Μαγαδασκάρη: Η όγδοη Ήπειρος

Στέκεσαι στην πόρτα του αεροπλάνου και ο ζεστός, υγρός αέρας σε ξαφνιάζει και σε περιβάλλει με μια αίσθηση περιπέτειας. Στα μακρινά ταξίδια αποζημιώνεσαι πιο..

εύκολα από ό,τι στους κοντινούς ευρωπαϊκούς προορισμούς: έπειτα από δώδεκα ώρες πτήση βρίσκεσαι από το Παρίσι στη Μαδαγασκάρη, το νησί πέρα από την ανατολική ακτή της Αφρικής. Εδώ δεν χρειάζεται να ξέρεις τις «σωστές διευθύνσεις» για να περάσεις καλά. Ο,τι κάνεις από τη στιγμή που φτάνεις είναι πρωτόγνωρο και συναρπαστικό.

Η πρωτεύουσα, το Ανταναναρίβο ή πιο σύντομα «Τάνα», είναι χτισμένη στην καρδιά του νησιού, πάνω στη λίμνη Ανοσίν, κοντά στην τρίτη ψηλότερη κορυφή της χώρας με 2.642 υψόμετρο. Η Τάνα είναι πολυπληθής και θορυβώδης όπως οι περισσότερες αφρικανικές πρωτεύουσες. Μπορεί να μη βρίσκεσαι ακόμα στον εξωτικό παράδεισο που ονειρεύτηκες, όμως η Τάνα θα σε κερδίσει με την αφρικάνικη ακαταστασία και τα υπαίθρια παζάρια της συνοικίας Analakely όπου πωλούνται τροπικά φρούτα, ψάρια και θαλασσινά, χειροποίητα υφάσματα, χαρτί από πάπυρο και κοσμήματα από ασήμι. Στο Analakely μπορείς να ακούσεις ζωντανά τα συγκροτήματα που παίζουν salegy και να μπεις στο ρυθμό της εξερεύνησης με τη λαϊκή χορευτική μουσική της Μαδαγασκάρης που έγινε της μόδας και στην Ευρώπη.

Με μια πιρόγα

Οι διαδρομές στο εσωτερικό του νησιού με αυτοκίνητο δεν είναι εύκολες· ακόμη και οι μικρότερες αποστάσεις μοιάζουν τεράστιες. Η Μαδαγασκάρη είναι το τέταρτο μεγαλύτερο σε μέγεθος νησί στον κόσμο, μια χώρα λίγο μεγαλύτερη σε έκταση από τη Γαλλία.

Από την Τάνα ταξιδεύεις με σύντομες εσωτερικές πτήσεις σε όλες τις παραλιακές πόλεις και τα νησάκια της χώρας. Τα περισσότερα resorts προσφέρουν διαμονή σε παραδοσιακές ξύλινες καλύβες με στέγες από φύλλα που είναι χτισμένες στις παρυφές των τροπικών δασών. Θυμάσαι με χαμόγελο τη φράση «περιλαμβάνεται μεταφορά από/προς το αεροδρόμιο» καθώς δίνεις τις βαλίτσες σου στον αμαξά που σε καλωσορίζει εγκάρδια και επιμένει να σε μεταφέρει στο ξενοδοχείο σου. Ακολουθώντας τις οδηγίες του σκαρφαλώνεις έκπληκτος στην άμαξα με τα βόδια που σε κοιτάζουν απόλυτα βαριεστημένα, σαν χαρακτήρες σε ταινία καρτούν.

Προετοιμάζοντας το ταξίδι είχες διαβάσει για το σαφάρι στα πάρκα της χώρας, αλλά φτάνοντας αρχίζεις να αναρωτιέσαι πόση περισσότερη Φύση μπορεί να χωρέσει στο κάδρο από αυτή που ξεδιπλώνεται μπροστά σου στο δρόμο για το ξενοδοχείο. Εύρωστα φυτά με οργιώδη ανάπτυξη, ψηλό καταπράσινο χορτάρι, πολύχρωμες πεταλούδες, παράξενες κραυγές από ζώα και πουλιά που έχεις δει μόνο σε ντοκιμαντέρ.

Αιώνες πριν από τους ταξιδιώτες των πολιτισμένων δυτικών μεγαλουπόλεων που αναζητούν την ησυχία και την απομόνωση σε πολυτελή resorts, στη Μαδαγασκάρη βρήκαν καταφύγιο πολλά σπάνια ζώα, πουλιά και περίπου τρεις χιλιάδες είδη πεταλούδας. Για τη μοναδική βιοποικιλότητα που παρουσιάζει, οι οικολόγοι αποκάλεσαν το νησί «όγδοη ήπειρο» και ο φυσικός του πλούτος μπορεί να συγκριθεί μόνο με τη Βραζιλία. Μερικά από τα πιο σπάνια είδη πιθήκων (οι λεμούριοι), χαμαιλέοντες, κόκκινοι βάτραχοι, ιγκουάνα, ρακούν, μαρμότες και παρδαλά ερπετά, πάπιες και πεταλούδες ζουν ελεύθερα στα μεγάλα εθνικά πάρκα της χώρας. Τα περισσότερα από τα σπάνια είδη ζώων και πουλιών που ζουν στο νησί δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στον κόσμο. Κάποια από αυτά είναι πιθανό να σε επισκεφθούν απρόσμενα, αλλά πάντα με φιλική διάθεση, καθώς απολαμβάνεις μια δροσερή πίνα κολάντα στη βεράντα της ξύλινης καλύβας - μπάνγκαλοου του ξενοδοχείου σου: ο πίθηκος με το πολύχρωμο τρίχωμα θα σε πλησιάσει συνεσταλμένα και θα σε περιεργαστεί με απορία, καθρεφτίζοντας τη δική σου αντίδραση με τέτοιες ομοιότητες που θα θυμηθείς τη θεωρία του Δαρβίνου.

Το πλεονέκτημα για τους επισκέπτες των τεράστιων εθνικών πάρκων της Μαδαγασκάρης είναι ότι μπορούν να θαυμάσουν τα ζώα και τα πουλιά από πολύ κοντά (γίνονται και νυχτερινές ξεναγήσεις υπό το φως των φακών), γιατί τα ζώα που ζουν εδώ δεν είναι επιθετικά και τα ερπετά δεν είναι δηλητηριώδη. Εξαιρούνται οι κροκόδειλοι και τα κουνούπια. Από τους πρώτους θα σε προστατεύσουν οι ντόπιοι οδηγοί που ξέρουν καλά τα μυστικά της ζούγκλας. Με τα δεύτερα θα πρέπει να παλέψεις προστατεύοντας τον χώρο και τον ύπνο σου. Και αν πριν δεν θεωρούσες απαραίτητο αξεσουάρ για ένα κρεβάτι την κουνουπιέρα, εδώ θα τη λατρέψεις.

Σαφάρι στην ενδοχώρα

Στη Μαδαγασκάρη υπάρχουν ακόμα αρκετές αληθινά ανεξερεύνητες περιοχές. Μια μεγάλη οροσειρά με πανύψηλες κορυφές, τα Υψίπεδα ή Hauts Plateaux, χωρίζει το νησί στα δύο διαφοροποιώντας το τοπίο, το κλίμα, αλλά και τον πολιτισμό. Στα ανατολικά, υπάρχουν πυκνά τροπικά δάση που καταλήγουν στη στενή ακτογραμμή του κόλπου της Μοζαμβίκης. Το εντυπωσιακό Canal des Pangalanes είναι ένα δίκτυο από λίμνες, κανάλια και ποτάμια -φυσικά και τεχνητά- που διατρέχουν τα δύο τρίτα της ανατολικής ακτογραμμής. Στη δυτική πλευρά των Υψιπέδων απλώνεται η σαβάνα και οι άνυδρες πεδιάδες με τα εντυπωσιακά μπαομπάμπ, τα δέντρα που μοιάζουν σαν να είναι φυτεμένα ανάποδα, κάποια με ηλικία σχεδόν χιλίων ετών. Στην κεντρική οροσειρά υπάρχουν πολλοί ορυζώνες, ενώ στο τοπίο δίνει χρώμα το κατακόκκινο χώμα στο οποίο η Μαδαγασκάρη οφείλει την προσωνυμία «το κόκκινο νησί».

Για όσους θέλουν να ζήσουν την αληθινή περιπέτεια (και να βγάλουν ωραίες φωτογραφίες) υπάρχουν αρκετές οργανωμένες εκδρομές με 4x4 που διασχίζουν την κοιλάδα με τα μπαομπάμπ και μπαίνουν βαθιά μέσα στα τροπικά δάση. Πάντα με τη συνοδεία των έμπειρων ντόπιων οδηγών, στήνεις τη σκηνή σου δίπλα στο ποτάμι, μαθαίνεις να ψαρεύεις με τις παραδοσιακές τεχνικές των Malagasy, κατεβαίνεις το ποτάμι με τις πιρόγες και διανυκτερεύεις σε ελεύθερο κάμπινγκ. Αν πεινάσεις στη διάρκεια της διαδρομής μέσα στο δάσος, ο οδηγός θα σκαρφαλώσει με χαρακτηριστική άνεση στο κοντινότερο δέντρο και θα επιστρέψει με ένα σάλτο για να σου προσφέρει ένα ζουμερό και νόστιμο εξωτικό φρούτο: μάνγκο, παπάγια ή λίτσι.

Επιστρέφοντας στη βάση σου χαλαρώνεις με ένα μασάζ από επιδέξια χέρια στην αμμουδιά του ξενοδοχείου, ενώ στο δείπνο απολαμβάνεις θαλασσινά και φρέσκο ψάρι αλλά και σπεσιαλιτέ επηρεασμένες από τις κουζίνες όλων των λαών που πέρασαν από εδώ.

Τοτέμ και ταμπού

Ικανοί θαλασσοπόροι από τη νοτιοανατολική Ασία, την Ινδοκίνα και τη Βόρνεο κατάφεραν να φτάσουν στο νησί με ξύλινες πιρόγες πριν από δύο χιλιάδες χρόνια. Η φυλή των Malagasy μετέφερε ρύζι και εγκαταστάθηκε στο νησί οργανώνοντας την παραγωγή του σε φυτείες. Οι Αραβες ήρθαν εδώ τον 7ο αιώνα, ενώ ο πρώτος Ευρωπαίος έφτασε στη Μαδαγασκάρη το 1500. Ηταν ο Πορτογάλος Ντιέγκο Ντίαζ που έφτασε τυχαία στις ακτές του νησιού όταν το πλοίο του έχασε το δρόμο πλέοντας για την Ινδία. Μετά το 1700 το νησί δέχτηκε πολλές επιδρομές πειρατών, μεταξύ των οποίων και Αμερικανοί που πήραν από εδώ το εξαιρετικής ποιότητας ρύζι των Malagasy και το μετέφεραν στη Νότια Καρολίνα. Η Μαδαγασκάρη υπήρξε γαλλικό προτεκτοράτο μέχρι το 1960 διατηρώντας τη δική της τοπική κυβέρνηση.

Σήμερα ο πληθυσμός του νησιού παρουσιάζει ένα ιδιαίτερο κοκτέιλ χαρακτηριστικών με μεγάλο ανθρωπολογικό ενδιαφέρον αφού συνδυάζει στοιχεία από τους ασιατικούς, τους αραβικούς, τους ευρωπαϊκούς και τους αφρικανικούς πολιτισμούς που πέρασαν από εδώ. Οι περίπου είκοσι φυλές των Malagasy διατηρούν τις ανιμιστικές τελετουργίες τους που παραμένουν ίδιες εδώ και χιλιάδες χρόνια, καθώς και τα ταμπού ή fady, τους απαγορευτικούς κανόνες. Για να αποτρέψουν τους τυφώνες που πλήττουν συχνά το νησί, οι ντόπιοι τοποθετούν θαλασσινά κοχύλια και κέρατα ζώων γύρω από τα μπαομπάμπ στα οποία αποδίδουν μαγικές ικανότητες και είναι ταμπού (απαγορευμένο) να αγγίξεις τα αφιερώματα, όπως επίσης και να περπατήσεις γύρω από το δέντρο με τη φορά των δεικτών του ρολογιού. Πέρα από τα ταμπού, οι Malagasy είναι πολύ φιλόξενοι και εκφράζουν με χαμόγελα τις ευχαριστίες τους σε όσους έρχονται να επισκεφθούν τη μακρινή τους χώρα.

Οι περισσότεροι κάτοικοι της Μαδαγασκάρης ζουν από τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση προσπαθεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών προωθώντας τον οικοτουρισμό. Για τον σκοπό αυτό διευρύνονται συνεχώς τα προστατευμένα εθνικά πάρκα της χώρας, ενώ υπάρχουν ήδη πρωτοβουλίες οργανισμών για τη διάσωση των σπάνιων οικοσυστημάτων στις δεκάδες ατόλες, τα κοραλλιογενή νησάκια γύρω από τη Μαδαγασκάρη, στον Ινδικό Ωκεανό.

Από οικολογικής πλευράς το νησί κινδυνεύει από την εκτεταμένη υλοτομία που έχει αφανίσει το ένα τρίτο της βλάστησης από τη δεκαετία του '70 μέχρι σήμερα.

Η τουριστική ανάπτυξη δεν είναι αλματώδης προς το παρόν. Υπάρχουν λίγες πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες που προσφέρουν διαμονή σε ξύλινες παραδοσιακές καλύβες μέσα σε πάπυρους, μπαμπού και φτέρες στις παρυφές των πυκνών τροπικών δασών και στα μικρά νησιά στα ανοιχτά της χώρας.

Το ταξίδι στη Μαδαγασκάρη ξεφεύγει από το κλισέ των «ήσυχων» διακοπών στον εξωτικό προορισμό. Συνδυάζοντας σαφάρι σε παρθένα τροπικά δάση και καταδύσεις σε κρυστάλλινα νερά γεμάτα κοράλλια και τροπικά ψάρια, πεζοπορία σε φαράγγια, αναρρίχηση στους εντυπωσιακούς βραχώδεις σχηματισμούς και κατάνυξη σε νυχτερινές μεταφυσικές τελετές, η Μαδαγασκάρη είναι εμπειρία ζωής.

ΠΗΓΗ