Η Δαμασκός στις φλόγες
και στους καπνούς κατά τον γαλλικό βομβαρδισμό της 18ης Οκτωβρίου
1925. Επί 48 ώρες οι Γάλλοι στρατιώτες σκόρπιζαν τον θάνατο και
συσσώρευαν ερείπια στους δρόμους της ιστορικής πόλης.
Φυσικά, δεν πρόκειται για εικόνες από τον σημερινό εμφύλιο πόλεμο στη
Συρία. Ούτε για φανταστικό σενάριο μετά τους προαναγγελθέντες
αμερικανογαλλικούς βομβαρδισμούς, ως τιμωρία του καθεστώτος Ασαντ για τη
χρήση χημικών εναντίον αμάχων στη Δαμασκό.Αλλά για βομβαρδισμούς της συριακής πρωτεύουσας και ευρύτερα των σημερινών συριακών εδαφών από τα γαλλικά αεροπλάνα και βαρύ πυροβολικό του στρατηγού Μ. Σαράιγ το φθινόπωρο του 1925. Η περιγραφή είναι κοινή σ' όλο τον Ελληνικό Τύπο της εποχής, απ' όπου δεν λείπουν δριμύτατα καταγγελτικά σχόλια. Το ίδιο άλλωστε διατηρείται και στις μεγάλες εφημερίδες.
Ωμότητες
Τα γαλλικά στρατεύματα, που βρίσκονται εκεί ως εντολοδόχοι της Κοινωνίας των Εθνών, καταπατούν με ωμότητα κάθε έννοια διεθνούς δικαίου. Θεωρητικά είναι φρουροί του, αλλά πρακτικά φέρονται ως στυγνοί κατακτητές. Προκαλούνται αντιδράσεις όχι μόνο στις ΗΠΑ και στην Αγγλία, που διαμαρτύρονται για τον απροειδοποίητο βομβαρδισμό και στέλνουν πολεμικά πλοία για την προστασία των υπηκόων τους. Αλλά και μέσα στην ίδια τη Γαλλία.
Ερείπια μετά τον βομβαρδισμό της Δαμασκού από τους Γάλλους. Οι υλικές καταστροφές ήταν τεράστιες.
Οι επαναστάτες (ληστές, κακοποιοί και συμμορίτες σύμφωνα με το Παρίσι και τις άλλες αποικιακές πρωτεύουσες) απελευθέρωναν γρήγορα τη μια περιοχή μετά την άλλη από τον Ιούλιο και εγκαθίστανται στην ίδια τη Δαμασκό τον Σεπτέμβριο ? Οκτώβριο. Η απάντηση των Γάλλων είναι ο διήμερος βομβαρδισμός της αρχαίας πόλης και μάλιστα ιστορικών συνοικιών της (18-19 Οκτωβρίου). Δεν υπάρχει μεγαλύτερο σκάνδαλο στην Ιστορία της Γαλλίας έγραψε το Time Magazine. «Ο Σαράιγ είναι εγκληματίας, αιματοβαμμένος τύραννος» πρόσθετε η εφημερίδα «L' Echo» του Παρισιού. Οι νεκροί, σύμφωνα με μεταγενέστερους υπολογισμούς, ξεπέρασαν τους 1.500 (άλλες πηγές κάνουν λόγο για πολύ μεγαλύτερο αριθμό). Κτίρια και περιοχές, που αποτελούσαν παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά, καταστράφηκαν.
Σκίτσο
εποχής του Γάλλου στρατηγού Σαράιγ, που απολαμβάνει τον βομβαρδισμό της
Δαμασκού. Αργότερα ανακλήθηκε μετ' επαίνων στο Παρίσι.
Χιλιάδες νεκροί
Μετά τη λήξη του πολέμου οι Γάλλοι, προλαβαίνοντας και καταστέλλοντας με στρατιωτικά μέσα την «αραβική αφύπνιση», έγιναν κύριοι της Δαμασκού (1920), αντικαθιστώντας τους Αγγλους (είχαν αποχωρήσει λίγο νωρίτερα μετά από γαλλοαγγλική μοιρασιά περιοριζόμενοι σε Παλαιστίνη και Υπεριορδανία). Με τη συμφωνία του Σαν Ρέμο (1920) νομιμοποιείται η γαλλική στρατιωτική παρουσία σε Συρία ? Λίβανο εν ονόματι της Κοινωνίας των Εθνών. Τυπικά, για την προστασία των μειονοτήτων και μέχρι να ανεξαρτητοποιηθεί η περιοχή. Ουσιαστικά η «εντολή» σήμανε τη μετατροπή της σε γαλλική αποικία.
Η κατάπνιξη της επανάστασης του 1925 θα κοστίσει στους Γάλλους 5.000-6.000 νεκρούς στρατιώτες έως τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς. Πολλαπλάσιοι θα είναι οι νεκροί Αραβες, καθώς το Παρίσι ενεργούσε σαν να ήταν προορισμένο να παραμείνει αιώνια επικυρίαρχο. Η καταστολή της συριακής επανάστασης, τα αιματηρά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν το επόμενο διάστημα και η γαλλική αποικιακή διοίκηση, όμως, έως τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ένα άλλο θέμα.
1920-1946
«Σταυροφόροι» του 19ου αιώνα
Οι στρατιωτικές επεμβάσεις της Γαλλίας και των άλλων Μεγάλων Δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή της Συρίας έχουν... βάθος αιώνων. Αυτό το βεβαρημένο παρελθόν φωτίζει, έως έναν βαθμό, και τον τρέχοντα «φανατισμό» που χαρακτηρίζει χώρες όπως η Γαλλία του Ολάντ και η Βρετανία του Κάμερον για στρατιωτικές λύσεις στο συριακό ζήτημα. Ειδικά το Παρίσι, το οποίο σύμφωνα μ' έναν σύγχρονο συντηρητικό Αμερικανό ιστορικό, ειδικευμένο στη δημιουργία της σύγχρονης Μ. Ανατολής, ξεκίνησε ως αποικιοκρατική δύναμη στην περιοχή από τη Συρία: «Κατά τις Σταυροφορίες», γράφει, «οι Γάλλοι ιππότες κέρδισαν βασίλεια και έχτισαν κάστρα στη Συρία(?).
Το 1914 υπήρχαν ακόμα Γάλλοι που θεωρούσαν τη Συρία ως ένα φυσιολογικό τμήμα της χώρας τους. Η Γαλλία διατήρησε στενούς δεσμούς με μια από τις χριστιανικές κοινότητες που έμεναν κατά μήκος της πλαγιάς του όρους Λίβανου της Συρίας, και η γαλλική ναυτιλία, το μετάξι και άλλα συμφέροντα έβλεπαν εμπορικές ευκαιρίες(?). Τη στιγμή που η Οθωμανική Αυτοκρατορία μπήκε στον πόλεμο (Α' Παγκόσμιος), οι Γάλλοι αξιωματούχοι στη Μέση Ανατολή έκαναν σχέδια για την προσάρτηση των συριακών επαρχιών της Τουρκίας?» (D. Fromkin «A Peace to End All Peace. The Fall of the Ottoman Empire and the Creation of the Modern Middle East»).
Πράγμα που πέτυχαν στο τέλος του πολέμου, αποσπώντας από την Κοινωνία των Εθνών την «εντολή εδάφους» για τη Συρία. Την κατακράτησαν, με βία ή διπλωματία, έως το 1946, όταν αποχώρησαν τα γαλλοβρετανικά στρατεύματα από την περιοχή και η Συρία ανακηρύχτηκε ανεξάρτητο κράτος.
Από τις διομολογήσεις έως τον Ναπολέοντα
Η γαλλική διείσδυση στη Συρία είχε ξεκινήσει από την εποχή ακόμη που η περιοχή ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το εμπόριο με την Ευρώπη ελεγχόταν κυρίως από Γάλλους, ενώ με διομολογήσεις (συνθήκες προνομίων) από τον 16ο αιώνα ήδη είχαν υπό την «προστασία» τους χριστιανούς της ευρύτερης περιοχής, διευρύνοντας συνεχώς την επιρροή τους. Ο Ναπολέων μετά την κατάκτηση της Αιγύπτου θα επιχειρήσει το ίδιο και στη Συρία, όπου έχουν εδραιωθεί ισχυρά γαλλικά συμφέροντα. Δεν κατάφερε να κάμψει την οθωμανική και αραβική αντίσταση (αποσύρθηκε άπραγος το 1799).
Στρατιωτική παρουσία από το 1860
Τη δεκαετία του 1830 η Συρία καταλήφθηκε από τον Μοχάμετ Αλι της Αιγύπτου, αλλά με επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων επιστράφηκε στον σουλτάνο. Το 1860 η Γαλλία, με την υποστήριξη των άλλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, θα επέμβει στρατιωτικά για την «προστασία» των χριστιανών από τους μουσουλμάνους. Ο Ναπολέων Γ' θα επιβάλει να διορίζεται χριστιανός διοικητής στον Λίβανο από το 1864. Από την περίοδο αυτή η ευρύτερη Συρία είναι περιοχή άμεσου ενδιαφέροντος συνολικά για το ευρωπαϊκό κεφάλαιο και κατεξοχήν για το γαλλικό.
Τ. Κατσιμάρδος
katsimar@yahoo.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου