Δεν υπάρχει μέρος στη γη που να είναι πιο δύσκολο από το Ισραήλ. Ο
δημοσιογράφος Piotr Semka συνομιλεί με τον Ihor Janke, συγγραφέα του
podcast "Open System" και επικεφαλής του Freedom Institute.
Piotr Semka: Μόλις επιστρέψατε από το Ισραήλ, μια χώρα που αντιμετώπισε μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις στη μεταπολεμική ιστορία της. Η
κυβέρνηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου πρότεινε μια δικαστική μεταρρύθμιση
που θα έδινε στους πολιτικούς μεγαλύτερη επιρροή στην επιλογή των
δικαστών. Μπορεί επίσης να
καταστεί δυνατή η ανατροπή της ετυμηγορίας του Ανώτατου Δικαστηρίου του
Ισραήλ κατά πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Αυτό προκάλεσε πολύ έντονες διαμαρτυρίες. Η κατάσταση έφτασε στο σημείο να αποκλειστούν οι κεντρικοί δρόμοι στο Ισραήλ.
Η σύγκρουση σημειώθηκε και μέσα στην ίδια την κυβέρνηση. Ο
επικεφαλής της διπλωματίας πήρε αποστάσεις από το σχέδιο αλλαγής που
ενέκρινε ο Νετανιάχου, επιπλέον, όπως αποδείχθηκε, οι ισραηλινές
πρεσβείες σε όλο τον κόσμο προχώρησαν σε απεργία σε ένδειξη αλληλεγγύης
προς τον υπουργό τους.
Και
τέλος, το τελευταίο στοιχείο, που έχει ήδη προκαλέσει ανησυχία στους
ανθρώπους και στις δύο πλευρές του πολιτικού οδοφράγματος. Υπήρξαν εκκλήσεις σε εφέδρους να σταματήσουν να εκ περιτροπής στις στρατιωτικές μονάδες των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων. Αυτό είναι ανήκουστο σε μια χώρα που απειλείται από επιθετικότητα από τους Άραβες γείτονές της.
Οι διαδηλώσεις γίνονται κυρίως στο Τελ Αβίβ. Υπάρχει ένα προπύργιο του φιλελεύθερου και κοσμικού Ισραήλ. Από την άλλη, υπάρχει η Ιερουσαλήμ, η οποία προσελκύει κόμματα με θρησκευτικούς και συντηρητικούς τόνους.
Το
νέο Υπουργικό Συμβούλιο, που διορίστηκε από τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου,
ήδη από τη στιγμή της εμφάνισής του προκάλεσε μια πολύ μεγάλη διάσπαση
στις ισραηλινές κοινότητες των Εβραίων σε όλο τον κόσμο. Ένα
τμήμα του ισραηλινού κοινού που ταυτίζεται με την αριστερή και
φιλελεύθερη παράδοση αποφάσισε ότι πρόκειται για μια κυβέρνηση που
υπερβαίνει όλα τα όρια του αποδεκτού. Από την άλλη πλευρά, η ισραηλινή δεξιά ισχυριζόταν πάντα ότι οι αριστεροί φιλελεύθεροι κυριαρχούν στο δικαστικό σώμα.
Ως αποτέλεσμα, φαίνεται να επαναλαμβάνεται η ίδια ιστορία με την οποία έχουμε να κάνουμε σε αρκετά άλλα μέρη του κόσμου, π.χ. στην Αμερική. Το
ερώτημα είναι αν οι δικαστές δεν είναι ένα είδος ανεξάρτητης δύναμης
που καθορίζει τη μορφή του κράτους, όταν ταυτόχρονα το κοινοβούλιο, που
έχει πλήρη δημοκρατική νομιμότητα, δεν έχει καμία επιρροή στη
δικαιοσύνη. Με μια λέξη,
οι αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου μπορούν να αλλάξουν την πολιτική,
αλλά όπως επισημαίνουν οι πολέμιοι αυτής της κατάστασης, το δικαστικό
περιβάλλον επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητα τους διορισμούς του.
Ως
εκ τούτου, η κυβέρνηση Νετανιάχου ήθελε, πρώτον, οι πολιτικοί να έχουν
μεγαλύτερη επιρροή στην επιλογή των δικαστών και δεύτερον, το
κοινοβούλιο να μπορεί να ανατρέπει αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου με
πλειοψηφία 51%. Έχετε παρατηρήσει αυτή τη σύγκρουση στη γη του Ισραήλ;
ΙΧΟΡ ΓΙΑΝΚΕ: Θα ξεκινήσω από εκεί που ξεκινήσατε - με δύο εικόνες, το Τελ Αβίβ και την Ιερουσαλήμ, γιατί λένε πολλά για το Ισραήλ. Έχω πάει και στα δύο κέντρα καθώς και στη Δυτική Όχθη ενώ ετοίμαζα την έκθεσή μου για το Ανοιχτό Σύστημα.
Αυτές οι δύο πόλεις είναι τόσο διαφορετικές που είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι υπάρχουν στην ίδια χώρα. Όταν
περπατάτε στην περιοχή Mea Shearim της Ιερουσαλήμ, έχετε την εντύπωση
ότι έχετε μπει στην Πολωνία τη δεκαετία του '70 ή ίσως τη δεκαετία του
'80. Είναι μια φτωχή περιοχή με ερειπωμένα κτίρια. Ταυτόχρονα, θρησκευόμενοι ορθόδοξοι Εβραίοι φαίνονται παντού.
Και
αν πάρετε ένα τρένο υψηλής ταχύτητας, μπορείτε να πάτε απευθείας από
αυτή την υπερ-παραδοσιακή Ιερουσαλήμ στο Τελ Αβίβ σε 30 λεπτά. Μπαίνουμε
στην πόλη του 22ου αιώνα, που σε ορισμένα σημεία είναι πιο σύγχρονη από
τη Νέα Υόρκη, τη Φρανκφούρτη, τη Βαρσοβία ή άλλες δυτικές μητροπόλεις.
Πιότρ Σέμκα: Πολλές πολυκατοικίες, σωστά;
IHOR JANKE : Πολλοί ουρανοξύστες, πολλές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας...
PIOTR SEMKA: Λεωφόροι στην ακρογιαλιά...
IHOR JANKE : Όμορφες λεωφόροι που σφύζουν από ζωή, νυχτερινά κέντρα. Μια
πολύ φιλελεύθερη πόλη με πανεπιστήμια όπου σπουδάζουν μελλοντικοί
υπάλληλοι και δημιουργοί εταιρειών υψηλής τεχνολογίας, «άνθρωποι υψηλής
τεχνολογίας», άνθρωποι που εργάζονται στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας
και έχουν μεγάλη σημασία στο Ισραήλ.
Κερδίζουν πολλά χρήματα, που σημαίνει ότι πληρώνουν πολλούς φόρους. Αυτοί είναι άνθρωποι που πληρώνουν την κυβέρνηση. Και υπηρετούν θυσιαστικά στον στρατό. Στη χώρα μας οι σχέσεις μεταξύ στρατού και φιλελεύθερων δεν είναι καλές και εκεί η φιλελεύθερη ελίτ υπηρετεί στο στρατό. Και σερβίρει πολύ προσεκτικά.
Πιότρ Σέμκα:Επιπλέον,
είναι πολύ συχνά ένα επίμαχο ζήτημα ότι, στο πλαίσιο διαφόρων πολιτικών
συμβιβασμών, οι Ορθόδοξοι Εβραίοι αρνούνται τη στρατιωτική θητεία σε
μαθητές θρησκευτικών σχολείων που ονομάζονται yeshiva. Και
τα παιδιά των φιλελεύθερων, που υπηρετούν στο στρατό, έβαλαν τους
εαυτούς τους κάτω από τις πέτρες των Παλαιστινίων διαδηλωτών.
IHOR YANKE : Ναι, οι υπερορθόδοξοι συνήθως δεν υπηρετούν στο στρατό. Κερδίζουν
λίγα, πληρώνουν χαμηλούς φόρους, αλλά λαμβάνουν κοινωνική βοήθεια από
το κράτος, δηλαδή χρήματα που κερδίζουν οι φιλελεύθεροι που εργάζονται
στο Τελ Αβίβ. Αλλά σε αυτό το σημείο υπήρχε συναίνεση και σχεδόν όλοι στο Ισραήλ έτειναν να συμφωνούν με αυτήν.
ΠΙΟΤΡ ΣΕΜΚΑ: Υπήρχε μια ισορροπία.
ΙΧΟΡ ΓΙΑΝΚΕ: Οι κάτοικοι του κράτους του Ισραήλ πίστευαν ότι ίσως δεν ήταν ισορροπία, αλλά κάτι σαν πραγματισμός, σφίξιμο των δοντιών. «Εντάξει, ζούμε διαφορετικά, αλλά σεβόμαστε ο ένας τον άλλον, προσπαθούμε να μην αγγίζουμε ο ένας τον άλλον». Πρόσφατα, όμως, οι διαφωνίες και ο αμοιβαίος εκνευρισμός άρχισαν να αυξάνονται ραγδαία. Στις τελευταίες εκλογές τα ριζοσπαστικά κόμματα κέρδισαν πολλές ψήφους. Το ένα από αυτά ονομάζεται «Θρησκευτικός Σιωνισμός», το άλλο είναι «Εβραϊκή Δύναμη».
Υπάρχουν περισσότερα από αυτά τα κόμματα, αλλά τα ίδια τα ονόματά τους δείχνουν τι είδους πολιτικά κινήματα είναι. Υπήρχαν από παλιά, αλλά μέχρι τώρα λειτουργούσαν στο πολιτικό περιθώριο. Τώρα
έχουν κερδίσει τόσες πολλές ψήφους που το κόμμα Λικούντ, με επικεφαλής
τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, αναγκάστηκε να τους συμπεριλάβει στον
συνασπισμό.
Πιότρ Σέμκα:Και
όσο πιο ετερόκλητος είναι ο συνασπισμός που σχηματίζει την κυβέρνηση,
τόσο πιο δύσκολο είναι να κρατηθούν οι ριζοσπάστες υπό έλεγχο και να
αναπτυχθεί κάποια συνεκτική λογική εργασίας.
IHOR JANKE
: Ναι, γιατί οι ριζοσπάστες, ως μειοψηφία αυτής της εταιρείας, που
είναι ο κυβερνών συνασπισμός, έχουν μεγαλύτερη επιρροή, γιατί βλέπουν
ότι η επιβίωση του υπουργικού συμβουλίου του Νετανιάχου εξαρτάται από
αυτούς. Τα ορθόδοξα κόμματα αυτής της κυβέρνησης παίζουν ένα σκληρό παιχνίδι. Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου αναγκάζεται να τους υπολογίζει γιατί θέλει να διατηρήσει την εξουσία με κάθε κόστος. Και κατηγορείται για διαφθορά.
ΠΙΟΤΡ ΣΕΜΚΑ: Μάλιστα. Ή μήπως ο Νετανιάχου θέλει να καταστρέψει τα δικαστήρια, επειδή ο ίδιος έχει ένα στίγμα στο κανόνι;
ΙΧΟΡ ΓΙΑΝΚΕ: Ετσι. Ανεξάρτητα από το αν έχει στίγμα στο όπλο του ή όχι, αντιμετωπίζει απώλεια στο δικαστήριο και φυλάκιση. Όσο είναι πρωθυπουργός δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος. Γι' αυτό παλεύει για την ελευθερία του. Αυτό είναι δεδομένο.
Το
πόσο σημαντικό είναι αυτό κατά τη λήψη πολιτικών αποφάσεων, δεν θα το
μάθουμε, αλλά η προσωπική σύγκρουση συμφερόντων είναι πολύ αισθητή εδώ. Ωστόσο, πρέπει να καταλάβουμε καλά από πού προήλθε το πρόβλημα του Ανώτατου Δικαστηρίου στο Ισραήλ.
ΠΙΟΤΡ ΣΕΜΚΑ: Από πού;
IHOR JANKE : Καταρχάς, το Ισραήλ δεν είχε ποτέ Σύνταγμα.
PIOTR SEMKA:
Είναι λίγο περίεργο, γιατί οι άνθρωποι που δημιούργησαν το κράτος του
Ισραήλ είναι, θα μπορούσατε να πείτε, κλασικοί δημοκράτες από τα κόμματα
Bund ή Poalei Zion. Φαίνεται ότι πρέπει να συνδέονται με τα ευρωπαϊκά μοντέλα δημοκρατίας.
ΙΧΟΡ ΓΙΑΝΚΕ: Ωστόσο, δεν υιοθέτησαν σύνταγμα, αλλά κατέληξαν σε κάτι αντίστοιχο. Βασικοί νόμοι. Δεν υπήρχε ενιαίος βασικός νόμος, αλλά αρκετοί ξεχωριστοί βασικοί νόμοι. Αλλά δεν έχει προκαλέσει ακόμη μεγάλη διαμάχη.
Διαβάστε τα υπόλοιπα εδώ.
- Μετάφραση Μαρία Σεβτσούκ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου