«Ο Ερντογάν είναι ικανός για θερμό επεισόδιο» - «Θα εκδικηθεί την Ευρώπη χρησιμοποιώντας το ISIS»

Yποπτα όπλα και ακόμη πιο ύποπτες καταγγελίες στη Δυτική Θράκη. Παραβιάσεις στο Αιγαίο και αμφισβητήσεις ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Διπλωματικά επεισόδια με Ευρωπαίους, προσφυγικές ροές που «ξυπνούν», μαχαιρώματα έξω από το τουρκικό προξενείο στις Βρυξέλλες, ένταση, προκλήσεις, απειλές...
Κι όλα αυτά μέσα σε ένα όργιο τουρκικής κατασκοπείας που φαίνεται να απλώνεται από την Ελλάδα έως τη Βόρεια Ευρώπη. Τουρκία και ΕΕ διανύουν μια κρίσιμη καμπή, κινούμενες μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, εν όψει του δημοψηφίσματος της 16ης Απριλίου.

Πορεύονται σε ένα ιστορικό χαμηλό, από το οποίο μένει να φανεί πώς και με ποιους όρους θα αναδυθούν μετά το δημοψήφισμα. Ανθρωποι με βαθιά γνώση της τουρκικής σκηνής, ο δημοσιογράφος Αμπντουλάχ Μποζκούρτ και ο πανεπιστημιακός ερευνητής-καθηγητής Αχμέτ Γιαϊλά μιλούν στο «Εθνος της Κυριακής», καταθέτοντας τους φόβους αλλά και τις εκτιμήσεις τους για το μέλλον.
Ο πρώτος, ως πρώην διευθυντής της εφημερίδας «Today's Zaman» στην οποία μπήκε λουκέτο. Ο δεύτερος, ως πρώην επικεφαλής της τουρκικής αντιτρομοκρατικής στην οποία έγιναν μαζικές εσωτερικές εκκαθαρίσεις. Και οι δύο πλέον, αυτοεξόριστοι, μακριά από την Τουρκία του Ερντογάν.
Αμπτ. Μποζκούρτ πρώην διευθυντής της εφημερίδας «Today's Zaman»
«Και τα δύο είναι πιθανά, ένα θερμό επεισόδιο Ελλάδας-Τουρκίας αλλά και ένα ατύχημα», δηλώνει ο Αμπντουλάχ Μποζκούρτ στο «Εθνος της Κυριακής». «Ο Ερντογάν υιοθετεί τακτικές -ακροσφαλούς διπλωματίας- (brinkmanship) με στόχο να αντλήσει πολιτικό όφελος. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι πρόθυμος να ρισκάρει, να ανεβάσει την ένταση, να προχωρήσει σε μυστικές επιχειρήσεις σε ελληνικό έδαφος.

Δεν πιστεύω ότι θέλει να οδηγήσει την Τουρκία σε έναν πόλεμο με την Ελλάδα. Οταν κάποιος ωστόσο τα κάνει όλα αυτά, υπάρχει κίνδυνος πολλά πράγματα να πάνε στραβά και να βρεθεί ξαφνικά ενώπιον ατυχημάτων ή καταστάσεων που δεν έχει προγραμματίσει», συνεχίζει ο πρώην διευθυντής της άλλοτε δημοφιλέστερης τουρκικής εφημερίδας, μιλώντας από τη Σουηδία όπου πλέον ζει μαζί με την οικογένειά του. «Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε», όπως σημειώνει, «ότι οι κανόνες εμπλοκής εφαρμόζονται από τους ανθρώπους στο πεδίο δράσης. Αρκεί μόνο ένα κλάσμα του δευτερολέπτου για να καταρριφθεί ένα μαχητικό, όπως συνέβη με το ρωσικό στα σύνορα με τη Συρία».
Για τον κ. Μποζκούρτ ωστόσο, υπάρχει και παρελθόν που θα πρέπει να μας προβληματίζει ως προς τα όρια της τουρκικής προκλητικότητας.
«Υπάρχει προηγούμενο και ντοκουμέντα που το αποδεικνύουν», δηλώνει ο ίδιος στο Εθνος της Κυριακής. «Το αποκαλυφθέν μυστικό σχέδιο με την ονομασία Επιχείρηση Καταιγίδα (Oraj), που διαμορφώθηκε τον Φεβρουάριο του 2003, φανέρωνε πως νεο-εθνικιστές στρατηγοί στο τουρκικό στράτευμα σκόπευαν να αυξήσουν τον αριθμό των πτήσεων πάνω από το Αιγαίο με στόχο να καταρριφθεί κάποιο τουρκικό F-15 από ελληνικό μαχητικό έπειτα από προβοκάτσια. Είχαν προβλέψει ότι ακόμη και στην περίπτωση που το ελληνικό μαχητικό δεν παρασυρόταν από την πρόκληση, τότε Τούρκος πιλότος επιλεγμένος ειδικά για αυτήν την αποστολή θα κατέρριπτε ο ίδιος το τουρκικό μαχητικό, για να κατηγορηθεί εν συνεχεία η ελληνική πλευρά. Ολα αυτά υπάρχουν με λεπτομέρειες σε δικαστικά έγγραφα.
Το σχέδιο ήταν στην πορεία να ακολουθήσει μπαράζ ψευδών ειδήσεων στα τουρκικά μίντια για να δημιουργηθεί σάλος. Παράλληλα, υπήρχαν παρόμοια σχέδια και για τουρκικές επιχειρήσεις κατά της Ελλάδας σε ξηρά και θάλασσα».

«Εάν ήταν στο χέρι του Ερντογάν, θα απομακρυνόταν πλήρως από τη Δύση», τονίζει ο Αμπντουλάχ Μποζκούρτ, ο οποίος εγκατέλειψε την Τουρκία το καλοκαίρι υπό τον φόβο ότι κινδυνεύει να συλληφθεί και μετακόμισε στη Σουηδία.

Τα περιστατικά με τα όπλα που βρέθηκαν πρόσφατα σε τζαμί στην Ξάνθη, αλλά και με τις καταγγελίες (δια στόματος ψευδομουφτή και Τούρκου πρόξενου) που ακολούθησαν περί γκιουλενιστών στη δυτική Θράκη, δημιουργούν υποψίες για προβοκάτσια. «Δεν γνωρίζω λεπτομέρειες για αυτά τα περιστατικά», σημειώνει ο κ. Μποζκούρτ. «Ωστόσο, το να ισχυρίζεται κανείς ότι έχουν εμπλοκή γκιουλενιστές μου φαίνεται παράξενο», συνεχίζει.
Ο κ. Μποζκούρτ εγκατέλειψε την Τουρκία το καλοκαίρι υπό τον φόβο ότι κινδυνεύει να συλληφθεί, βλέποντας εν τω μεταξύ το καθεστώς Ερντογάν να βάζει λουκέτο (μετά τη Zaman) και στο ειδησεογραφικό πρακτορείο «MuhabirAjans» που είχε ο ίδιος ιδρύσει και διηύθυνε.
Από μακριά πλέον, ο πολύπειρος δημοσιογράφος συνεχίζει να αναλύει την τουρκική πραγματικότητα ως πρόεδρος του «Stockholm Center for Freedom» (αλλά και μέσω του ιστοχώρου «Τurkishminute»). «Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, η επιθετική στάση του Ερντογάν και οι αλυτρωτικές του φιλοδοξίες δεν πρόκειται να εξαφανιστούν. Θα επιβιώσει πολιτικά ακόμη κι αν επικρατήσει το ?όχι?. Εχει πολλούς άσους στο μανίκι», δηλώνει ο ίδιος.
Αποπροσανατολισμός
Τα δεδομένα στις σχέσεις με τη Δύση δεν αποκλείεται μάλιστα και να επιδεινωθούν. «Η τουρκική οικονομία βασίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στο εμπόριο με τους έξω και τις επενδύσεις από το εξωτερικό, στοιχεία που ήδη εμφανίζουν σημάδια επιδείνωσης. Για τον Ερντογάν, η ένταση στις σχέσεις με την Ελλάδα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως χρήσιμο εργαλείο, αποπροσανατολίζοντας τους Τούρκους από τα οικονομικά προβλήματα».

«Εκτιμώ ότι υπάρχουν σήμερα τουλάχιστον 1.000 εν υπνώσει τρομοκρατικοί πυρήνες σε όλη την Τουρκία», επισημαίνει ο Αχμ. Γιαϊλά.

Η προβληματική τουρκική οικονομία μπορεί βέβαια από την άλλη να λειτουργήσει και ως... μέσο διατήρησης των δεσμών. «Ο Ερντογάν θέλει να απομακρυνθεί από την ΕΕ. Το βασικό εμπόδιο για αυτόν είναι ότι εάν τα σπάσει με την ΕΕ, η τουρκική οικονομία θα υποφέρει τρομερά καθώς το 50% των τουρκικών εξαγωγών πηγαίνει στην ευρωπαϊκή αγορά ενώ τα 2/3 των ξένων άμεσων επενδύσεων (FDI) προέρχονται από την Ευρώπη», όπως σημειώνει ο πρώην διευθυντής της «Zaman».
«Εάν ήταν στο χέρι του, θα απομακρυνόταν πλήρως από τη Δύση», συνεχίζει ο κ. Μποζκούρτ αναφερόμενος στον Τούρκο πρόεδρο. «Ωστόσο, δεν έχει κάπου αλλού να πάει ως εναλλακτική. Ρώσοι και Κινέζοι τον αντιμετωπίζουν με βαθιά δυσπιστία. Ο Ερντογάν θέλει να δει την τελωνειακή ένωση με την ΕΕ να ενισχύεται, για να μπορέσει να διατηρήσει διευρυμένους οικονομικούς-εμπορικούς δεσμούς με την Ενωση και ευκολότερη πρόσβαση στις αγορές τρίτων χωρών.
Θέλει ένα νέο ντιλ με την ΕΕ που θα του επιτρέπει να κρατάει τους Ευρωπαίους σε απόσταση πολιτικά και διπλωματικά, αλλά παράλληλα να απολαμβάνει τα οικονομικά προνόμια της Ευρώπης. Ενδεχομένως αυτό να μπορεί να αποτελέσει και μοχλό πίεσης στα χέρια της ΕΕ. Οσο για τη συμφωνία στο Προσφυγικό, είναι πολύ πιθανό να καταρρεύσει. Αποτελεί σημαντικό διαπραγματευτικό χαρτί για τον Ερντογάν. Ο Τούρκος ηγέτης μπορεί να κινητοποιήσει μετανάστες προς τα ευρωπαϊκά σύνορα για να ασκήσει πίεση στην ΕΕ. Οι Ευρωπαίοι πρέπει να λάβουν αντίμετρα και να ενισχυθούν, διατηρώντας τη ΝΑΤΟική αποστολή στο Αιγαίο παρά τις αντιδράσεις της Τουρκίας που ζητάει να διακοπεί».
Αχμέτ Σ. Γιαϊλά, πρώην διοικητής της τουρκικής αντιτρομοκρατικής 
«Θα τιμωρήσει την Ευρώπη με όπλο το ISIS»
H ήττα των τζιχαντιστών στη Συρία μοιάζει πλέον να είναι ζήτημα χρόνου. Το πιο μεγάλο «ζήτημα», ωστόσο, είναι τι θα γίνει μετά, όχι μόνο εντός της Συρίας αλλά και εκτός. «Εκτιμάται ότι πολλοί τρομοκράτες θα κινηθούν από τη Συρία προς την Τουρκία και από εκεί προς την Ευρώπη. Ο Ερντογάν δεν πρόκειται να τους σταματήσει. Θα τους αφήσει να περάσουν. Θέλει να τιμωρήσει την Ευρώπη και θα χρησιμοποιήσει το ISIS ως μέσο τιμωρίας.
Διόλου τυχαία εδώ και δύο - τρία χρόνια καλλιεργεί την ιδέα εντός της Τουρκίας ότι η Δύση είναι εχθρός των Τούρκων». Τα λόγια από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής προβληματίζουν, καθώς ανήκουν σε... πρώην διοικητή της τουρκικής αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας. Επίκουρος καθηγητής Εγκληματολογίας σήμερα στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Μέισον των ΗΠΑ και ερευνητής στο Διεθνές Κέντρο για τη Μελέτη του Βίαιου Εξτρεμισμού (ICSVE), ο Αχμέτ Σ. Γιαϊλά ήταν μέχρι και το 2014 επικεφαλής της αντιτρομοκρατικής στη Σανλιούρφα της Νοτιοανατολικής Τουρκίας (έχοντας προηγουμένως, την περίοδο 2005-2010, θητεύσει και σε ανάλογο πόστο στην Αγκυρα). Από τα τέλη του 2015 βρίσκεται στις ΗΠΑ, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις στον χώρο του βίαιου εξτρεμισμού με επίκεντρο το ISIS. Μέσα στο κάδρο της ανόδου της τζιχαντιστικής απειλής, ο κ. Γιαϊλά σπεύδει ωστόσο να εντάξει ως «συνένοχο» και το ίδιο το καθεστώς Ερντογάν.
«Τα έτη 2014 και 2015 δεν πραγματοποιήθηκε καμία αντιτρομοκρατική επιχείρηση στην Τουρκία ενάντια στο ISIS, ούτε μία» δηλώνει ο ίδιος στο «Εθνος της Κυριακής». Ακόμη και σήμερα, σύμφωνα με τον Τούρκο καθηγητή, «η κατάσταση στην Τουρκία ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει».
«Ο Ερντογάν χρησιμοποιεί την τρομοκρατία για να εξασφαλίσει πολιτικά οφέλη. Διαφημίζει μέσω των μίντια τις τουρκικές αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις κατά του ISIS. Πολλές από τις εν λόγω επιχειρήσεις, ωστόσο, δεν είναι πραγματικές.
Στο στόχαστρο τα σώματα ασφαλείας
Εχουν κυρίως επικοινωνιακή στόχευση». «Εκτιμώ ότι υπάρχουν σήμερα τουλάχιστον 1.000 εν υπνώσει τρομοκρατικοί πυρήνες σε ολόκληρη την Τουρκία» συνεχίζει ο πρώην αστυνομικός, σύμφωνα με τον οποίο η κατάσταση άρχισε να «χαλάει» στη χώρα από τα τέλη του 2013 και μετά, με απαρχή τις υποθέσεις διαφθοράς που είχαν έρθει τότε στο φως σε βάρος του περιβάλλοντος Ερντογάν. «Επειτα από εκείνη την υπόθεση ο Ερντογάν έβαλε στο στόχαστρο τα σώματα ασφαλείας. Θέλησε να διαφθείρει την αστυνομία, να διασφαλίσει ότι η αστυνομία θα κάνει τα στραβά μάτια απέναντι στη διαφθορά του καθεστώτος. Ετσι απομάκρυνε και πολλά στελέχη της αντιτρομοκρατικής. Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016, η κατάσταση έγινε ακόμη χειρότερη. Ολοι οι πραγματικά έμπειροι υψηλά ιστάμενοι αξιωματικοί της αντιτρομοκρατικής απολύθηκαν.
Τα παλαιά στελέχη αντικαταστάθηκαν από ανθρώπους χωρίς εμπειρία σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις. Αυτό αποτελεί πρόβλημα για την ασφάλεια της ίδιας της Τουρκίας αλλά και για την ασφάλεια της Ευρώπης».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
gskafidas@pegasus.gr