωτές δεν είναι συνδεδεμένοι με το SDSM, ούτε επιθυμούν να είναι παρά τα όσα διατείνεται η κυβέρνηση για να τους δυσφημίσει.
Ως εκ τούτου, ανεξάρτητα από το SDSM ή οποιεσδήποτε άλλες υποσχέσεις από οποιοδήποτε κόμμα, οι πολιτικοί θα θα λογοδοτήσουν στους πολίτες και στον Τύπο. Ο στόχος αυτής της κίνησης είναι όχι μόνο να θέσει τέρμα σε μια αυταρχική διακυβέρνηση, αλλά και να εξασφαλίσει ότι δεν θα ξανασυμβεί ποτέ.
Ένα από τα φαινόμενα που έχουμε παρατηρήσει τον τελευταίο καιρό στις διαδηλώσεις, είναι η ύπαρξη λαβάρων με εμβλήματα μειονοτήτων, ενώ ακόμα και οι Ρομά συμμετέχουν με δικές τους σημαίες. Η δημοσιογράφος μας εξηγεί σχετικά:
" Στην ΠΓΔΜ υπάρχουν πολλές μειονότητες, Αλβανοί, Ρομά, Τούρκοι, Σέρβοι, Βλάχοι, και πολλοί άλλοι. Οι κινητοποιήσεις είναι ανοιχτές για όλους όσους είναι απογοητευμένοι με την κυβέρνηση και έτσι βλέπουμε πως η κάθε μειονότητα έχει τη σημαία της. Υπάρχουν ακόμα και σημαίες του LGBT κινήματος, όχι μόνο των εθνοτικών μειονοτήτων".
Πρόσφατα άλλωστε, διεθνή ΜΜΕ μετέδωσαν πως ο Αλβανός ακτιβιστής πολιτικών δικαιωμάτων Petrit Saračini
είπε ότι τα εννέα χρόνια εξουσίας του Γκρουέφσκι παραβίασαν τη
συνταγματικά κατοχυρωμένη πολιτική κυριαρχία της χώρας, μιλώντας σε
αλβανικά και σλαβικά.
"Ο Petrit Saračini δεν είναι Αλβανός από την Αλβανία, αλλά από την Αλβανική μειονότητα της χώρας μας. Στην ουσία είπε ότι η εθνική κυριαρχία της χώρας προέρχεται από και ανήκει στους πολίτες, οι πολίτες είναι ο" βασιλιάς "της χώρας". Είπε επίσης ότι με αυτή την κυβέρνηση οι πολίτες δεν ήταν ποτέ σε θέση να ζητήσουν με δίκαιο τρόπο τα δικαιώματα τους. Ναι, συμφωνώ με την τοποθέτηση του", σχολιάζει η Tanja.
Η Tanjia μας λέει:
"Το αρχικό αίτημα των φοιτητών ήταν να διαδηλώσουν για μεταρρυθμίσεις στο ακαδημαϊκό σύστημα για να μην είναι οι εξετάσεις στα χέρια της κυβέρνησης. Από τον Νοέμβριο το φοιτητικό κίνημα εξελίχθηκε, μεγάλωσε και συγκέντρωσε γύρω του όλους όσους δεν μπορούσαν να ανεχθούν άλλο τους κυβερνητικούς χειρισμούς. Ήταν οι πρώτοι που ξεκίνησαν τις διαδηλώσεις και έτσι σήμερα οι φοιτητές είναι εκείνοι που έχουν κατασκηνώσει μπροστά από την κυβέρνηση ζητώντας την απομάκρυνση της".
"Δεν πιστεύω ότι ο πρόεδρος Ιβάνοφ κατηγόρησε την Ελλάδα για την αστάθεια στη χώρα, ούτε πιστεύω πως υπάρχει αστάθεια. Καλό είναι να ελέγχονται όλες οι πληροφορίες που βγαίνουν προς τα έξω αυτό το διάστημα για τη χώρα μου. Ο Ιβάνοφ είπε ότι η παύση της προόδου των συζητήσεων στην Ε.Ε. εξαιτίας του βέτο που έχει ασκήσει η Ελλάδα σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε., θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε μια αστάθεια τη χώρα και σε ύφεση.
Παρόλα αυτά, προσωπικά πιστεύω πως αυτή τη στιγμή η χώρα δεν απειλείται με αστάθεια, ωστόσο αυτό δεν μπορώ να το αποκλείσω για πάντα. Επίσης, προσωπικά συμμερίζομαι την άποψη του προέδρου για το βέτο της Ελλάδας στην Ε.Ε. και ιδίως στο ΝΑΤΟ. Θεωρώ πως το γεγονός ότι η Ελλάδα μπλόκαρε την ΠΓΔΜ το 2008 στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου, στην ουσία άνοιξε τις πύλες του λαϊκισμού και του αυταρχισμού της κυβέρνησης, κάτι που μακροπρόθεσμα, αν η χώρα παραμένει σε αδιέξοδο θα μπορούσε να οδηγήσει σε αστάθεια".
Σε ό,τι αφορά το ζήτημα του ονόματος, η ίδια
σχολιάζει, θεωρώντας πως το "μπλοκάρισμα" σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ πρέπει να
σταματήσει για να εκδημοκρατιστεί περισσότερο η χώρα:
"Για το ζήτημα του ονόματος, συμφωνώ με τον πρόεδρο, ίσως να είναι και το μόνο θέμα για το οποίο συμφωνώ μαζί του. Όπως είπα πριν, το μπλοκάρισμα από την Ελλάδα έχει βοηθήσει την επιδείνωση της κατάστασης στη χώρα και είμαι απολύτως πεπεισμένη ότι η Ελλάδα αντιλαμβάνεται το μερίδιο ευθύνης στο τι γίνεται σήμερα. Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να το λάβει αυτό υπόψη της και να διορθώσει τα λάθη του παρελθόντος.
Οι υποκλοπές που παρουσίασε η αντιπολίτευση έχουν αποδείξει ότι είναι πραγματικά η Ελλάδα εκείνη που έχει μπλοκάρει μια συμβιβαστική λύση στο ζήτημα της ονομασίας.
Ο Γκρουέφσκι και ο υπουργός Εξωτερικών Μιλοσόσκι, ακούγονται να επιβεβαιώνουν ότι η πΓΔΜ δέχθηκε μια συμφωνία αλλά η Ελλάδα την απέρριψε. Αυτό καταδεικνύει μια έλλειψη συνεργασίας για το όνομα από την πλευρά των Ελλήνων, και φέρνει στην επιφάνεια την νέα ελπίδα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα αποκαταστήσει τις σχέσεις με τους γείτονες της χώρας.
Το μπλοκάρισμα της χώρας μου σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ έχουν βοηθήσει την άνοδο του απολυταρχισμού του Γκρουέφσκι που γύρω από την ονοματοδοσία έχει αναβιώσει την εθνικιστική ρητορική. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι διαδηλώνουν. Αντίθετα με το τι πιστεύουν οι Έλληνες, οι περισσότεροι Σκοπιανοί θα προτιμούσαν χίλιες φορές να έχουν δουλειές, καλύτερη προοπτική εξέλιξης και περισσότερα χρήματα, από το να έχουν ένα άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην κεντρική πλατεία της πρωτεύουσας. Θα προτιμούσαν ένα καλό σύστημα υγείας από μια λεωφόρο που λέγεται Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η νέα ελληνική κυβέρνηση πρέπει να βοηθήσει τις δημοκρατικές δυνάμεις της χώρας μου, να στείλει ένα σήμα καλής πρόθεσης για συνεργασία και να μην συνεχίσει την ανατροφοδότηση του νασιοναλισμού και της αμοιβαίας έλλειψης εμπιστοσύνης. Η Ελλάδα είναι ο κύριος επενδυτής στην πΓΔΜ και οι συμπατριώτες μου περνούν τις διακοπές τους στην Ελλάδα, αφήνοντας χρήματα εκεί".
Τέλος, η Tanja Milevska απορρίπτει οποιαδήποτε
ανάμειξη "ξένων δυνάμεων" και χρηματοδότηση των αντικυβερνητικών
διαδηλώσεων από "έξω":
"Οι διαδηλώσεις δεν υποκινούνται από ξένες δυνάμεις, αυτό είναι μια ανοησία και ακριβώς αυτό που θα βόλευε την κυβέρνηση σαν ρητορική. Ότι όλα υποκινούνται από τον Σόρος και άλλους. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα αυθεντικό τοπικό κίνημα με ελάχιστη χρηματοδότηση αλλά πολύ πάθος. Οι άνθρωποι έχουν χάσει τις ελπίδες τους και αυτός είναι ο μόνος δρόμος της πάλης. Διαδηλώσεις μέχρι την παραίτηση. Το γεγονός ότι η Μόσχα διαδίδει φήμες για ανάμειξη των δυτικών στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, είναι μεγάλο κρίμα.
Οι Σκοπιανοί δεν είναι χωρισμένοι στα δύο όπως οι Ουκρανοί ή οι Σέρβοι σε κάποιο βαθμό, για παράδειγμα. Η στρατηγική της χώρας είναι να γίνει μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ διατηρώντας καλές σχέσεις την ίδια ώρα με τη Μόσχα, κάτι που επιβεβαιώνει και ο ηγέτης της αντιπολίτευσης. Ελπίζω η Ρωσία να βοηθήσει τις δημοκρατικές δυνάμεις και να τερματίσει τις φήμες για υποθετικές ξένες αναμείξεις δυνάμεων εκτός συνόρων".
Παραπάνω, έγινε λόγος για τους χειρισμούς της νέας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Η τελευταία τοποθέτηση για το ζήτημα έγινε από την ευρωβουλευτή του κόμματος, Σοφία Σακοράφα κατά τη συζήτηση στην ολομέλεια για την κατάσταση στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.
Συγκεκριμένα η ευρωβουλευτής επέρριψε ευθύνες στην Ε.Ε για την τακτική που ακολουθεί, η οποία υπονομεύει και τις ευρωπαϊκές αρχές, αλλά και τη δυνατότητα εξέλιξης της πΓΔΜ:
"Μόλις 2 μήνες πριν, στη συζήτηση της Ετήσιας Έκθεσης προόδου για την πΓΔΜ είχα τονίσει ότι η πολιτική της επιβράβευσης όλων αυτών των αρνητικών που συνθέτουν την σημερινή κατάσταση της χώρας μόνο ανασταλτικά θα μπορούσε να λειτουργήσει για την πρόοδο της.
Δυστυχώς τα γεγονότα στον Κουμάναβο με επιβεβαίωσαν με τον τραγικότερο τρόπο.
Στη γειτονική μας χώρα υπάρχουν σοβαρά προβλήματα λειτουργίας κράτους δικαίου, σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εφαρμογής της διεθνοτικής συμφωνίας της Αχρίδας, σεβασμού της αρχής της καλής γειτονίας και έλλειμμα δημοκρατίας της χώρας.
Σε αυτά ακριβώς οφείλουμε να εστιάσουμε την προσοχή μας. Όλες οι άλλες αιτιάσεις (περί εξωτερικών ευθυνών) δεν κάνουν τίποτα άλλο από το εξωραΐζουν την πραγματικότητα, να διαιωνίζουν την κατάσταση και να βαθαίνουν την κρίση".
Διευκρινίζεται ότι η πΓΔΜ είναι από τον Δεκέμβριο του 2005 υποψήφια προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Διπλωματικά ζητήματα της χώρας είναι η διαμάχη με την Ελλάδα σχετικά με τη χρήση του ονόματος "Macedonia" και οι ψυχρές σχέσεις με τη Βουλγαρία.
Αν και συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο
Βουκουρέστι στις 2 Απριλίου του 2008, δεν έλαβε τελικά πρόσκληση για την
ένταξή της στη συμμαχία λόγω της διαφωνίας με την Ελλάδα σχετικά με το
όνομα.
Προϋπόθεση για την ένταξη της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ παραμένει άλλωστε η εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτής λύσης με την Ελλάδα στο πρόβλημα του ονόματος, όπως δήλωσε εκ νέου ο ΓΓ της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ, μετά τη συνάντηση που είχε με τον Σκοπιανό πρωθυπουργό Νίκολα Γκρούεφσκι, στην έδρα του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες, την περασμένη Τετάρτη.
Ο κ. Στόλτενμπεργκ υπενθύμισε πως θεμελιώδης αρχή του ΝΑΤΟ αποτελεί η συναίνεση και ότι για την ένταξη μίας χώρας στη Συμμαχία απαιτείται ομόφωνη απόφαση και από τις 28 χώρες-μέλη.
Στην πρώτη συγκέντρωση, με προτροπή του Ζόραν Ζάεβ, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη οχτώ αστυνομικών που σκοτώθηκαν στις συγκρούσεις με ένοπλους Αλβανούς, το περασμένο Σαββατοκύριακο, στην πόλη Κουμάνοβο.
Υπό την πίεση των κατηγοριών της κυβέρνησης για παρακολουθήσεις αξιωματούχων και υποθέσεις διαφθοράς, καθώς και εξαιτίας των επεισοδίων, την περασμένη εβδομάδα δύο υπουργοί και ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών της χώρας παραιτήθηκαν.
Ηγέτες της αντιπολίτευσης καταγγέλλουν ότι ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών, Σ. Μιχάλκοφ και η υπουργός Εσωτερικών Τζ. Γιανκούλοφσκα, ήταν πίσω από απόπειρες ελέγχου του Τύπου, των δικαστικών αρχών και εκλεγμένων αξιωματούχων μέσω της παρακολούθησης των τηλεφωνικών τους συνομιλιών. Η κυβέρνηση αρνείται τις κατηγορίες και επιμένει ότι η αντιπολίτευση προσπαθεί να αποσταθεροποιήσει τη χώρα.
Όλα αυτά, την ώρα που παραμένει ανοιχτό το ζήτημα του ονόματος, με την Ελλάδα να έχει ασκήσει βέτο για την ένταξη της πΓΔΜ σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ και τις διπλωματικές διαβουλεύσεις να προχωρούν με αβεβαιότητα.
Προσπαθώντας να αναλύσουμε περαιτέρω το θέμα και να διερευνήσουμε το τι συμβαίνει τις τελευταίες ημέρες στη γειτονική μας χώρα, μιλήσαμε με τη δημοσιογράφο Tanja Milevska που ζει και εργάζεται στις Βρυξέλλες, καλύπτοντας το πολιτικό ρεπορτάζ για ευρωπαϊκά θέματα.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθεί πως στο παρόν κείμενο η χώρα θα καταγράφεται ως πΓΔΜ, όρος με τον οποίο αναγνωρίζεται από όλους τους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Συμβούλιο της Ευρώπης και το ΝΑΤΟ (ή με την αγγλική συντομογραφία "fYRοM" (former Yugoslav Republic of Macedonia).
Πολλά κράτη την έχουν αναγνωρίσει και με το "συνταγματικό της όνομα" (Δημοκρατία της Μακεδονίας), όσον αφορά στις κατ' ιδίαν διμερείς τους σχέσεις, ενώ σε διεθνές επίπεδο συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τη διεθνή ονομασία fYROM, την οποία χρησιμοποιούμε και εμείς.
Η Tanja Milevska, αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι η χώρα θα αποδίδεται εδώ ως πΓΔΜ, ζήτησε να υπάρξει σημείωση που θα διευκρινίζει ότι στις απαντήσεις της στη συνέντευξη μας, αναφερόταν στο κράτος αποκαλώντας το "Macedonia" (χρησιμοποιούσε κοινώς το "συνταγματικό όνομα"). Σεβόμαστε το αίτημα της και το αναφέρουμε.
Ας δούμε όμως τι έχει να πει η δημοσιογράφος από τη χώρα, για την ίδια της την πατρίδα που βρίσκεται εν μέσω πολιτικής κρίσης και αναταραχής.
Τη ρωτάμε να μας περιγράψει την κατάσταση στη χώρα τις τελευταίες ημέρες. Η δημοσιογράφος στέκεται στα σκάνδαλα διαφθοράς και στις υποκλοπές που ενοχοποιούν την κυβέρνηση Γκρουέφσκι.
"Πολλοί άνθρωποι στην πΓΔΜ διαμαρτύρονται από τις αρχές Μαΐου και ζητούν την παραίτηση του πρωθυπουργού, λόγω των αποκαλύψεων σχετικά με το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών. Οι αποκαλύψεις ήρθαν στην επιφάνεια κυρίως από το κόμμα της αντιπολίτευσης, το SDSM που ισχυρίζεται πως έλαβε τις πληροφορίες από πληροφοριοδότη στον οποίο είχε πρόσβαση, από τις μυστικές υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας.
Οι κασέτες στις οποίες καταγράφονται οι συνομιλίες αποκαλύπτουν συνομιλίες ανάμεσα σε μέλη της κυβέρνησης, καταγράφεται ο ίδιος ο πρωθυπουργός, ο αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών, και γίνεται λόγος για ξεκάθαρη εκλογική απάτη, διαφθορά, ακόμα και για προσπάθειες για απόκρυψη μιας δολοφονίας από τον πρωθυπουργό και τους στενούς συνεργάτες του".
Η κυβέρνηση κατηγορεί την αντιπολίτευση ότι "προσπαθεί παράνομα να πάρει την εξουσία χωρίς εκλογές", ενώ η αντιπολίτευση θέλει μια μεταβατική κυβέρνηση που θα βάλει τις βάσεις για να γίνουν ελεύθερες και δημοκρατικές εκλογές, κάτι που δεν φαίνεται πως είναι ρεαλιστικό σήμερα, βάσει των όσων καταγράφονται στις υποκλοπές".
Συνεχίζοντας τη συζήτηση μας, η Tanja Milevska στέκεται στις υποθέσεις εκείνες και στις πολιτικές που έχουν ωθήσει τον κόσμο που στηρίζει την αντιπολίτευση να βγει στον δρόμο.
" Οι αποκαλύψεις για τα σκάνδαλα διαφθοράς άρχισαν τον Φεβρουάριο. Παρόλα αυτά, η απογοήτευση που προέρχεται από τις πολιτικές της κυβέρνησης ανιχνεύεται πολλά χρόνια πίσω εξαιτίας της απόλυτης "πολιτικοποίησης" της χώρας. Μόνο μέλη του κόμματος μπορούν να βρουν δουλειά, να ανοίξουν την επιχείρηση τους κλπ. Πολλοί νέοι φεύγουν από τη χώρα γιατί δεν βλέπουν προοπτική, αν δεν είναι μέλη του κυβερνώντος κόμματος. Επίσης υπάρχει αίτημα για μεταρρυθμίσεις στο ακαδημαϊκό σύστημα από τους φοιτητές που άρχισαν τις κινητοποιήσεις τους τον Νοέμβριο. Η δυσαρέσκεια καλλιεργείται μήνες τώρα".
" Το SDSM είναι ένα κεντροαριστερό κόμμα, υπό την ηγεσία του Ζόραν Ζάεβ που είναι και δήμαρχος της πόλης στα Βουλγαρικά σύνορα που ονομάζεται Strumitsa. Είναι το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης και το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στην πΓΔΜ συνολικά. Ήταν στην εξουσία την περίοδο 1992-1998 και 2002-2006".
Το πολυεθνικό παζλ της πΓΔΜ
Σε ό,τι αφορά τα αιτήματα του, η δημοσιογράφος μας λέει:"Το βασικό αίτημα της αντιπολίτευσης είναι περισσότερη δημοκρατία και περισσότερη ελευθερία για τους πολίτες. Διεκδικεί την ελευθερία της έκφρασης, την ελευθερία του Τύπου, την ελευθερία του συνέρχεσθαι, κλπ, τα οποία όλα έχουν υπονομευθεί κατά τη διάρκεια της παρούσας διακυβέρνησης. Σε ό,τι αφορά την πολυεθνική σταθερότητα, πρέπει να πούμε ότι σήμερα δεν υπάρχει κίνδυνος για πολυεθνική αστάθεια, ούτε υπάρχει οποιαδήποτε εκτίμηση για ενδο-εθνοτικές εντάσεις ή συγκρούσεις, όπως επιβεβαιώνεται και από αξιωματούχους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Αλβανοί και Σκοπιανοί ενώνονται κάτω από τη δυσαρέσκειά τους για την κυβέρνηση. Από όταν έληξε η σύγκρουση του 2001, η χώρα διέπεται από τη συμφωνία-πλαίσιο της Αχρίδας η οποία περιγράφει λεπτομερώς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της κάθε εθνικής κοινότητας, αυτό είναι το έγγραφο που οικοδομεί την αμοιβαία εμπιστοσύνη και για τους δύο.
Αυτό το κίνημα πολιτών που έχει διαμορφωθεί κατά τους τελευταίους μήνες θα είναι, επίσης, ένας "φύλακας" για οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση. Αυτό διατυπώθηκε ξεκάθαρα και την περασμένη Κυριακή, οι άνθρωποι έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους με το SDSM για να ζητήσουν την παραίτηση, παρότι ένας μεγάλος, μεγάλος αριθμός από αυτούς τους διαδηλωτές δεν είναι συνδεδεμένοι με το SDSM, ούτε επιθυμούν να είναι παρά τα όσα διατείνεται η κυβέρνηση για να τους δυσφημίσει.
Ως εκ τούτου, ανεξάρτητα από το SDSM ή οποιεσδήποτε άλλες υποσχέσεις από οποιοδήποτε κόμμα, οι πολιτικοί θα θα λογοδοτήσουν στους πολίτες και στον Τύπο. Ο στόχος αυτής της κίνησης είναι όχι μόνο να θέσει τέρμα σε μια αυταρχική διακυβέρνηση, αλλά και να εξασφαλίσει ότι δεν θα ξανασυμβεί ποτέ.
Ένα από τα φαινόμενα που έχουμε παρατηρήσει τον τελευταίο καιρό στις διαδηλώσεις, είναι η ύπαρξη λαβάρων με εμβλήματα μειονοτήτων, ενώ ακόμα και οι Ρομά συμμετέχουν με δικές τους σημαίες. Η δημοσιογράφος μας εξηγεί σχετικά:
" Στην ΠΓΔΜ υπάρχουν πολλές μειονότητες, Αλβανοί, Ρομά, Τούρκοι, Σέρβοι, Βλάχοι, και πολλοί άλλοι. Οι κινητοποιήσεις είναι ανοιχτές για όλους όσους είναι απογοητευμένοι με την κυβέρνηση και έτσι βλέπουμε πως η κάθε μειονότητα έχει τη σημαία της. Υπάρχουν ακόμα και σημαίες του LGBT κινήματος, όχι μόνο των εθνοτικών μειονοτήτων".
"Ο Petrit Saračini δεν είναι Αλβανός από την Αλβανία, αλλά από την Αλβανική μειονότητα της χώρας μας. Στην ουσία είπε ότι η εθνική κυριαρχία της χώρας προέρχεται από και ανήκει στους πολίτες, οι πολίτες είναι ο" βασιλιάς "της χώρας". Είπε επίσης ότι με αυτή την κυβέρνηση οι πολίτες δεν ήταν ποτέ σε θέση να ζητήσουν με δίκαιο τρόπο τα δικαιώματα τους. Ναι, συμφωνώ με την τοποθέτηση του", σχολιάζει η Tanja.
Ελέγχοντας την εκπαίδευση
Τα τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση έχει ελαττώσει την αυτονομία των πανεπιστημίων μετατρέποντάς τα από εκπαιδευτικά ιδρύματα σε εργαλεία πολιτικής επιρροής με άμεση ανάμειξη του κράτους, με υποχρεωτικές κρατικές εξετάσεις υπό την επιτήρηση του υπουργείου.Η Tanjia μας λέει:
"Το αρχικό αίτημα των φοιτητών ήταν να διαδηλώσουν για μεταρρυθμίσεις στο ακαδημαϊκό σύστημα για να μην είναι οι εξετάσεις στα χέρια της κυβέρνησης. Από τον Νοέμβριο το φοιτητικό κίνημα εξελίχθηκε, μεγάλωσε και συγκέντρωσε γύρω του όλους όσους δεν μπορούσαν να ανεχθούν άλλο τους κυβερνητικούς χειρισμούς. Ήταν οι πρώτοι που ξεκίνησαν τις διαδηλώσεις και έτσι σήμερα οι φοιτητές είναι εκείνοι που έχουν κατασκηνώσει μπροστά από την κυβέρνηση ζητώντας την απομάκρυνση της".
Περί ονοματοδοσίας και Ελλάδας
Ρωτάμε την δημοσιογράφο να μας σχολιάσει τις δηλώσεις του προέδρου της χώρας, Γκιόργκι Ιβάνοφ."Δεν πιστεύω ότι ο πρόεδρος Ιβάνοφ κατηγόρησε την Ελλάδα για την αστάθεια στη χώρα, ούτε πιστεύω πως υπάρχει αστάθεια. Καλό είναι να ελέγχονται όλες οι πληροφορίες που βγαίνουν προς τα έξω αυτό το διάστημα για τη χώρα μου. Ο Ιβάνοφ είπε ότι η παύση της προόδου των συζητήσεων στην Ε.Ε. εξαιτίας του βέτο που έχει ασκήσει η Ελλάδα σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε., θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε μια αστάθεια τη χώρα και σε ύφεση.
Παρόλα αυτά, προσωπικά πιστεύω πως αυτή τη στιγμή η χώρα δεν απειλείται με αστάθεια, ωστόσο αυτό δεν μπορώ να το αποκλείσω για πάντα. Επίσης, προσωπικά συμμερίζομαι την άποψη του προέδρου για το βέτο της Ελλάδας στην Ε.Ε. και ιδίως στο ΝΑΤΟ. Θεωρώ πως το γεγονός ότι η Ελλάδα μπλόκαρε την ΠΓΔΜ το 2008 στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου, στην ουσία άνοιξε τις πύλες του λαϊκισμού και του αυταρχισμού της κυβέρνησης, κάτι που μακροπρόθεσμα, αν η χώρα παραμένει σε αδιέξοδο θα μπορούσε να οδηγήσει σε αστάθεια".
"Για το ζήτημα του ονόματος, συμφωνώ με τον πρόεδρο, ίσως να είναι και το μόνο θέμα για το οποίο συμφωνώ μαζί του. Όπως είπα πριν, το μπλοκάρισμα από την Ελλάδα έχει βοηθήσει την επιδείνωση της κατάστασης στη χώρα και είμαι απολύτως πεπεισμένη ότι η Ελλάδα αντιλαμβάνεται το μερίδιο ευθύνης στο τι γίνεται σήμερα. Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να το λάβει αυτό υπόψη της και να διορθώσει τα λάθη του παρελθόντος.
Οι υποκλοπές που παρουσίασε η αντιπολίτευση έχουν αποδείξει ότι είναι πραγματικά η Ελλάδα εκείνη που έχει μπλοκάρει μια συμβιβαστική λύση στο ζήτημα της ονομασίας.
Ο Γκρουέφσκι και ο υπουργός Εξωτερικών Μιλοσόσκι, ακούγονται να επιβεβαιώνουν ότι η πΓΔΜ δέχθηκε μια συμφωνία αλλά η Ελλάδα την απέρριψε. Αυτό καταδεικνύει μια έλλειψη συνεργασίας για το όνομα από την πλευρά των Ελλήνων, και φέρνει στην επιφάνεια την νέα ελπίδα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα αποκαταστήσει τις σχέσεις με τους γείτονες της χώρας.
Το μπλοκάρισμα της χώρας μου σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ έχουν βοηθήσει την άνοδο του απολυταρχισμού του Γκρουέφσκι που γύρω από την ονοματοδοσία έχει αναβιώσει την εθνικιστική ρητορική. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι διαδηλώνουν. Αντίθετα με το τι πιστεύουν οι Έλληνες, οι περισσότεροι Σκοπιανοί θα προτιμούσαν χίλιες φορές να έχουν δουλειές, καλύτερη προοπτική εξέλιξης και περισσότερα χρήματα, από το να έχουν ένα άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην κεντρική πλατεία της πρωτεύουσας. Θα προτιμούσαν ένα καλό σύστημα υγείας από μια λεωφόρο που λέγεται Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η νέα ελληνική κυβέρνηση πρέπει να βοηθήσει τις δημοκρατικές δυνάμεις της χώρας μου, να στείλει ένα σήμα καλής πρόθεσης για συνεργασία και να μην συνεχίσει την ανατροφοδότηση του νασιοναλισμού και της αμοιβαίας έλλειψης εμπιστοσύνης. Η Ελλάδα είναι ο κύριος επενδυτής στην πΓΔΜ και οι συμπατριώτες μου περνούν τις διακοπές τους στην Ελλάδα, αφήνοντας χρήματα εκεί".
"Οι διαδηλώσεις δεν υποκινούνται από ξένες δυνάμεις, αυτό είναι μια ανοησία και ακριβώς αυτό που θα βόλευε την κυβέρνηση σαν ρητορική. Ότι όλα υποκινούνται από τον Σόρος και άλλους. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα αυθεντικό τοπικό κίνημα με ελάχιστη χρηματοδότηση αλλά πολύ πάθος. Οι άνθρωποι έχουν χάσει τις ελπίδες τους και αυτός είναι ο μόνος δρόμος της πάλης. Διαδηλώσεις μέχρι την παραίτηση. Το γεγονός ότι η Μόσχα διαδίδει φήμες για ανάμειξη των δυτικών στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, είναι μεγάλο κρίμα.
Οι Σκοπιανοί δεν είναι χωρισμένοι στα δύο όπως οι Ουκρανοί ή οι Σέρβοι σε κάποιο βαθμό, για παράδειγμα. Η στρατηγική της χώρας είναι να γίνει μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ διατηρώντας καλές σχέσεις την ίδια ώρα με τη Μόσχα, κάτι που επιβεβαιώνει και ο ηγέτης της αντιπολίτευσης. Ελπίζω η Ρωσία να βοηθήσει τις δημοκρατικές δυνάμεις και να τερματίσει τις φήμες για υποθετικές ξένες αναμείξεις δυνάμεων εκτός συνόρων".
Παραπάνω, έγινε λόγος για τους χειρισμούς της νέας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Η τελευταία τοποθέτηση για το ζήτημα έγινε από την ευρωβουλευτή του κόμματος, Σοφία Σακοράφα κατά τη συζήτηση στην ολομέλεια για την κατάσταση στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.
Συγκεκριμένα η ευρωβουλευτής επέρριψε ευθύνες στην Ε.Ε για την τακτική που ακολουθεί, η οποία υπονομεύει και τις ευρωπαϊκές αρχές, αλλά και τη δυνατότητα εξέλιξης της πΓΔΜ:
"Μόλις 2 μήνες πριν, στη συζήτηση της Ετήσιας Έκθεσης προόδου για την πΓΔΜ είχα τονίσει ότι η πολιτική της επιβράβευσης όλων αυτών των αρνητικών που συνθέτουν την σημερινή κατάσταση της χώρας μόνο ανασταλτικά θα μπορούσε να λειτουργήσει για την πρόοδο της.
Δυστυχώς τα γεγονότα στον Κουμάναβο με επιβεβαίωσαν με τον τραγικότερο τρόπο.
Στη γειτονική μας χώρα υπάρχουν σοβαρά προβλήματα λειτουργίας κράτους δικαίου, σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εφαρμογής της διεθνοτικής συμφωνίας της Αχρίδας, σεβασμού της αρχής της καλής γειτονίας και έλλειμμα δημοκρατίας της χώρας.
Σε αυτά ακριβώς οφείλουμε να εστιάσουμε την προσοχή μας. Όλες οι άλλες αιτιάσεις (περί εξωτερικών ευθυνών) δεν κάνουν τίποτα άλλο από το εξωραΐζουν την πραγματικότητα, να διαιωνίζουν την κατάσταση και να βαθαίνουν την κρίση".
Διευκρινίζεται ότι η πΓΔΜ είναι από τον Δεκέμβριο του 2005 υποψήφια προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Διπλωματικά ζητήματα της χώρας είναι η διαμάχη με την Ελλάδα σχετικά με τη χρήση του ονόματος "Macedonia" και οι ψυχρές σχέσεις με τη Βουλγαρία.
Προϋπόθεση για την ένταξη της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ παραμένει άλλωστε η εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτής λύσης με την Ελλάδα στο πρόβλημα του ονόματος, όπως δήλωσε εκ νέου ο ΓΓ της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ, μετά τη συνάντηση που είχε με τον Σκοπιανό πρωθυπουργό Νίκολα Γκρούεφσκι, στην έδρα του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες, την περασμένη Τετάρτη.
Ο κ. Στόλτενμπεργκ υπενθύμισε πως θεμελιώδης αρχή του ΝΑΤΟ αποτελεί η συναίνεση και ότι για την ένταξη μίας χώρας στη Συμμαχία απαιτείται ομόφωνη απόφαση και από τις 28 χώρες-μέλη.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου