ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 13 Ιουνίου 1952: Διπλή κατάρριψη στη Βαλτική, μια σκοτεινή ιστορία του Ψυχρού Πολέμου

 Σε ένα επεισόδιο στα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, σοβιετικά καταδιωκτικά κατέρριψαν δύο σουηδικά αεροσκάφη πάνω από τη Βαλτική θάλασσα, με την ιστορία να μένει κρυφή για 40 περίπου χρόνια.

Το πρώτο αεροσκάφος που χάθηκε ήταν ένα Tp 79 της Σουηδικής Αεροπορίας (έκδοση του DC-3A-360 Skytrain), που εκτελούσε αποστολή ηλεκτρονικής παρακολούθησης SIGINT για λογαριασμό του Σουηδικού Ραδιοσταθμού Αεράμυνας (FRA) κοντά στο νησί Gotska Sandön στις 13 Ιουνίου (Παρασκευή και 13…).

Στις 11:28 τοπική ώρα κι ενώ πετούσε πάνω από τη Βαλτική, σε διεθνή εναέριο χώρο σύμφωνα με τους Σουηδούς, αναχαιτίστηκε από μαχητικά MiG-15bis της Σοβιετικής Αεροπορίας που απογειώθηκαν από τη βάση Tukums της Λετονίας. Κανείς από το οκταμελές πλήρωμα (τρείς στρατιωτικοί και πέντε πολίτες) δεν επέζησε.

Το δεύτερο ήταν ένα αεροσκάφος Έρευνας και Διάσωσης (SAR) Tp 47 (PBY-5 Catalina) που έψαχνε για ίχνη του πρώτου. Οι έρευνες γίνονταν τρεις μέρες μετά την εξαφάνιση του Tp 79 από δύο Catalina της Βασιλικής Σουηδικής Αεροπορίας, όταν το ένα έχασε επαφή με το Κέντρο Ελέγχου. Και αυτό χτυπήθηκε από τα πυρά σοβιετικού αεροσκάφους αλλά προσθαλασσώθηκε κοντά στο διερχόμενο Γερμανικό εμπορικό ”Münsterland” και το πενταμελές πλήρωμα διασώθηκε.

Η Σοβιετική Ένωση αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη ενώ η Σουηδική σίγησε. Μόνο μετά από χρόνια και κατόπιν πίεσης των συγγενών των θυμάτων, Η Σουηδία παραδέχτηκε ότι διενεργούσε κατασκοπεία για το ΝΑΤΟ. Η ΕΣΣΔ  αναγνώρισε ότι κατέρριψε το DC-3 μετά το 1991. Το 2003 τα συντρίμμια των αεροσκαφών ανακαλύφθηκαν και του DC-3 ανασύρθηκαν και μαζί τους και σοροί μελών του πληρώματος.

Τα ανακατασκευασμένα συντρίμμια του σουηδικού Tp-79 σήμερα στο μουσείο της Σουηδικής Βασιλικής Αεροπορίας στο Linköping. Το αεροσκάφος ανακαλύφθηκε σε βάθος 125 μέτρων στις 10 Ιουνίου 2003 και ανελκύστηκε ένα έτος μετά. Μέσα στην άτρακτο βρέθηκαν και αναγνωρίστηκαν 4 από τους 8 συνολικά επιβαίνοντες.

Στάθης Βασιλε