Περισσότερο από το μισό παγκόσμιο εμπόριο εκτιμάται πως περνάει, τουλάχιστον στα χαρτιά, μέσα από τους λεγόμενους “φορολογικούς παραδείσους”. Πάνω από το μισό των τραπεζικών στοιχείων ενεργητικού και το 1/3 των άμεσων ξένων επενδύσεων από πολυεθνικές εταιρίες περνούν μέσα από τα offshore κέντρα. Περίπου το 85% των διεθνών τραπεζικών εργασιών και της έκδοσης ομολόγων διεξάγεται σε μια υπεράκτια ζώνη άνευ εθνικότητας, της λεγόμενης Ευρωαγοράς (καμιά σχέση με τη “Ζώνη του Ευρώ”). Το ΔΝΤ εκτιμούσε το 2010 πως η συνολική αξία του ενεργητικού μόνον των μικρών νησιωτικών χρηματοπιστωτικών κέντρων, όπου εδρεύουν οι offshore, ανέρχονται συνολικά σε 18 τρισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή ίσο με το 1/3 του παγκόσμιου ΑΕΠ! Κι αυτό, σύμφωνα με το ΔΝΤ, αποτελούσε μάλλον υποεκτίμηση.
Αυτή η τεράστια δύναμη έχει πολλά κέντρα, αλλά όμως μία πραγματική πρωτεύουσα: το Σίτι του Λονδίνου. Και ήταν αυτή η δύναμη που βοήθησε καθοριστικά ώστε να γύρει τελικά η πλάστιγγα υπέρ του Brexit στο δημοψήφισμα στη Μεγάλη Βρετανία, που θα την οδηγήσει εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα μετατρέψει την 5η οικονομία στον κόσμο σ' έναν μεγάλο “φορολογικό παράδεισο”, με εταιρική φορολογία μόλις στο 15% -ευχάριστο νέο για τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη Βρετανία, αλλά όχι και για τους μικρομεσαίους φορολογούμενους της χώρας που θα επωμιστούν, όπως συμβαίνει πάντα, τη διαφορά, πληρώνοντας περισσότερους φόρους.
Επικράτειες Εχεμύθειας
Τι είναι όμως αυτοί οι περιβόητοι “φορολογικοί παράδεισοι”, που κάνουν τους πλούσιους πλουσιότερους ενώ αφήνουν εμάς τους υπόλοιπους να πληρώσουν το λογαριασμό; Επίσημα χρησιμοποιείται ο όρος “επικράτεια εχεμύθειας” (Secrecy Jurisdiction), ή απλά ο αγγλικός όρος Offshore. αν και κανονικά θα έπρεπε να αποκαλείται “φορολογικό καταφύγιο”. Είναι ένας τόπος, που προσελκύει κεφάλαια επιτρέποντας σε κάποιους ζάπλουτους να αποφεύγουν, νόμιμα ή παράνομα, τη φορολόγηση, και ταυτόχρονα ο ίδιος ο τόπος πλουτίζει υπονομεύοντας τη φορολόγηση άλλων χωρών.
Ένα υπεράκτιο κέντρο είναι μια ζώνη διαφυγής φόρων από Κάπου Αλλού. Ένας “φορολογικός παράδεισος” μπορεί να προσφέρει μηδενικούς φορολογικούς συντελεστές στους μη μόνιμους κατοίκους τους, για να παρκάρουν τα λεφτά τους εκεί, αλλά να φορολογεί κανονικά τους μόνιμους κατοίκους του. Συνήθως ο τομέας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών είναι δυσανάλογα μεγάλος σε σύγκριση με το μέγεθος της τοπικής οικονομίας π.χ. Κύπρος. Υπόψιν οι παράνομες οικονομικές δραστηριότητες είναι γνωστές και ως Φοροδιαφυγή, ενώ θεωρητικά η Φοροαποφυγή είναι νόμιμη. Ανάμεσα στη Διαφυγή και στην Αποφυγή υπάρχει μια απέραντη γκρίζα ζώνη με πολλά νομικά παράθυρα για τους επιτήδειους. Ωστόσο η διαφορά ανάμεσα στη Φοροδιαφυγή και στη Φοροαποφυγή έχει το πάχος του τοίχου της φυλακής. Αν σε πιάσουν να φοροδιαφεύγεις μπορούν να σε ταράξουν στα πρόστιμα, στις κατασχέσεις και να σε στείλουν ακόμη και στη φυλακή. Αν διαπιστώσουν ωστόσο ότι φοροαποφεύγεις, με διάφορα νομικά και λογιστικά τερτίπια, θα εγκωμιάσουν το “επιχειρηματικό δαιμόνιο” σου ή, στη χειρότερη περίπτωση, θα σε κατηγορήσουν για ανήθικο ή καταχραστή.
Οι φορολογικοί παράδεισοι άρχισαν να ανθίζουν κατά τη διάρκεια του Α' Π. Πολέμου όταν οι εμπόλεμες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αύξησαν σημαντικά τους φόρους για να καλύψουν το κόστος του πολέμου. Στον κόσμο μας υπάρχουν περίπου 60 Offshore επικράτειες, που χωρίζονται γενικά σε τέσσερις ομάδες. Η πρώτη ομάδα είναι οι ευρωπαϊκοί φορολογικοί παράδεισοι (Ελβετία, Λιχτενστάιν, Μονακό, Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, Κύπρος, Ιρλανδία, η Ανδόρα, η Μάλτα κ.α.). Η Ελβετία, η αρχαιότερη επικράτεια εχεμύθειας στην Ευρώπη, και το Λίχτενσταϊν επικεντρώνονται κυρίως στους πλούσιους φοροφυγάδες Γερμανούς, Γάλλους και Ιταλούς, χωρίς ωστόσο να λένε όχι και στους πλούσιους Έλληνες και Άραβες φοροφυγάδες. Η Ελβετία άρχισε να συγκεντρώνει τα χρήματα των ευρωπαϊκών ελίτ κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και μετά, συγκεντρώνοντας χρήματα καταδιωγμένων Εβραίων αλλά και κλοπιμαία των Ναζί, όλα συγκαλυμμένα μ΄ ένα ισχυρό, σχεδόν ιερό τραπεζικό απόρρητο.
Αυτός ο Αλπικός παράδεισος, που είναι μια περίτεχνη ομοσπονδία που έχει να επτά αιώνες να γνωρίσει πόλεμο στο έδαφός της, είναι ο παλιότερος και ο ισχυρότερος φορολογικός παράδεισος στον κόσμο. Ένα αυτόνομο θησαυροφυλάκιο για πλούσιους Ευρωπαίους και Αμερικανούς, που παρέχει ασφάλεια, σταθερότητα και εχεμύθεια, αν και η τελευταία προβλέπεται να τελειώνει ως το 2019. Η Ελβετία, ένα κομμάτι της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που επιβίωσε μες τους αιώνες, έχει τη δική της “Αυτοκρατορία”, που είναι όμως αόρατη, και ονομάζεται ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ. Έχει μάθει πως αν μείνεις ουδέτερος σε όλους τους πολέμους, τότε μπορείς να βγάλεις αναίμακτα και άκοπα πολλά λεφτά. Έτσι οι Ελβετοί πλούτισαν από το αίμα και τη δυστυχία των άλλων Ευρωπαίων, αλλά δεν ένιωθαν και πολλές ενοχές με εξαίρεση τη δημιουργία του Ερυθρού Σταυρού που ήταν δική τους πρωτοβουλία. Πριν από την οικονομική κρίση του 2008 η Ελβετία φιλοξενούσε 3,1 τρισεκατομμύρια δολάρια σε εξωχώριους λογαριασμούς μη κατοίκων της. Το ποσό αυτό ήταν κατά 80% μη δηλωμένο στις φορολογικές αρχές των χωρών που υπάγονταν οι ιδιοκτήτες τους, ενώ στην περίπτωση των Ελλήνων το μη δηλωμένο ποσό έφτανε το 99%!
Η δεύτερη είναι μια βρετανική ζώνη με επίκεντρο το City του Λονδίνου, που επεκτείνεται σχεδόν σε όλο τον πλανήτη μας, στηριζόμενη σε χώρες και εδάφη που άνηκαν στην πρώην Βρετανική Αυτοκρατορία. Η τρίτη ομάδα είναι μια ζώνη επιρροής των ΗΠΑ, που περιλαμβάνει χώρες-προτεκτοράτα όπως ο Παναμάς, Αμερικάνικες Παρθένες Νήσοι, Νήσοι Μάρσαλ, Λιβερία κ.α. Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν ως γνωστόν το δέλεαρ των φοροαπαλλαγών και του απόρρητου για να προσελκύσουν χρήματα από το εξωτερικό, ακόμη και “βρώμικα χρήματα”, αρκεί τα εγκλήματα να έχουν διαπραχθεί στο εξωτερικό. Η τέταρτη ομάδα είναι ολιγάριθμη και αταξινόμητη, που περιλαμβάνει χώρες όπως η Ουρουγουάη, η Σομαλία, κ.α. που βρίσκονται γενικώς πολύ πίσω ακόμη στις περίτεχνες μεθόδους ξεπλύματος μαύρου χρήματος και διευκόλυνσης των φοροφυγάδων.
Ο Βρετανικός “ιστός της αράχνης”
Η μεγαλύτερη, πλουσιότερη και πιο ισχυρή ομάδα “επικρατειών εχεμύθειας” είναι ένας ιστός αράχνης, που απλώνεται σε όλο τον κόσμο, αλλά έχει ως επίκεντρο της το Σίτι του Λονδίνου. Μέσα απ' αυτό το δίκτυο των υπεράκτιων δορυφόρων το Σίτι κατέστη η πραγματική χρηματοπιστωτική πρωτεύουσα του πλανήτη μας. Διάσπαρτοι σχεδόν σε όλες τις ωρολογιακές ζώνες οι βρετανικοί υπεράκτιοι δορυφόροι προσελκύουν κεφάλαια απ' όλο τον κόσμο, όπως η αράχνη παγιδεύει τα διερχόμενα έντομα στους ιστούς της. Αλλά τα κεφάλαια αυτά δεν παραμένουν εκεί όπου πρωταρχικά παγιδεύτηκαν λόγω του δέλεαρ της φοροαπαφυγής και της εχεμύθειας. Κατευθύνονται στο Λονδίνο όπου, ξεπλυμένα πλέον και “καθαρά”, επενδύονται σε πληθώρα χρηματοπιστωτικών προϊόντων παρέχοντας επιπλέον κέρδη στους κατόχους τους, αλλά και αξιοζήλευτες προμήθειες στους χρηματιστές και τραπεζίτες του Σίτι.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και κατά τη δεκαετία του 1960, με τη διάλυση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας που κάποτε κάλυπτε το 1/4 της επιφάνειας του πλανήτη μας, η ελίτ της Βρετανίας και ιδιαίτερα εκείνη του Σίτι (City) του Λονδίνου, συνέλαβε μια μεγαλεπήβολη ιδέα, στην ουσία ένα “Plan B”, ώστε να διαιωνιστεί η χρηματοοικονομική πρωτοκαθεδρία του Λονδίνου στην παγκόσμια οικονομία. Επινόησαν έτσι και προμελετημένα κατασκεύασαν έναν ιστό με επίκεντρο το Λονδίνο, που αποτελούνταν από ημι-βρετανικά, πρώην βρετανικά ή Εξαρτώμενα Εδάφη του Βρετανικού Στέμματος, διασκορπισμένα σε όλο τον κόσμο, τα οποία θα έκλεβαν χρηματοπιστωτικές εργασίες από τις γειτονικές επικράτειες, προσφέροντας κρυψώνες για το χρήμα, με κύριο γνώρισμα τη χαμηλή φορολογία, τις χαλαρές νομοθετικές ρυθμίσεις (Regulations) και ιδιαίτερα εμπιστευτικότητα και μυστικότητα. Με άλλα λόγια ήταν περιοχές που πλούτιζαν υπονομεύοντας τις νομοθεσίες άλλων περιοχών. Έτσι το Σίτι του Λονδίνου θα μπορούσε να διαχειρίζεται εξ αποστάσεως το άφθονο χρήμα από φοροδιαφυγή, φοροαποφυγή, αθέμιτες ενδοομιλικές συναλλαγές, ακόμη και από εγκληματικές δραστηριότητες, χωρίς το ίδιο να βρομίζει ή να του προσάπτουν διάφορες κατηγορίες.
Αυτό το νέο παγκόσμιο υπεράκτιο σύστημα απέκτησε σύντομα τη δική του υποδομή και τεχνογνωσία, το δικό του “στρατό” εξειδικευμένων συμβούλων και συνεργατών (λογιστών, δικηγόρων, οικονομολόγων κ.α.), το δικό του όραμα για την παγκόσμια οικονομία, ακόμη και μια αίσθηση κοινού σκοπού, ακολουθώντας ταυτόχρονα τους δικούς του, οιωνεί αριστοκρατικούς, κώδικες συμπεριφοράς. Αυτός ο “αόρατος ιστός της αράχνης” με επίκεντρο το Λονδίνο είχε “εσωτερικό δακτύλιο” τα Εξαρτημένα Εδάφη του Στέμματος (νησιά Τζέρσεϊ, Γκέρνσεϊ, Νήσος του Μαν, Γιβραλτάρ), που εστίαζαν κυρίως στην εκμετάλλευση του πλούτου της Ευρώπης, ενώ τα 14 Υπερπόντια Εδάφη της Καραϊβικής, που ήταν και τα τελευταία προπύργια της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, θα εστίαζαν κυρίως στην αξιοποίηση των κεφαλαίων της αμερικανικής ηπείρου. Και οι δύο ομάδες άνηκαν στο Χώρο της Στερλίνας, χρησιμοποιούσαν δηλαδή τη βρετανική Στερλίνα είτε είχαν τα τοπικά τους νομίσματα προσδεδεμένα σ' αυτή.
Τέλος διάφορες επικράτειες σε άλλες περιοχές του πλανήτη, θα επέκτειναν αυτό το δίκτυο σε όλο τον κόσμο. Έτσι το, ελεγχόμενο από τους Βρετανούς μέχρι το 1997, Χονκ Κονγκ, και σε μικρότερο βαθμό η Σιγκαπούρη, θα επικεντρώνονταν στην Κίνα και την περιφέρεια της, ενώ κάποια περίεργα υπολείμματα της αυτοκρατορικής εποχής στον Ειρηνικό, στη Μέση Ανατολή, θα έδιναν σ' αυτό το ανίερο δίκτυο μια πραγματικά παγκόσμια διάσταση.
1% Vs 99%: Ζάπλουτοι εναντίον Υπολοίπων
Ένα ερώτημα προκύπτει αμείλικτα: Τι κάνουμε για όλα αυτά εμείς οι υπόλοιποι, τα “συνήθη υποζύγια” και ειδικά οι κυβερνήσεις που εκλέγουμε, αλλά και τα κράτη γενικότερα που χάνουν πολύτιμα φορολογικά έσοδα από τους πιο πλούσιους πολίτες τους; Αντί να συνεργαστούν και να αντιδράσουν δυναμικά και από κοινού, απαγορεύοντας κάθε τύπο Offshore και κυνηγώντας ανελέητα τους φοροφυγάδες ως τα πέρατα του κόσμου, αυτό που κάνουν ως τώρα είναι εν τέλει να μιμούνται τις Оffshore και να συνθηκολογούν με τις ανομίες τους. Οι δήθεν μη offshore χώρες για να ανταγωνιστούν τις ανοικτά offshore επικράτειες, αποκτούν όλο και περισσότερο τα χαρακτηριστικά υπεράκτιων κέντρων μετακυλώντας συνεχώς τα φορολογικά βάρη από το κεφάλαιο και τις εταιρείες, προς τους μικρομεσαίους, τους εργαζόμενους, και τους απλούς φτωχούς πολίτες. Έτσι το πλουσιότερο 0,1% των Αμερικανών είδε τον πραγματικό συντελεστή φορολογίας του να πέφτει από το 60% το 1960 στο 33% το 2007.
Με νομικά και λογιστικά τερτίπια -χωρίς να υπολογίσουμε την αξιοποίηση των offshore τους- οι Αμερικανοί ζάπλουτοι κατάφεραν να μειώσουν τη φορολογία τους ακόμη περισσότερο. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά άδικη εις βάρος των μικρομεσαίων και των εργαζομένων. Ακόμη και ο Γούρεν Μπάφετ έφτασε να παραδέχεται αφοπλιστικά πως επιβαρύνεται με χαμηλότερο συντελεστή ακόμη κι από τη γραμματέα του. Συμπέρασμα: οι πλούσιοι πληρώνουν συνεχώς λιγότερα και οι υπόλοιποι, όλοι εμείς οι “εθελοντές κερατάδες”, καλούνται για να καλύψουν τη διαφορά, σηκώνοντας στους ώμους τους ακόμη περισσότερα βάρη.
Το Tax Justice Network υπολόγισε το 2005 πως μόνον τα φυσικά πρόσωπα, οι ζάπλουτοι, διατηρούν σε offshore πλούτο αξίας 11,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Σήμερα, νεότερες εκτιμήσεις, θέλουν αυτό το ποσό να προσεγγίζει τα 20 τρισεκατομμύρια και να αντιστοιχεί σε πάνω από το 1/4 του παγκόσμιου ΑΕΠ. Από αυτό το ποσό τα δύο τρισεκατομμύρια προέρχονται από πλούσιους φοροφυγάδες και διεφθαρμένους πολιτικούς από φτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες, όπου η πλειονότητα του πληθυσμού πεινάει και τα παιδιά πεθαίνουν κατά χιλιάδες από ασθένειες που θα μπορούσαν να προληφθούν με ένα μικρό μόνο ποσοστό απ' όλα αυτά τα μαύρα χρήματα.
Οι εκατομμυριούχοι, αν και αποτελούν μόνο το 1% του πληθυσμού παγκοσμίως, έχουν στην κατοχή τους σχεδόν το μισό ιδιωτικό πλούτο του κόσμου, σύμφωνα με την ετήσια έρευνα της Boston Consulting Group. Συνολικά, 18,5 εκατομμύρια πλούσια νοικοκυριά μοιράζονται το 47% όλου του παγκόσμιου πλούτου σε εισοδήματα, τραπεζικές καταθέσεις ή μετοχές. Το ύψος της περιουσίας όλων μαζί ανέρχεται στα 78,8 τρισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που ξεπερνά το παγκόσμιο ΑΕΠ. Οι ΗΠΑ φιλοξενούν τους περισσότερους εκατομμυριούχους (8 εκατομμύρια) και ακολουθεί η Κίνα (2 εκατομμύρια). Ωστόσο το Λιχτενστάιν και η Ελβετία είναι οι δύο χώρες με τη μεγαλύτερη αναλογία εκατομμυριούχων ανά αριθμό κατοίκων. Στη Γαλλία οι εκατομμυριούχοι ανέρχονται σε 445.000. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση πλούτου πάντως παρατηρείται στη Βόρεια Αμερική: το 63% ατομικών περιουσιακών στοιχείων ύψους 60,4 τρισ. δολαρίων ανήκουν αποκλειστικά σε εκατομμυριούχους και το ποσοστό αυτό, το υψηλότερο του πλανήτη, εκτιμάται ότι θα φτάσει το 69% μέχρι το 2020. Το 2015 ο ιδιωτικός πλούτος αυξήθηκε “μόνο” κατά 5,2%, από 7% το 2014, κυρίως λόγω της χρηματοοικονομικής και πολιτικής αστάθειας, καθώς και της επιβολής οικονομικών κυρώσεων.
Ο δε πλούτος που έχει συγκεντρωθεί σε εξωχώρια/Offshore κέντρα, δηλαδή σε χώρες που προσφέρουν εχεμύθεια και χαμηλή φορολόγηση σε επενδυτές από τρίτες χώρες, αυξήθηκε κατά 3%. Η Ελβετία παραμένει ο “εξωχώριος” προορισμός που προτιμούν οι κάτοχοι μεγάλων περιουσιών, μπροστά από τη Σιγκαπούρη και τη Βρετανία και τον απέραντο “ιστό αράχνης” που έχει στήσει.
Σε κάθε περίπτωση το σημερινό δίκτυο των Offshore κέντρων αποτελεί τη μεγαλύτερη δύναμη μετακίνησης πλούτου και ισχύος από τους φτωχούς στους πλούσιους, που υπήρξε ποτέ. Κάτι σαν αντίστροφος ταξικός πόλεμος, όπου το 1% των ζάπλουτων στρέφεται κατά του 99% των υπολοίπων, για να πάρει πίσω ότι κατέκτησαν γενιές και αιώνες εργατικών και αστικών αγώνων και να τους ξεζουμίσει ακόμη περισσότερο. Αυξάνει ιλιγγιωδώς τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, τις αδικίες, εξευτελίζει την πολιτική, τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη, αποτελώντας ίσως τη μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια ισορροπία. Είναι ένα παγκόσμιο “θερμοκήπιο εγκλήματος” και διαφθοράς. Συνέβαλε, δρώντας ως “καμικάζι” του χρηματοπιστωτικού συστήματος και με τις τεράστιες διασυνοριακές κινήσεις κεφαλαίων, όσο κανένας άλλος στη δημιουργία της χρηματοπιστωτικής φούσκας και Κρίσης του 2007-2008, από την οποίο η παγκόσμια οικονομία δεν έχει ακόμη συνέλθει. Το υπεράκτιο δίκτυο δεν προκάλεσε 100% τη χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά δημιούργησε το περιβάλλον -αρρύθμιστες και αδιαφανείς αγορές- που την κατέστησε δυνατή.
Κάτι το σάπιο υπάρχει στην παγκόσμια οικονομία...
Τελειώνοντας πρέπει να διευκρινίσουμε το εξής: Η φορολογία δεν είναι απλά κόστος που πρέπει με κάθε τρόπο να ελαχιστοποιείται, αλλά μια διανομή προς την κοινωνία, για να γίνουν δρόμοι, σχολεία, νοσοκομεία κ.α. Ωστόσο οι ζάπλουτοι φοροφυγάδες και τα υπεράκτια κέντρα που τους εξυπηρετούν, έχουν διαποτιστεί από μια αντεστραμμένη ηθική, σύμφωνα με την οποία η φορολογία, η δημοκρατία και το κοινωνικό κράτος είναι κάτι το κακό και άχρηστο, ενώ οι φορολογικοί παράδεισοι, η φοροαποφυγή και η εχεμύθεια, ακόμη και η δωροδοκία που σου επιτρέπει να παρακάμπτεις τη γραφειοκρατία, είναι καλά πράγματα.
Όσοι αποφεύγουν συστηματικά να πληρώνουν φόρους αποθεώνονται από αυτούς, ενώ οι έντιμοι επιχειρηματίες θεωρούνται το λιγότερο κορόιδα. Με την αφρόκρεμα του 1% να έχει τη δυνατότητα να φοροδιαφεύγει ανερυθρίαστα τα Offshore κέντρα, που επιτρέπουν κάτι τέτοιο, υπονομεύουν σε παγκόσμια κλίμακα τη δημοκρατία, το κράτος Δικαίου, τους κανόνες, τους νόμους και την εμπιστοσύνη του κόσμου προς αυτούς. Γι' αυτό και η πλειονότητα των πολιτών σήμερα διαισθάνεται πως κάτι το πολύ σάπιο υπάρχει στην παγκόσμια οικονομία, αλλά δεν έχει τις γνώσεις και τα εργαλεία να το εντοπίσει ξεκάθαρα. Ας μη γελιόμαστε. Αυτό το σάπιο είναι στην ουσία η αχανής Αθέατη Αυτοκρατορία των Offshore, που απειλεί όχι μόνον την παγκόσμια οικονομία αλλά και την ίδια την ανθρωπότητα. Είναι ένα πραγματικό τέρας που αν δεν ελέγξουμε ή καταστρέψουμε στο τέλος θα μας κατασπαράξει όλους.
Το 1944 στη Διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς διαμορφώθηκε η αρχιτεκτονική του μεταπολεμικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασιζόμενη σε κανόνες που θα εκδίωκαν τους τοκογλύφους δανειστές και τους ραντιέρηδες από τις διεθνείς χρηματοδοτήσεις. Παιδιά εκείνης της διάσκεψης ήταν το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, που όμως σήμερα θεωρούνται τσιράκια της Παγκοσμιοποίησης και της ασύστολης απορρύθμισης, ενώ αρχικά διαδραμάτιζαν αντίθετο ρόλο ως θεματοφύλακες μιας εύρυθμης παγκόσμιας οικονομίας, που την προστάτευαν από τα άστατα κύματα των μετακινήσεων των κερδοσκοπικών κεφαλαίων.
Τότε όμως οι Δυτικές οικονομίες βρισκόταν υπό την επίδραση του Κεϊνσιανισμού, που πρέσβευε πως ο χρηματοπιστωτικός τομέας όφειλε να είναι υπηρέτης της κοινωνίας και όχι αφέντης της. Γι' αυτό επικρατούσαν ρυθμίσεις και έλεγχοι στις κινήσεις των κεφαλαίων, καθώς και χαμηλά επιτόκια, που θεωρούνται ο “θάνατος του ραντιέρη”. Αν κάποιος επιχειρηματίας ήθελε να βγάλει λεφτά θα έπρεπε να επενδύει στην πραγματική οικονομία και να “σηκώσει τα μανίκια” του και όχι να κάθεται αναπαυτικά στο γραφείο του βλέποντας το κεφάλαιο του να αυγατίζει εις βάρος των άλλων. Σ' αυτό στηρίχτηκε το μεταπολεμικό οικονομικό θαύμα, η δημιουργία του Κράτους-Πρόνοιας και η κοινωνική συνοχή της Ευρώπης. Από τη δεκαετία όμως του 1980 όλο αυτό το το μεταπολεμικό οικοδόμημα, που εξασφάλισε ειρήνη και ευημερία στους πολλούς, αποδομείται προς όφελος του 1% και με τις γνωστές συνέπειες για το υπόλοιπο 99% και ειδικά για την Ελλάδα και τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού της, που τιμωρείται άδικα, ενώ οι λίγοι συνεχίζουν να κερδοσκοπούν και να φοροδιαφεύγουν.
Τελειώνοντας υπενθυμίζω πως υπάρχουν κάποιοι, οργανωμένοι καλά σε λόμπι και με ισχυρά μέσα στα χέρια τους, που υπερασπίζονται το υπάρχον σύστημα των Offshore κ.α. επενδύοντας σε νεοφιλελεύθερες πολιτικές περαιτέρω απορρύθμισης και κατάργησης και των τελευταίων ελέγχων στις κινήσεις κεφαλαίων κ.α. Κι όλο αυτό προσπαθούν να το πουλήσουν στο λαό ως “απαραίτητες μεταρρυθμίσεις”. Ωστόσο δεν είναι καθόλου έξυπνο να βάλεις την Αλεπού σεκιουριτά στο κοτέτσι σου...
* Ο Γιώργος Στάμκος είναι συγγραφέας (stamkos@post.com) και δημιουργός του Ζενίθ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου