O «αθάνατος» διάβολος της Τασμανίας δίνει ελπίδα για εμβόλιο Γενετική μελέτη αποκαλύπτει πώς ξεκίνησε και εξαπλώθηκε ο μεταδοτικός καρκίνος του μαρσιποφόρου

Ενας μυστηριώδης καρκίνος που «χτυπά» το πρόσωπο του διαβόλου της Τασμανίας, του σαρκοφάγου μαρσιποφόρου που απαντάται στη φύση μόνο στην Τασμανία της Αυστραλίας..

,  πιθανότατα «γεννήθηκε» από ένα και μόνο θηλυκό του είδους πριν από περίπου 16 χρόνια. Αυτό αποκάλυψαν νέες απεικονιστικές εξετάσεις οι οποίες βοηθούν τους ειδικούς να εντοπίσουν τις γενετικές μεταλλάξεις που οδηγούν σε αυτόν τον άκρως θανατηφόρο, μεταδοτικό καρκίνο. Με βάση την καινούργια γνώση οι ειδικοί ελπίζουν ότι θα καταφέρουν να ανακαλύψουν στόχους για την ανάπτυξη εμβολίου που θα σώσει τους διαβόλους της Τασμανίας οι οποίοι κινδυνεύουν να… σβηστούν από τον χάρτη.

Ασυνήθιστος, μολυσματικός καρκίνος

Η ασθένεια των όγκων του προσώπου των διαβόλων της Τασμανίας είναι ένας ασυνήθιστος καρκίνος καθώς τα καρκινικά κύτταρα λειτουργούν ως μολυσματικοί παράγοντες με αποτέλεσμα η νόσος να εξαπλώνεται όπως μια λοίμωξη μεταξύ των ζώων του είδους. Για την ακρίβεια τα καρκινικά κύτταρα εξαπλώνονται από το ένα ζώο στο άλλο μέσω του δαγκώματος κατά τη διάρκεια «καβγάδων» ή του ζευγαρώματος. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ένα εμβόλιο θα μπορεί μελλοντικά να προστατεύει τους διαβόλους της Τασμανίας που δεν έχουν μολυνθεί από τον καρκίνο όταν έρχονται σε επαφή με «μολυσμένα» άτομα του είδους τους.

«Τώρα πλέον με δεδομένο ότι γνωρίζουμε ποια γονίδια μεταλλάσσονται στη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου, μπορούμε να αρχίσουμε την αξιολόγηση σχετικά με το ποια από αυτά θα μπορούσαν να αποτελέσουν καλά αντιγόνα για την ανάπτυξη εμβολίου» εξήγησε η Ελίζαμπεθ Μάρτσισον από το Ινστιτούτο Sanger του Wellcome Trust στη Βρετανία, η οποία ηγήθηκε της νέας μελέτης.

Ο «αθάνατος διάβολος»… πηγή του κακού

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους η δρ Μάρτσισον και οι συνεργάτες της ανέλυσαν το DNA 104 όγκων σε 69 διαβόλους της Τασμανίας. Όπως φάνηκε από την ανάλυση , «πηγή» του κακού ήταν ένα και μόνο θηλυκό που ονομάστηκε «αθάνατος διάβολος». Το συγκεκριμένο ζώο εκτιμάται ότι ήταν το πρώτο που εμφάνισε τον συγκεκριμένο καρκίνο πριν από περισσότερα από 15 χρόνια.

Το θηλυκό αυτό μετέδωσε τον καρκίνο σε άλλα ζώα του είδους δαγκώνοντάς τα, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί τελικώς εξάπλωση σε ολόκληρο τον πληθυσμό των διαβόλων της Τασμανίας, ο οποίος σε ορισμένες περιοχές εμφανίζει μείωση της τάξεως του 80%.

«Είναι ένας καρκίνος που ξεκίνησε από έναν μόνο διάβολο και τώρα έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον πληθυσμό τους, σαν να έχει κάνει μετάσταση από το ένα ζώο στο άλλο» ανέφερε η δρ Μάρτσισον. Προσέθεσε ότι «ο πρώτος εκείνος θηλυκός διάβολος έζησε στην ανατολική ακτή της Τασμανίας και παρότι έχει πεθάνει ο καρκίνος του ζει στους χιλιάδες διαβόλους που είναι σήμερα ζωντανοί. Για τον λόγο αυτό ονομάσαμε αυτό το θηλυκό ‘αθάνατο’».

«Φως» στην εμφάνιση του καρκίνου

Η νέα μελέτη, εκτός του ότι αποκαλύπτει σημαντικές γενετικές λεπτομέρειες που αναμένεται να οδηγήσουν στην ανάπτυξη εμβολίου ρίχνει «φως» και στον τρόπο με τον οποίον εμφανίστηκε εξαρχής η συγκεκριμένη μορφή καρκίνου. Για παράδειγμα στη χερσόνησο Forestier που βρίσκεται στη νοτιο-ανατολική Τασμανία υπάρχουν στοιχεία που μαρτυρούν ότι ένας τύπος των όγκων του προσώπου εξαφανίστηκε και στη θέση του κυριάρχησε κάποιος άλλος.

Ετσι, το να εντοπιστεί το πώς ακριβώς εξελίσσεται ο καρκίνος θα βοηθήσει σημαντικά και στην πρόβλεψη σχετικά με το πώς μπορεί να εξαπλωθεί σε περιοχές τις οποίες δεν έχει ακόμη «πλήξει».

Οι «ένοχες» μεταλλάξεις

Η δρ Μάρτσισον και οι συνεργάτες της ανακάλυψαν επίσης μεταλλάξεις σε γονίδια που συνδέονται με την ανοσία του οργανισμού. Το γεγονός αυτό μπορεί να εξηγήσει για ποιον λόγο το ανοσοποιητικό σύστημα των ζώων που έχουν μόλις «μολυνθεί» με τον καρκίνο δεν αναγνωρίζει τα καρκινικά κύτταρα ως «εισβολείς» ώστε να τα εξοντώσει.

Η ερευνήτρια καταλήγει τονίζοντας ότι αυτού του είδους η μελέτη δεν θα βοηθήσει μόνο στη σωτηρία των διαβόλων της Τασμανίας. Όπως λέει, η γνώση που θα αποκτηθεί θα είναι πολύτιμη σε περίπτωση που μια παρόμοια ασθένεια «χτυπήσει» τον άνθρωπο. Πάντως μέχρι στιγμής ο μόνος άλλος γνωστός «μεταδοτικός» με παρόμοιο τρόπο καρκίνος είναι ο μεταδοτικός αφροδίσιος καρκίνος των σκύλων. 

πηγη